Μάχη σε δύο μέτωπα δίνει το οικονομικό επιτελείο επιδιώκοντας από τη μια να αυξήσει τα κονδύλια που θα εισρεύσουν στη χώρα από το κοινοτικό πρόγραμμα για την απασχόληση (SURE) και, από την άλλη, να περιορίσει την τρύπα στα δημόσια ταμεία από την πτώση του τζίρου στην αγορά και τη μείωση των εισοδημάτων.
Στη σημερινή συνεδρίαση του Eurogroup, όπου αναμένεται να τεθούν επί τάπητος οι προϋποθέσεις, τα κριτήρια και το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του ειδικού ευρωπαϊκού ταμείου ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταικούρας προσέρχεται με διπλό αίτημα: περισσότερα χρήματα και γρηγορότερα.
Το πρόγραμμα αποκτά βαρύνουσα σημασία για την κυβέρνηση καθώς θα αποτελέσει το βασικό όπλο για την αναχαίτιση ενός νέου κύματος ανέργων και την αναπλήρωση των απωλειών στους μισθούς εκατοντάδων χιλιάδων εργαζομένων που οι συμβάσεις τους θα μετατραπούν από πλήρους σε μερικής απασχόλησης ή θα τεθούν σε καθεστώς εκ περιτροπής εργασίας.
Ο στόχος είναι να εισρεύσουν στη χώρα 2,5 δισ. ευρώ, έναντι 1,4 δισ. ευρώ που αναλογούν με βάση τις αρχικές εκτιμήσεις. Για αυτό το σκοπό η ελληνική πλευρά θα θέσει θέμα για τον προσδιορισμό του ύψους της βοήθειας σε κάθε χώρα να ληφθούν υπόψη, πέραν του ΑΕΠ οι συνθήκες στην αγορά εργασίας, δηλαδή η ένταση και η έκταση του πλήγματος στην απασχόληση που αποτυπώνεται στα ποσοστά ανεργίας επί του συνολικού εργατικού δυναμικού.
Όσο υψηλότερα είναι τα κονδύλια τόσο διευρύνονται τα περιθώρια για ένταξη μεγαλύτερου αριθμού εργαζομένων στην επιδότηση των μισθών ενώ ταυτόχρονα ανοίγει η βεντάλια των παρεμβάσεων και προς την κατεύθυνση της κάλυψης μέρους των ασφαλιστικών εισφορών για στήριξη των θέσεων εργασίας.
Επίσης, το οικονομικό επιτελείο θέλει να επισπευστούν οι διαδικασίες για την εκκίνηση του προγράμματος, καθώς όσο καθυστερούν τόσο επιβαρύνεται ο προϋπολογισμός με έξτρα δαπάνες, τη στιγμή μάλιστα που η διόγκωση τους λόγω της χορήγησης των ειδικών επιδομάτων έχει οδηγήσει σε εκτροχιασμό του ελλείμματος. Με την κατάσταση στην αγορά εργασίας να επιδεινώνεται λόγω της κρίσης το υπουργείο Οικονομικών εκ των πραγμάτων είναι υποχρεωμένο να δράσει άμεσα για να προλάβει τα χειρότερα και τα αντίμετρα να τεθούν σε εφαρμογή ακόμα και μέσα στο Μάιο.
Επισημαίνεται ότι, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές της Κομισιόν, το πρόγραμμα SURE που θα βοηθήσει στην προστασία των θέσεων εργασίας και των εργαζομένων που πλήττονται από την πανδημία του κορονoϊού θα παράσχει οικονομική βοήθεια, με τη μορφή δανείων που χορηγούνται με ευνοϊκούς όρους στα κράτη μέλη, συνολικού ύψους έως 100 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Αυτά τα δάνεια θα βοηθήσουν τα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν ξαφνικές αυξήσεις των δημοσίων δαπανών για τη διατήρηση της απασχόλησης. Επίσης, θα βοηθήσουν τα κράτη μέλη να καλύψουν το κόστος που σχετίζεται άμεσα με τη δημιουργία ή την επέκταση εθνικών προγραμμάτων βραχυπρόθεσμης εργασίας και άλλα παρόμοια μέτρα που έχουν θεσπίσει για τους αυτοαπασχολούμενους ως απάντηση στην τρέχουσα πανδημία κοροναϊού.
Τα προγράμματα βραχυπρόθεσμης εργασίας είναι προγράμματα που υπό ορισμένες συνθήκες επιτρέπουν σε επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες να μειώσουν προσωρινά τις ώρες εργασίας των υπαλλήλων τους και παρέχεται δημόσια στήριξη εισοδήματος για τις ώρες που δεν εργάστηκαν. Παρόμοια συστήματα ισχύουν για την αντικατάσταση εισοδήματος για τους αυτοαπασχολούμενους.
Μειώνονται τα έσοδα
Το άλλο μεγάλο αγκάθι για το οικονομικό επιτελείο είναι η πτωτική πορεία των εισπράξεων από φόρους λόγω της «οικονομικής παγωμάρας» και της αναστολής πληρωμών των χρεών στην εφορία. Σήμερα ανακοινώνονται τα στοιχεία για την πορεία του προϋπολογισμού τον Απρίλιο και οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η υστέρηση των εσόδων σε σχέση με το στόχο θα είναι της τάξης του 25%-30%.
Αν και, σύμφωνα με τους παράγοντες του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, δεν καταγράφεται πλήρης καθίζηση στα έσοδα τους δύο πρώτους μήνες της πανδημίας, ωστόσο ο προβληματισμός είναι ότι, αν δεν αναθερμανθεί η αγορά, η τρύπα θα μεγαλώσει τους επόμενους μήνες. Οι δύο βασικές εστίες κινδύνου για τα κρατικά ταμεία είναι ο τουρισμός και η εστίαση που έχουν σημαντική συνεισφορά στα έσοδα κυρίως από το ΦΠΑ και τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης.
Επίσης, υπάρχει ο φόβος για τον βαθμό ανταπόκρισης των φορολογούμενων στην εκπλήρωση των φορολογικών υποχρεώσεων τους όσον αφορά στις οφειλές από τον φετινό φόρο εισοδήματος και τον ΕΝΦΙΑ που θα αρχίσουν να τρέχουν από το τέλος Ιουλίου και ανέρχονται συνολικά στα 6,7 δις. ευρώ. Για την αποτροπή νέας γενιάς ληξιπρόθεσμων χρεών στο Δημόσιο εξετάζεται πλέγμα νέων ρυθμίσεων με περισσότερες δόσεις και χαμηλά επιτόκια