Οι κεντρικές τράπεζες ανά την υφήλιο παρακολουθούν προσεκτικά την πορεία του πληθωρισμού, με κάποιες εξ αυτών να προχωρούν σε αυξήσεις επιτοκίων και άλλες να διατηρούν στάση αναμονής, εκτιμώντας ότι το φαινόμενο είναι παροδικό και θα υποχωρήσει εντός του επόμενου έτους.
Όλα δείχνουν ότι η πολιτική που θα ακολουθήσουν θα είναι διαφορετική και σε αρκετές περιπτώσεις δεν θα συμβαδίζει με αυτά που έχουν εκτιμήσει αρκετοί αναλυτές και επενδυτές. Άλλωστε αυτό που θέλουν, πριν απ’ όλα να αποφύγουν, είναι οι διάσημες και καταστροφικές γκάφες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στα πρώτα χρόνια της μεγάλης οικονομικής κρίσης.
Το 2008 και το 2011, δηλαδή ενώ βρισκόταν σε εξέλιξη η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση που «φούσκωσε» από την κατάρρευση της Lehman Brothers, η ΕΚΤ προχώρησε σε αυξήσεις επιτοκίων για να «δαμάσει» τον πληθωρισμό, αλλά πολύ γρήγορα αποδείχθηκε ότι ο πληθωρισμός δεν αποτελούσε πραγματική απειλή. Όμως, αυτές οι αυξήσεις είχαν ως αποτέλεσμα να τρενάρουν αρχικά την ανάπτυξη και κατόπιν να δημιουργήσουν ασφυκτικές συνθήκες για αρκετές οικονομίες, συμπεριλαμβανομένης και της ελληνικής, που βίωσε μία συνεχή 10ετία επιθετικής κρίσης.
Ήδη, όμως, οι μεγάλες τράπεζες αρχίζουν να αλλάζουν τη νομισματική τους πολιτική, είτε αυτό αφορά τα επιτόκια, είτε τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης. Κατά τη διάρκεια της εβδομάδας,
- Η Fed ανακοίνωσε ότι ξεκινά τη μείωση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης από τον Νοέμβριο, με στόχο οι αγορές τίτλων να έχουν πέσει από τα 120 δισ. δολ. τον μήνα στο μηδέν ως τα τέλη του α' εξαμήνου 2022. Ο Τζερόμ Πάουελ φρόντισε πάντως να καθησυχάσει τις αγορές διαβεβαιώνοντας ότι ενδεχόμενες αυξήσεις επιτοκίων βρίσκονται ακόμη μακριά, δηλαδή δεν θα έλθουν αμέσως μετά τη λήξη της ποσοτικής χαλάρωσης.
- Η Κεντρική Τράπεζα της Αυστραλίας ανακοίνωσε ότι δεν προτίθεται να προχωρήσει, άμεσα σε αύξηση επιτοκίων.
- Η Τράπεζα της Αγγλίας διέψευσε... τον εαυτό της και δεν προχώρησε σε αύξηση επιτοκίων, παρότι με δηλώσεις είχε προλειάνει το έδαφος για μια αύξηση. Φρόντισε να προσθέσει, πάντως, ότι τα επιτόκια θα αυξηθούν εντός των επόμενων μηνών.
- Σε ομιλία της η Κριστίν Λαγκάρντ έσπευσε να ξεκαθαρίσει ότι η ΕΚΤ θα συζητήσει το θέμα της μείωσης του έκτακτου προγράμματος PEPP τον Δεκέμβριο και ταυτόχρονα τόνισε ότι «οι αυξήσεις επιτοκίων είναι κάτι μακρινό».
- Αντίθετα οι κεντρικές τράπεζες Πολωνίας και Τσεχίας προχώρησαν σε αυξήσεις επιτοκίων, ενώ η αντίστοιχη της Νορβηγίας τόνισε ότι θα πραγματοποιήσει μία ακόμη αύξηση τον Δεκέμβριο.
