Με έντονο σκεπτικισμό υποδέχεται η αγορά ακινήτων την επανέναρξη των πλειστηριασμών, καθώς δεκάδες χιλιάδες ακίνητα περιμένουν «στην ουρά», αλλά δεν φαίνεται να υπάρχει εξίσου ισχυρό αγοραστικό ενδιαφέρον για να απορροφηθεί η προσφορά. Έτσι, αναμένεται να συνεχισθεί το φαινόμενο όπου οι περισσότεροι πλειστηριασμοί με επιτυχή κατάληξη έχουν ως αγοραστές τις ίδιες τις τράπεζες.
Το μπλοκάρισμα των πλειστηριασμών λόγω της πανδημίας, σε συνδυασμό με την επιτάχυνση της εξυγίανσης των τραπεζικών χαρτοφυλακίων, έχουν προκαλέσει πρωτοφανές... μποτιλιάρισμα στην πλατφόρμα των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών, με τον αριθμό των ακινήτων που προορίζονται για εκποίηση να έχει υπερδιπλασιαστεί σε σχέση με το 2019.
Είναι χαρακτηριστικό ότι, την άνοιξη του 2019, ο αριθμός των ακινήτων που είχαν μπει σε πρόγραμμα πλειστηριασμού ήταν περίπου 40.000. Αυξήθηκαν σε 58.000 την άνοιξη του 2020, όταν επιβλήθηκε το πρώτο lockdown, ενώ σήμερα οι αναρτημένοι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί φτάνουν τους 91.180. Την επόμενη εβδομάδα 633 ακίνητα θα «βγουν στο σφυρί».
Ωστόσο, μέχρι στιγμής το μεγάλο πρόβλημα των τραπεζών είναι η έλλειψη αγοραστικού ενδιαφέροντος στους πλειστηριασμούς, που έχει ως αποτέλεσμα στο 80% των επιτυχημένων πλειστηριασμών τα ακίνητα να αγοράζονται από τις ίδιες τις τράπεζες που είναι επισπεύδουσες.
Εξηγώντας την έλλειψη αγοραστικού ενδιαφέροντος, o πρόεδρος του E-Real Estates Θεμιστοκλής Μπάκας επισημαίνει ότι ο κύριος λόγος της διστακτικότητας των δυνητικών αγοραστών είναι οι υψηλές τιμές πρώτης προσφοράς των ακινήτων.
Σημειώνεται ότι η τιμή εκκίνησης των πλειστηριασμών πλέον δεν βασίζεται πλέον στην αντικειμενική αξία της εφορίας, αλλά σε εκτιμήσεις πιστοποιημένων εκτιμητών, προκειμένου να είναι πιο κοντά στην εμπορική τιμή. Ο νόμος προβλέπει σταδιακή μείωση της τιμής, σε περίπτωση αποτυχίας του πρώτου πλειστηριασμού, χωρίς προς το παρόν να έχει βρεθεί μια ισορροπία που θα επιτρέψει να αυξηθούν τα ποσοστά επιτυχίας των πλειστηριασμών χωρίς να χρειάζεται η παρέμβαση των ίδιων των τραπεζών.
Σύμφωνα με τον νόμο, στην επανάληψη ενός άγονου πλειστηριασμού η τιμή πρώτης προσφοράς μειώνεται στα τρία τέταρτα της μέσης τιμής των εκτιμήσεων των πιστοποιημένων και σε επόμενο γύρο με τιμή πρώτης προσφοράς ίση προς το 50% της μέσης τιμής των εκτιμήσεων. Εάν και ο πλειστηριασμός αυτός αποβεί άγονος, μπορεί να υπάρξει ελεύθερη εκποίηση (χωρίς όρια τιμής). Αν όλοι οι πλειστηριασμοί αποτύχουν, το ακίνητο καταλήγει στο Δημόσιο.
Όπως σημειώνουν στελέχη της αγοράς ακινήτων, οι δυνητικοί αγοραστές αποθαρρύνονται από πολλούς παράγοντες αβεβαιότητας που διέπουν τη διαδικασία διάθεσης ακινήτων με πλειστηριασμό και καθιστούν πολύ δύσκολο τον προσδιορισμό της εύλογης αξίας των διατιθέμενων ακινήτων. Για παράδειγμα, οι ενδιαφερόμενοι είναι δύσκολο να έχουν πραγματική εικόνα της σημερινής κατάστασης του ακινήτου, αλλά και των ενδεχόμενων πολεοδομικών παραβάσεων.
Όπως σημειώνει η Κομισιόν στη 10η έκθεση μεταμνημονιακής αξιολόγησης, τον περασμένο Δεκέμβριο έγινε ένα νομοθετικό βήμα για την αντιμετώπιση του προβλήματος με τις πολεοδομικές παραβάσεις στα ακίνητα που βγαίνουν σε πλειστηριασμό και είναι πλέον υποχρεωτική η διευθέτησή τους εντός ενός έτους από την εκποίηση του ακινήτου, αλλά ακόμη δεν ολοκληρώθηκαν οι ενέργειες που χρειάζονται για να εντοπίζονται έγκαιρα τέτοια προβλήματα, πριν τον πλειστηριασμό.
Η Κομισιόν υπογραμμίζει ότι είναι αναγκαία η διαλειτουργικότητα της πλατφόρμας πλειστηριασμών με την πλατφόρμα του Κτηματολογίου, καθώς και με την ηλεκτρονική πλατφόρμα για την απόκτηση στοιχείων ενεργειακής απόδοσης των ακινήτων, ενώ θα πρέπει με ηλεκτρονικό τρόπο να βεβαιώνεται ότι δεν υπάρχουν βάρη του ακινήτου έναντι των δημοτικών αρχών.
Για να δοθεί μια καλύτερη εικόνα των ακινήτων στους ενδιαφερόμενους, προβλέπεται πλέον η δυνατότητα ανάρτησης φωτογραφιών στην ηλεκτρονική πλατφόρμα. Όμως, ελάχιστα είναι ακίνητα για τα οποία έχουν αναρτηθεί ως τώρα φωτογραφίες. Πληρέστερη ενημέρωση μπορούν πάντως να βρίσκουν οι ενδιαφερόμενοι σε ειδική ιστοσελίδα (www.landea.gr) που έχει δημιουργηθεί με τη συνδρομή και των τραπεζών.
Πάντως, η Κομισιόν περιγράφει μια εικόνα σοβαρών καθυστερήσεων στους πλειστηριασμούς, σημειώνοντας ότι οι περισσότεροι θα προγραμματιστούν εκ νέου μετά τη θερινή περίοδο, κάτι που θα περιορίσει τον αριθμό των ολοκληρωμένων πλειστηριασμών του 2021 σε επίπεδα χαμηλότερα από αυτά που καταγράφονταν προ της πανδημίας.
Η κυβέρνηση διαβεβαίωσε τους Θεσμούς ότι λαμβάνει μέτρα για να εφαρμοστούν πλήρως οι αλλαγές που έγιναν στη νομοθεσία τον Δεκέμβριο του 2020 και, επίσης, ότι θα αναθεωρηθεί μέσα στον Ιούλιο ο Κώδικας Διοικητικής Διαδικασίας, ώστε να ολοκληρωθούν οι απαιτούμενες αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο για τους πλειστηριασμούς πριν την έναρξη του νέου δικαστικού έτους μετά τις διακοπές του καλοκαιριού.