Αν και όλοι συμφωνούν ότι το μετρό είναι το καλύτερο και πιο «πράσινο» μέσο, για να δώσει ανάσες στο κυκλοφοριακό χάος της Αττικής, οι περιορισμένες δυνατότητες χρηματοδότησης προκαλούν εμπλοκές στις επεκτάσεις. Για να λύσει τον γρίφο της χρηματοδότησης η Ελληνικό Μετρό εξετάζει και εναλλακτικά σχήματα, μεταξύ των οποίων οι παραχωρήσεις, ώστε να βγουν νέοι διαγωνισμοί που θα «ταιριάζουν» όμως στο προφίλ των έργων μετρό.
Σήμερα, η μόνη νέα επέκταση που έχει μπει στο τραπέζι αλλά προχωρά με τον αραμπά είναι εκείνη της Γραμμής 2 μέχρι το Ίλιον. Όμως η μεγάλη καθυστέρηση στην έγκριση της περιβαλλοντικής αδειοδότησης του «τριπλού» έργου, θολώνει τον ορίζοντα για τη συνέχεια. Αν και αρχικώς η δεύτερη φάση του διαγωνισμού, που μετρά σχεδόν δύο χρόνια από την προκήρυξη, αναμενόταν την περασμένη άνοιξη, τα πράγματα δεν έχουν ακόμα ξεκολλήσει, με τις εξελίξεις να αναμένονται πια το 2025.
Μέχρι τότε βεβαίως θα πρέπει να έχει ξεκαθαρίσει το τοπίο και σε σχέση με τους συμμετέχοντες, καθώς δεν διαφαίνεται μεν λόγος αποκλεισμού κάποιου, όμως υπάρχει και το ζήτημα της διπλής εκπροσώπησης του ομίλου AKTOR. Υπενθυμίζεται ότι αρχικό ενδιαφέρον εκδήλωσαν οι: ΤΕΡΝΑ, Intrakat, Άβαξ-Ghella-Alstom και ΑΚΤΩΡ-Μυτιληναίος. Αυτό σημαίνει ότι ο υπό μετασχηματισμό όμιλος θα κληθεί να αποφασίσει με ποιο σχήμα θα συνεχίσει στον διαγωνισμό.
Η έναρξη πάντως της β’ φάσης, κατά την οποία θα κατατεθούν οι δεσμευτικές προσφορές από τους ενδιαφερόμενους, θα σημάνει και την τελική ευθεία για το έργο των 682 εκατ. ευρώ (με ΦΠΑ). Για να φτάσουμε όμως στις υπογραφές εκτιμάται πως θα χρειαστεί στο αισιόδοξο σενάριο ένα εξάμηνο. Εντωμεταξύ, εκκρεμεί να κλειδώσει και επισήμως η ένταξη της επέκτασης στο ΕΣΠΑ 2021-2027.
Τα χαρακτηριστικά του έργου
Το έργο της επέκτασης από την Ανθούπολη ως το Ίλιον, μήκους 4,18 χιλιομέτρων, με τρεις νέους σταθμούς σε Παλατιανή, Ίλιον και Άγιο Νικόλαο, έχει σχεδιαστεί για την κάλυψη πυκνοκατοικημένων περιοχών της Δυτικής Αττικής. Θα εξυπηρετεί τουλάχιστον 67.000 επιβάτες ημερησίως. Ο αριθμός των πολιτών που θα εξυπηρετούνται ως προς την κατοικία τους σε ακτίνα 500 μέτρων από τους τρεις σταθμούς θα ανέλθει σε 42.000 και οι αντίστοιχες εξυπηρετούμενες θέσεις εργασίας εκτιμώνται σε περίπου 5.000.
Στο αντικείμενο του έργου περιλαμβάνεται η επέκταση του αμαξοστασίου του Ελαιώνα, ώστε να μπορεί να σηκώσει το μελλοντικό επιβατικό φορτίο του μέσου. Αυτή θα γίνει σε όμορη έκταση περίπου 20 στρεμμάτων, η οποία σήμερα καταλαμβάνεται κυρίως από αποθήκες του τέως εργοστασίου της Αθηναϊκής Χαρτοποιίας. Τέλος, θα αναβαθμιστούν τα ηλεκτρομηχανολογικά (Η/Μ) συστήματα σε μεγάλο τμήμα ή και στο σύνολο των υφιστάμενων Γραμμών 2 και 3, καθώς τα υφιστάμενα δεν υποστηρίζονται πλέον από τους κατασκευαστές, δεν υπάρχουν ανταλλακτικά και έχουν αυξηθεί οι αστοχίες τους.
Ανάγκες και βιωσιμότητα
Όπως είπε ο διευθύνων σύμβουλος της Ελληνικό Μετρό, Νικόλαος Κουρέτας, μιλώντας στο συνέδριο Green Deal Greece 2024, «το μετρό είναι ένα ακριβό σπορ. Σχεδιάζεται βάσει των αναγκών και με όρους βιωσιμότητας και σκοπιμότητας. Σαφώς υπάρχουν μελέτες επεκτάσεων για Αθήνα και Θεσσαλονίκη, ενώ κοιτάζουμε και νέα σχήματα».
Έτσι, στην πρώτη γραμμή προτεραιότητας για τη συνέχεια βρίσκεται η σύνδεση του ηλεκτρικού με το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Αυτή βρίσκεται σε φάση μελετών ώστε να μπορέσει να δημοπρατηθεί. Το έργο, που αποτελεί τη νεότερη προσθήκη στους σχεδιασμούς της Ελληνικό Μετρό αφού συνιστά υποχρέωση της πολιτείας προς το ΚΠΙΣΝ, ωριμάζει εδώ και περίπου τρία χρόνια. Η χάραξη που προκρίνεται τελικώς να είναι ένας νέος υπόγειος κλάδος του ηλεκτρικού από το Θησείο με τέσσερις σταθμούς (Χαμοστέρνας, Πλατεία Δαβάκη, Λόφος Φιλαρέτου, ΚΠΙΣΝ), προϋπολογισμού περί τα 400 εκατ. ευρώ.
Με στόχο την αποσυμφόρηση της ήδη κορεσμένης Λεωφόρου Κηφισίας, θα ακολουθήσουν δύο επεκτάσεις της υπό κατασκευή Γραμμής 4 προς τα βόρεια. Αυτές αφορούν τη «διπλή» επέκταση από το Γουδή προς το Μαρούσι με οκτώ σταθμούς και σε δεύτερη φάση θα τραβήξει προς την Εθνική Οδό μέσω Πεύκης και Λυκόβρυσης. Η γραμμή, προϋπολογισμού περίπου 1,3 δισ. ευρώ, θα διασταυρώνεται με τη Γραμμή 3 στην Κατεχάκη, τον προαστιακό στον Παράδεισο και τον ηλεκτρικό στο Μαρούσι.
Η δεύτερη επέκταση θα ξεκινά από το Γαλάτσι για να καταλήξει στην Πετρούπολη με πέντε ενδιάμεσους σταθμούς σε Νέα Ιωνία, Πευκάκια (ανταπόκριση με Γραμμή 1), Νέα Φιλαδέλφεια (ενώνοντας και το γήπεδο της ΑΕΚ), Αγίους Αναργύρους (σύνδεση με προαστιακό), Ίλιον και Πετρούπολη. Ο προϋπολογισμός υπολογίζεται σε 600 εκατ. ευρώ.