Τον κανόνα ότι το Δημόσιο διαθέτει μεγάλη ακίνητη περιουσία, αλλά δυσκολεύεται να αντλήσει σημαντικά έσοδα από τις πωλήσεις ακινήτων, επιβεβαιώνει και το προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2021, καθώς μάλιστα η έντονη αβεβαιότητα που δημιουργεί η πανδημία καθιστά ακόμη πιο δύσκολη την επιτυχή ολοκλήρωση συναλλαγών πώλησης κρατικών ακινήτων.
Το προσχέδιο προϋπολογισμού, όπως συνηθίζεται, δεν παρέχει πληροφόρηση συνολικά για τις αποκρατικοποιήσεις και τα έσοδα που εκτιμάται ότι θα εισπραχθούν, αλλά μόνο για τις πωλήσεις παγίων περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου. Αναλυτικά στοιχεία και προβλέψεις για τις αποκρατικοποιήσεις αναμένονται στο οριστικό σχέδιο του προϋπολογισμού, που θα κατατεθεί στα τέλη Νοεμβρίου.
Εξάγονται, όμως, ορισμένα συμπεράσματα σχετικά με τις πωλήσεις ακινήτων που γίνονται από το Δημόσιο μέσω του ΤΑΙΠΕΔ και αυτά δεν είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά. Για την κατηγορία εσόδων από πωλήσεις παγίων περιουσιακών στοιχείων, σημειώνεται στο προσχέδιο ότι αυτή «αφορά έσοδα από την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του Ελληνικού Δημοσίου, μέσω της διαδικασίας αποκρατικοποιήσεων από το ΤΑΙΠΕΔ. Εκτιμώνται (σ.σ.: για το 2020) έσοδα ύψους 326 εκατ. ευρώ, πολύ κοντά στον αρχικό στόχο».
Αυτός ο στόχος φαίνεται υψηλός, στην πραγματικότητα όμως τα περισσότερα από τα αναμενόμενα έσοδα, δηλαδή 300 εκατ. ευρώ από τα 326 εκατ. ευρώ, θα προέλθουν από μία και μόνη συναλλαγή, την είσπραξη προκαταβολής για τη μεταβίβαση στους επενδυτές της έκτασης του παλαιού αεροδρομίου στο Ελληνικό. Μάλιστα, και αυτή η μεγάλη συναλλαγή δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα ολοκληρωθεί έγκαιρα, ώστε να εισπραχθεί εντός του 2020 η προκαταβολή, δεδομένου ότι η πληρωμή από την πλευρά των επενδυτών εξαρτάται από την έγκαιρη ολοκλήρωση της παραχώρησης της άδειας για το καζίνο.
Πέραν αυτής της μεγάλης συναλλαγής και εφόσον αυτή ολοκληρωθεί το 2020, για τον επόμενο χρόνο το οικονομικό επιτελείο ενσωματώνει στο προσχέδιο του προϋπολογισμού μια πρόβλεψη επαναφοράς των εσόδων από ακίνητα στη... συνήθη μιζέρια, καθώς προβλέπεται ότι από τη μεγάλης αξίας περιουσία που αξιοποιεί το ΤΑΙΠΕΔ τα έσοδα θα είναι μόλις 30 εκατ. ευρώ. Δεδομένου, μάλιστα, ότι η αξιοποίηση αφορά πρωτίστως τουριστικά ακίνητα, η αποτίμηση των οποίων εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τις εκτιμήσεις των επενδυτών για την ανάκαμψη του τουρισμού μετά την πανδημία, ακόμη και αυτές οι προβλεπόμενες εισπράξεις ενέχουν μεγάλο βαθμό επισφάλειας.
Για την ευρύτερη πορεία του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων, το προσχέδιο δεν παρέχει πληροφορίες, εκτός τη συνήθη γενική αναφορά ότι μέσα στους βασικούς στόχους της οικονομικής πολιτικής (τελευταίος κατά σειρά στην παράθεση που γίνεται) είναι «η συνέχιση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων».
