Πλήρη εφαρμογή του νέου πτωχευτικού νόμου, επιτάχυνση των προγραμμάτων μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων των τραπεζών και πάνω απ’ όλα ορθή χρήση των κεφαλαίων του Ταμείου Ανάκαμψης, είναι οι τρεις υποδείξεις προς την Ελλάδα από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM), στην ετήσια έκθεση – απολογισμό που έδωσε στη δημοσιότητα για το 2020.
Ο ESM αφού εξετάζει ορισμένα γνωστά δεδομένα για την ελληνική οικονομία, τονίζοντας ότι η πανδημία ανέκοψε την καλή της πορεία, σημειώνει τα οφέλη που είχαν για την οικονομία, η εφαρμογή του «Σχεδίου Ηρακλής», το γεγονός ότι τα ελληνικά ομόλογα έγιναν δεκτά στο έκτακτο πρόγραμμα ΡΕΡΡ της ΕΚΤ και υπογραμμίζει ότι αν και το χρέος παραμένει ένα «αγκάθι», εάν εφαρμοστούν οι ορθές πολιτικές σε αρκετούς τομείς δεν πρόκειται να καταστεί επικίνδυνο.
Όπως αναφέρει στην έκθεσή του σύμφωνα με το ευρωπαϊκό πλαίσιο για το Σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης, ο ESM παρακολουθεί τους κινδύνους που μπορούν να υπάρξουν αναφορικά με την αποπληρωμή των δανείων (σ.σ.: που έχει δώσει στην Ελλάδα). Από αυτήν την άποψη, το πολύ υψηλό επίπεδο δημόσιου χρέους αποτελεί «αγκάθι». Η επίτευξη ισχυρής μακροπρόθεσμης ανάπτυξης, η επιστροφή σε μια δημοσιονομική πορεία που συμμορφώνεται με το ευρωπαϊκό δημοσιονομικό πλαίσιο και η ενίσχυση της ανθεκτικότητας είναι οι κρίσιμες προκλήσεις για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του χρέους.
Αυτό εξαρτάται σημαντικά από την αύξηση της παραγωγικότητας και την ενθάρρυνση των επενδύσεων, καθώς οι δημογραφικές προοπτικές δεν είναι υποστηρικτικές για την οικονομία σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Η ενεργοποίηση της οικονομικής δραστηριότητας απαιτεί προσπάθειες σε πολλούς τομείς, συμπεριλαμβανομένων της συνέχισης των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που ξεκίνησαν κατά τη διάρκεια του προγράμματος του ESM και της υλοποίησης της φιλόδοξης αναπτυξιακής στρατηγικής για την επανεκκίνηση της οικονομίας.
Η πλήρης απορρόφηση και η αποτελεσματική χρήση των διαθέσιμων ευρωπαϊκών κονδυλίων, τα οποία ανέρχονται σε περισσότερο από το 10% του ΑΕΠ, παρέχουν μια μοναδική ευκαιρία για αύξηση της παραγωγικότητας της οικονομίας μέσω επενδύσεων.
Σε ό,τι αφορά τον τραπεζικό τομέα τονίζει ότι για να μπορέσουν οι τράπεζες να υποστηρίξουν ένα τέτοιο μοντέλο ανάπτυξης με γνώμονα τις επενδύσεις, απαιτούνται περαιτέρω μειώσεις του υψηλού αποθέματος NPL. Η υποστήριξη της ανάκαμψης και η διασφάλιση της ανθεκτικότητας των τραπεζών παραμένει βασική προτεραιότητα και θα πρέπει να στηριχθεί από την πλήρη εφαρμογή του νέου νόμου για την αφερεγγυότητα.
Παράλληλα θα πρέπει να υπάρξει περαιτέρω ενίσχυση των δικτύων κοινωνικής ασφάλισης και πλήρη εφαρμογή όλων των δεσμεύσεων της Ελλάδα, βάσει της συμφωνίας ενισχυμένης εποπτείας που έχει υπογράψει η χώρα.
Η πορεία της οικονομίας και η επίδραση της πανδημίας
Ο Μηχανισμός στο προοίμιο της έκθεσής του για την Ελλάδα σημειώνει ότι η πανδημία διέκοψε μια τριετή οικονομική ανάκαμψη και οδήγησε σε ένα σημαντικό έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης για πρώτη φορά από το 2015. Το ΑΕΠ μειώθηκε απότομα, κυρίως λόγω της πτώσης του τουρισμού και εξαιτίας των μέτρων για τον περιορισμό της διάδοσης του κορονοϊού. Η ύφεση και τα ειδικά μέτρα ενίσχυσης ώθησαν τον προϋπολογισμό σε μεγάλα ελλείμματα.
