Με έντονη αγωνία και προβληματισμό παρακολουθεί το οικονομικό επιτελείο τις εξελίξεις στο μέτωπο του ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης, καθώς τα πράγματα περιπλέκονται λόγω των ενστάσεων και των αντικρουόμενων απόψεων στους κόλπους της ΕΕ, τόσο για το χρονοδιάγραμμα εκταμίευσης των κεφαλαίων όσο και για τους όρους και το μείγμα του πακέτου.
Το τοπίο για την εισροή των 32 δισ. ευρώ που αντιστοιχούν στη χώρα μας παραμένει θολό, την ώρα που η αγορά υποφέρει από έλλειψη ρευστότητας και οι παρεμβάσεις στήριξης από εθνικούς πόρους δεν επαρκούν για να κλείσουν τις πληγές από την πανδημία.
Το βλέμμα στρέφεται στη σημερινή σύνοδο κορυφής και στις συζητήσεις για τις νέες προτάσεις που έχει καταθέσει το Βερολίνο για την αύξηση της συνεισφοράς του στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό έως και κατά 40%, με τον όρο ότι η Γερμανία και οι υπόλοιπες χώρες που είναι καθαροί πληρωτές (εισφέρουν περισσότερα από όσα λαμβάνουν) θα έχουν τον πρώτο λόγο για τη διανομή των πόρων. Ωστόσο δεν αναμένεται να βγει «λευκός καπνός» από τη σημερινή σύνοδο και είναι κοινή πλέον πεποίθηση ότι οι διαβουλεύσεις θα τραβήξουν σε βάθος χρόνου.
Σχολιάζοντας τις εργασίες της σημερινής συνόδου ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας μίλησε για «δύσκολες συζητήσεις και μεγάλο χάσμα μεταξύ της πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και αρκετών ευρωπαϊκών χωρών», οι οποίες ζητούν να υπάρξουν κυρίως δάνεια και όχι επιχορηγήσεις και με αυστηρές προϋποθέσεις, ενώ η Ελλάδα τάσσεται υπέρ των αυξημένων επιχορηγήσεων.
Εκτίμησε ακόμα πως εάν υπάρξουν προϋποθέσεις, αυτές θα είναι ίδιες για όλα τα κράτη-μέλη. Το βέβαιο είναι ότι οι πόροι από το Ταμείο θα εισρεύσουν μετά την άνοιξη του 2021, ενώ τα άλλα «πακέτα» (ΕΣΠΑ, Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, πρόγραμμα SURE και ίσως και από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων) θα ξεκινήσουν τέλος Ιουλίου - αρχές Αυγούστου.
Βαριά πλήγματα από την πανδημία
Την ίδια ώρα, τα πλήγματα στην οικονομία από τον κορονοϊό είναι ισχυρά. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ στο δίμηνο Μαρτίου - Απριλίου χάθηκαν από την αγορά 8,8 δισ. ευρώ λόγω καθίζησης του τζίρου των επιχειρήσεων σε όλους του κλάδους της οικονομίας, ποσό που αντιστοιχεί περίπου στο 5% του ΑΕΠ
Αν και η κατάσταση βελτιώθηκε με την άρση της καραντίνας, ωστόσο οι εισπράξεις συνεχίζουν να κινούνται σε πολύ χαμηλά επίπεδα και οι επιχειρήσεις να πιέζονται, γεγονός που προοιωνίζεται βαθιά ύφεση το 2020 και υποχρεώνει το οικονομικό επιτελείο να προχωρήσει σε δραστικότερα μέτρα για την ενίσχυση της ρευστότητας και την άρση των φορολογικών βαρών σε νευραλγικούς τομείς της οικονομίας με ισχυρή συνεισφορά στην ανάπτυξη
Λόγω του ρευστού σκηνικού, η κυβέρνηση δεν έχει ακόμα καθαρή εικόνα για τον λογαριασμό της ζημιάς από την πανδημία και συνεπώς για τη δύναμη πυρός που θα χρειασθεί για τη στήριξη των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών και περιμένει τουλάχιστον μέχρι τον Σεπτέμβριο για να δει πώς θα κινηθούν οι εισπράξεις από τον τουρισμό, που αποτελούν τον μεγάλο άγνωστο Χ για τον προϋπολογισμό.
Ο σχεδιασμός προβλέπει ότι το φθινόπωρο και ανάλογα με τις εξελίξεις στην οικονομία και τις δημοσιονομικές αντοχές θα ληφθούν αποφάσεις για το χρονοδιάγραμμα και την έκταση των φορολογικών ελαφρύνσεων που θα υλοποιηθούν σταδιακά από το 2021.
Άμεσα θα τρέξουν οι νομοθετικές ρυθμίσεις για την αύξηση του αριθμού των δόσεων στην εξόφληση του φόρου εισοδήματος και του ΕΝΦΙΑ, καθώς και για την εξόφληση σε δόσεις των υποχρεώσεων που είχαν ανασταλεί λόγω πανδημίας και θα μπορούν να εξοφληθούν από το 2021, είτε σε 12 άτοκες μηνιαίες δόσεις είτε σε 24 δόσεις με επιτόκιο κοντά στο 2,5%.