Σε θολό τοπίο οι αποκρατικοιήσεις του 2021
Η πλήρης εικόνα του σχεδιασμού κυβέρνησης και ΤΑΙΠΕΔ για τις αποκρατικοποιήσεις του 2021 θα ξεκαθαρίσει στο τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού, είναι όμως σαφές ότι ήδη η πανδημία έχει προκαλέσει πολλές και σοβαρές εμπλοκές στην προσπάθεια αξιοποίησης ακόμη και συμμετοχών σε εταιρείες που θεωρούνται «φιλέτα», καθώς επηρεάζει δυσμενώς την εκδήλωση επενδυτικού ενδιαφέροντος και τις αποτιμήσεις.
Έτσι, οι αποφάσεις όσον αφορά τις αποκρατικοποιήσεις περιουσιακών στοιχείων περιορίζονται σε αυτές που οι αποτιμήσεις τους δεν εξαρτώνται από την πανδημία, καθώς στόχος του ΤΑΙΠΕΔ είναι όσες πραγματοποιηθούν να προχωρήσουν με το τίμημα σε όσο το δυνατό πιο ικανοποιητικό ύψος και όχι υποτιμημένα. Σε εκείνες που σίγουρα επηρεάζονται οι αποτιμήσεις τους είναι η πώληση του 30% του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών «Ελ. Βενιζέλος», καθώς η μείωση της τουριστικής κίνησης και συνεπώς του αριθμού των πτήσεων και των επιβατών ρίχνουν αισθητά την αποτίμηση.
Στην παρούσα φάση υπάρχει πάντως κινητικότητα, καθώς εντός του Οκτωβρίου υποβάλλονται οι εκδηλώσεις ενδιαφέροντος για την πώληση των μετοχών των Οργανισμών Λιμένος Αλεξανδρούπολης και Ηγουμενίτσας, καθώς και για την υποπαραχώρηση του λιμανιού της Καβάλας. Επίσης αναμένονται οι εκδηλώσεις ενδιαφέροντος για την Υπόγεια Αποθήκη Φυσικού Αερίου Καβάλας και η υποβολή δεσμευτικών προσφορών για τη Μαρίνα Ιτέας.
Στην κόψη της χρονιάς βρίσκεται και η υποβολή δεσμευτικών προσφορών για την παραχώρηση της Εγνατίας Οδού, καθώς θα πρέπει να ολοκληρωθούν προϋποθέσεις πριν την διαδικασία τόσο από πλευράς ελληνικού Δημοσίου όσο και από την Εγνατία Οδό Α.Ε.
Υπενθυμίζεται ότι για το πρώτο τρίμηνο 2021 μετατίθεται η κατάθεση προσφορών για τη ΔΕΠΑ Εμπορίας και για τη ΔΕΠΑ Υποδομών. Ειδικότερα, ο χρόνος της υποβολής δεσμευτικών προσφορών για την ΔΕΠΑ Εμπορίας μετατίθεται από τον Δεκέμβριο του 2020 για τον Μάρτιο του 2021 ενώ για τη ΔΕΠΑ Υποδομών, σύμφωνα με το νέο χρονοδιάγραμμα, η προθεσμία υποβολής οικονομικών προτάσεων μεταφέρεται από τον Ιανουάριο του 2021 ένα μήνα μετά.
Τα οφέλη για την οικονομία
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι αποκρατικοποιήσεις αποτελούν σημαντική πηγή ενίσχυσης του ΑΕΠ, καθώς, όπως ανέφερε και πρόσφατη μελέτη του ΙΟΒΕ, υπολογίζεται ότι ενίσχυσαν το ΑΕΠ της χώρας κατά περίπου €1 δισ. ετησίως κατά μέσο όρο την περίοδο 2011-2019. Την ίδια περίοδο, η μέση επίδραση στην αγορά εργασίας πλησίασε τους 20.000 πλήρως απασχολούμενους.
Σημαντικό μέρος της επίδρασης των ιδιωτικοποιήσεων προήλθε από επενδύσεις που πραγματοποιήθηκαν στο σύνολο της οικονομίας. Σύμφωνα με τη μελέτη του ΙΟΒΕ υπολογίζεται ότι περίπου €5,6 δισ. πάγιες επενδύσεις που πραγματοποιήθηκαν στη χώρα από το 2011 έως και το Β’ τρίμηνο του 2019 μπορούν να αποδοθούν στο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων. Προκύπτει έτσι ότι σε κάθε 1 ευρώ αρχικών εσόδων από ιδιωτικοποιήσεις αντιστοιχούν κατά μέσο όρο 1,02 ευρώ πάγιων επενδύσεων στο σύνολο της οικονομίας.