Οι ευνοϊκές συνθήκες της αγοράς, υποστηριζόμενες από τα προγράμματα της ΕΚΤ και το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ, επέτρεψαν στη χώρα να καλύψει τις αυξημένες χρηματοδοτικές ανάγκες και να διατηρήσει υψηλά ταμειακά διαθέσιμα. Οι ελληνικές τράπεζες έχουν μέχρι στιγμής ξεπεράσει τον αντίκτυπο της πανδημίας και έχουν χορηγήσει ένα αυξανόμενο ποσό δανείων σε επιχειρήσεις, κυρίως χάρη στην εποπτική ευελιξία και τα εθνικά συστήματα στήριξης.
Μετά από έντονη ανάπτυξη από το 2017, η πανδημία προκάλεσε ύφεση με συρρίκνωση 8,2% του ΑΕΠ το 2020. Η πτώση του τουρισμού έπληξε την οικονομία πιο έντονα, ενώ η εγχώρια κατανάλωση μειώθηκε λιγότερο λόγω της σημαντικής εισοδηματικής στήριξης της κυβέρνησης στους τομείς που δέχθηκαν το ισχυρότερο πλήγμα από την πανδημία. Παρά τις σχετικά ανθεκτικές εξαγωγές αγαθών, η επιδείνωση του ισοζυγίου υπηρεσιών διεύρυνε το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών.
Η ύφεση και τα στοχοθετημένα φορολογικά μέτρα για την αντιμετώπιση της κρίσης στην υγεία και τη στήριξη της οικονομίας συρρίκνωσαν τα έσοδα και διόγκωσαν τις δαπάνες. Μετά την επίτευξη μεγάλων πρωτογενών πλεονασμάτων για τέσσερα συνεχόμενα έτη, το πρωτογενές ισοζύγιο σε όρους προγράμματος έδειξε έλλειμμα 7,5% του ΑΕΠ το 2020. Αυτό το έλλειμμα, μαζί με τη μείωση του ΑΕΠ, ανάγκασε τον δείκτη δημόσιου χρέους να αυξηθεί στο 205,6% του ΑΕΠ. Μετά από κάποια αστάθεια στην αρχή της πανδημίας, το κόστος χρηματοδότησης μειώθηκε το 2020, λόγω της ένταξης των ελληνικών ομολόγων στο έκτακτο πρόγραμμα αγορών ομολόγων της ΕΚΤ.
Το 2020, ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (ΟΔΔΗΧ) συγκέντρωσε 12 δισ. ευρώ μέσω πέντε εκδόσεων, αναπτύσσοντας περαιτέρω την καμπύλη απόδοσης στο φάσμα 7ετών, 10ετώ και 15ετών ομολόγων. Πιο πρόσφατα τον Μάρτιο του 2021, ο ΟΔΔΗΧ προχώρησε σε έκδοση 30ετούς ομολόγου, ενώ για να μειώσει το χρέος και να δημιουργήσει χώρο για χρηματοδοτική δραστηριότητα, διατηρώντας παράλληλα το υψηλό χρηματικό απόθεμα, ο ΟΔΔΗΧ προχώρησε και σε πληρωμές, με σημαντικότερη αυτή της μερικής προπληρωμής δανείων του ΔΝΤ στις αρχές του 2021.
Παρά την ύφεση, οι τράπεζες συνέχισαν να πληρούν τις κεφαλαιακές απαιτήσεις το 2020, αλλά η κερδοφορία παρέμεινε αδύναμη. Οι συνθήκες ρευστότητας και χρηματοδότησης βελτιώθηκαν, ιδίως μετά τα μέτρα χαλάρωσης της ΕΚΤ και ο δανεισμός στην οικονομία συνεχίστηκε, ενώ στηρίχθηκε, επίσης και από το κράτος.
Το «Σχέδιο Ηρακλής» επιτάχυνε τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPL) το 2020 και παρατάθηκε πρόσφατα μέχρι το 2022, τα επίπεδα των NPLs παραμένουν πολύ υψηλά.
Η αναθεώρηση του κώδικα αφερεγγυότητας, με στόχο την ενίσχυση της μείωσης των NPL, εγκρίθηκε το 2020 και η πλήρης εφαρμογή της αναμένεται το 2021. Ωστόσο, η πανδημία διέκοψε την εφαρμογή ορισμένων προσπαθειών μεταρρύθμισης. Ειδικότερα, δεν επιτεύχθηκε το σχέδιο μηδενισμού των οφειλών του Δημοσίου (εξαιρουμένων αυτών για συντάξεις) έως τα τέλη του 2020.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