Με τον πληθωρισμό να ενισχύεται και την ανάπτυξη να περιορίζεται οι περισσότεροι κεντρικοί τραπεζίτες στις ανεπτυγμένες αγορές καλούνται να διατηρήσουν μία ισορροπία, ώστε να μην πέσουν στην παγίδα να αλλάξουν πολιτική είτε πολύ γρήγορα ή όταν θα είναι πολύ αργά. Τα ομόλογα σε παγκόσμιο επίπεδο έκαναν ράλι αυτή την εβδομάδα, καθώς εξασθενούν οι φόβοι για γρήγορες αυξήσεις επιτοκίων. Η απόδοση για το αμερικανικό 10ετές έπεσε στο 1,53%, σημειώνοντας τη μεγαλύτερη υποχώρηση από τον Αύγουστο, ενώ αυτή του 3ετούς κρατικού ομολόγου της Αυστραλίας εμφάνισε τη μεγαλύτερη πτώση εδώ και μία 10ετία.
Πάντως, οι αγορές χρήματος εξακολουθούν να προεξοφλούν αυξήσεις στα επιτόκια μέσα στο 2022: η Τράπεζα της Αγγλίας εκτιμάται προχωρήσει σε αύξηση επιτοκίων τον Φεβρουάριο, η Fed τον Ιούνιο και η ΕΚΤ προς το τέλος του επόμενου χρόνου.
«Εισερχόμαστε στην πλέον ενδιαφέρουσα φάση της παγκόσμιας νομισματικής πολιτικής στην ιστορία», εκτιμά ο Κρις Μαρς, επικεφαλής επενδύσεων στην Exante Data. Σύμφωνα με τους οικονομολόγους της JPMorgan Chase –αν και δεν συμμερίζονται όλοι τις απόψεις τους- έως το τέλος του τρέχοντος έτους οι μισές από τις 31 τράπεζες που παρακολουθούν θα έχουν προχωρήσει σε αύξηση επιτοκίων, τα οποία, πάντως, βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα.
Κυρίαρχος λόγος για τις αυξήσεις δεν είναι άλλος από την επιμονή των πληθωριστικών πιέσεων, τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα, την έλλειψη εργατικού δυναμικού και την έκρηξη στις τιμές εμπορευμάτων, στοιχεία που τροφοδοτούν τον πληθωρισμό. Εάν τελικώς όλες οι παραπάνω πιέσεις εξασθενήσουν, όπως τουλάχιστον υποστηρίζουν οι περισσότεροι κεντρικές τραπεζίτες, τότε τα δεδομένα για τη νομισματική πολιτική θα αλλάξουν.
Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι ορισμένες κεντρικές τράπεζες, συμπεριλαμβανομένης και της Fed, πιθανώς να αναγκαστούν αν αλλάξουν στρατηγική και στόχους σε ό,τι αφορά τον πληθωρισμό, επιτρέποντας να κινηθεί υψηλότερα, ώστε να διασφαλίσουν την ανάκαμψη και την αύξηση της απασχόλησης.
Ο κίνδυνος, φυσικά, είναι οι κεντρικές τράπεζες να περιμένουν περισσότερο απ’ όσο χρειάζεται και τελικά ο πληθωρισμός να μην υποχωρήσει, πορεία η οποία θα έχει δυσμενή κατάληψη για επιχειρήσεις και καταναλωτές και θα δημιουργήσει ένα φαύλο κύκλο που θα πλήξει τις οικονομίες. Αντίθετα, πρόωρες και μεγάλες αυξήσεις επιτοκίων μπορεί να φέρουν ύφεση.
Παρά τις παραπάνω ανησυχίες οι αναλυτές στοιχηματίζουν ότι οι κεντρικές τράπεζες θα κινηθούν με μεγάλη προσοχή. Σε πρόσφατη έκθεσή της η JPMorgan Chase εκτιμά ότι τα επιτόκια σε παγκόσμιο επίπεδο θα κλείσουν το 2022 σε επίπεδα 0,75% χαμηλότερα σε σύγκριση με αυτά που βρίσκονταν το 2019.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
