Προϋπολογισμό... στα τυφλά αρχίζει να καταρτίζει το υπ. Οικονομικών

Το «καυτό δημοσιονομικό κεφάλαιο» ανοίγει η κυβέρνηση με την έκδοση εντός των επόμενων ημερών της εγκυκλίου για την κατάρτιση του νέου προϋπολογισμού, που θα περιέχει αυστηρές οδηγίες σε όλα τα υπουργεία και τους φορείς για δαπάνες και έσοδα.

Ωστόσο, ο κεντρικός στόχος για το ισοζύγιο και ο ελεύθερος χώρος για την έκταση και το είδος των δημοσιονομικών παρεμβάσεων παραμένει ασαφής, αφού δεν έχει ξεκαθαρίσει το σκηνικό στην ΕΕ για το αν η «ρήτρα διαφυγής» θα ισχύσει και το επόμενο έτος, ή αν η χώρα μας θα υποχρεωθεί να επιτύχει πρωτογενές πλεόνασμα έστω και χαμηλότερο από το 3,5% του ΑΕΠ. Στο οικονομικό επιτελείο θεωρούν βέβαιο ότι θα χαλαρώσει η θηλιά των πλεονασμάτων και εκφράζουν συγκρατημένη αισιοδοξία ότι και το 2021 θα παραμείνει ενεργή η εξαίρεση από τους δημοσιονομικούς κανόνες.

«Ομίχλη» καλύπτει και τις κατηγορίες δαπανών για την αντιμετώπιση της κρίσης από την πανδημία που θα εξαιρούνται από τις μετρήσεις του πρωτογενούς πλεονάσματος. Το ανακοινωθέν του Eurogroup της 16ης Μαρτίου για την 6^η αξιολόγηση της Ελλάδας είναι αρκετά γενικόλογο, καθώς αναφέρει ότι:

• «…οι αυτόματες υστερήσεις εσόδων και οι αυξήσεις των παροχών ανεργίας που προκύπτουν από τη μείωση της οικονομικής δραστηριότητας δεν θα επηρεάσουν τη συμμόρφωση με τους ισχύοντες δημοσιονομικούς κανόνες, στόχους και απαιτήσεις. Επιπλέον οι δημοσιονομικές επιπτώσεις των προσωρινών φορολογικών μέτρων που λαμβάνονται ως απάντηση στο COVID-19 θα αποκλειστούν κατά την αξιολόγηση της συμμόρφωσης με τους δημοσιονομικούς κανόνες, τους στόχους και τις απαιτήσεις της ΕΕ».

Με τα μέτωπα ανοιχτά, το οικονομικό επιτελείο χαράσσει πορεία για μηδενικό έλλειμμα ή οριακό πλεόνασμα στο προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2021 που θα κατατεθεί τον Οκτώβριο στη Βουλή.

Στελέχη του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους σημειώνουν ότι, ανεξάρτητα από τις εξελίξεις σε επίπεδο ΕΕ για την οριστικοποίηση του δημοσιονομικού πλαισίου, η βασική ντιρεκτίβα είναι η συγκράτηση των δαπανών σε όλο το δημόσιο τομέα με την καθιέρωση αυστηρού ανώτατου ορίου και με επανεξέταση των κονδυλίων από μηδενική βάση. Επίσης έμφαση θα δοθεί στην αξιοποίηση όλων των εργαλείων για την ενίσχυση των εσόδων έτσι ώστε να διορθωθούν οι αποκλίσεις στα έσοδα λόγω κορονοϊού.

Ο νέος προϋπολογισμός θα ενσωματώνει τη πρόβλεψη του Προγράμματος Σταθερότητας για ανάπτυξη 5,1% τον επόμενο χρόνο, με βασικούς τροφοδότες την ιδιωτική και δημόσια κατανάλωση και τις επενδύσεις, πρόβλεψη μάλλον επισφαλή, αφού το βάθος της φετινής ύφεσης δεν έχει ακόμη ξεκαθαρίσει.

Τα μέχρι στιγμής στοιχεία προοιωνίζονται συρρίκνωση του ΑΕΠ μεταξύ 8% και 9%, γεγονός που σημαίνει απώλειες τουλάχιστον 16 - 17 δισ. ευρώ.

Στο υποθετικό σενάριο ότι δεν θα υπάρξει δεύτερο κύμα πανδημικής κρίσης και οι εισπράξεις από τον τουρισμό θα ανέλθουν στα 8 δισ. ευρώ, στο υπουργείο Οικονομικών δεν αποκλείουν να αποσοβηθεί ο κίνδυνος πλήρους εκτροχιασμού προς τον οποίο οδεύει ο προϋπολογισμός.

Κινδύνους «βλέπει» το Δημοσιονομικό Συμβούλιο

Την ίδια ώρα καμπανάκι για τα δημοσιονομικά χτυπά σε έκθεση του το Δημοσιονομικό Συμβούλιο επισημαίνοντας ότι ο συνδυασμός μεγάλης ύφεσης με την αναπόφευκτα επεκτατική δημοσιονομική πολιτική αναμένεται να επηρεάσει σημαντικά αρνητικά το δημοσιονομικό αποτέλεσμα του τρέχοντος έτους.

Με βάση τα σενάρια για το βάθος της ύφεσης εκτιμάται ότι το 2020 το ισοζύγιο Γενικής Κυβέρνησης θα εμφανίσει υψηλό έλλειμμα που θα κυμαίνεται από -5,4 έως -8,1% του ΑΕΠ ενώ αντίστοιχα το πρωτογενές έλλειμμα θα διαμορφωθεί σε επίπεδα από -2,3% έως -4,8% του ΑΕΠ.

Τρία σενάρια για το έλλειμμα από το Δημοσιονομικό Συμβούλιο

Το Συμβούλιο σημειώνει ότι λόγω της διόγκωσης του ελλείμματος και του καθεστώτος της ενισχυμένης εποπτείας στο οποίο βρίσκεται η χώρα ελλοχεύει ο κίνδυνος επιβολής σκληρών μέτρων λιτότητας.

Υπογραμμίζει  χαρακτηριστικά ότι «όλοι οι δημοσιονομικοί στόχοι για το 2020 έχουν ανασταλεί. Ωστόσο δεν είναι γνωστό τι θα συμφωνηθεί για τα επόμενα χρόνια με τους Ευρωπαίους εταίρους. Η πιθανότητα επαναφοράς περιοριστικών δημοσιονομικών μέτρων τα επόμενα χρόνια θα θέσει σε κίνδυνο την ανάκαμψη».

Ασκήσεις επί χάρτου για φοροελαφρύνσεις

Πάντως το οικονομικό επιτελείο προχωρά «σε ασκήσεις επί χάρτου» για το περιεχόμενο και το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής πακέτου φοροελαφρύνσεων, που σύμφωνα με το σχεδιασμό θα τεθεί σε εφαρμογή σταδιακά από το 2021.

Στο επίκεντρο βρίσκονται οι μειώσεις στις ασφαλιστικές εισφορές για εργοδότες και εργαζόμενους και επιλεκτική άρση βαρών για εισοδήματα και ακίνητη περιουσία. Οι οριστικές αποφάσεις αναμένεται να ληφθούν το Σεπτέμβριο σε συνάρτηση με την πορεία κυρίως του τουρισμού, τις δημοσιονομικές αντοχές και την εισροή πόρων από το ευρωπαϊκό πακέτο αλλά ο προγραμματισμός προβλέπει ότι το περίγραμμα των μέτρων θα ανακοινώσει ο πρωθυπουργός από το βήμα της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης.