Δραματικές αλλαγές στη διατροφή: Κόψαμε λάδι, κρέας, φρούτα, λαχανικά

Δραματικές αλλαγές έχουν σημειωθεί στις διατροφικές συνήθειες των Ελλήνων, μετά και τα χρόνια της οικονομικής κρίσης, καθώς έχουν καταγραφεί αξιοσημείωτες μειώσεις στην κατανάλωση κρέατος, γαλακτοκομικών, ελαιόλαδου, καθώς και φρέσκων φρούτων.

Η μεσογειακή διατροφή για την οποία έχει γίνει διάσημη η χώρα μας έχει πάει «περίπατο» αφού η κατανάλωση προϊόντων που τη χαρακτηρίζουν, όπως το ελαιόλαδο, έχει μειωθεί δραματικά.

Σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), με αφορμή την ημέρα διατροφής 2024 που είναι στις 16 Οκτωβρίου και η οποία καλύπτει τα χρόνια 2009 – 2023, οι Έλληνες καταναλωτές περιόρισαν δραστικά την κατανάλωση ακριβών τροφίμων.

Από το 2009 έως το 2023, οι Έλληνες μείωσαν την κατανάλωση ελαιόλαδου κατά περίπου 35% και κατά 7% μόνο το 2023. Περίπου 5 λίτρα λιγότερο ελαιόλαδο καταναλώνεται ανά έτος κατά κεφαλήν, κάτι που σχετίζεται άμεσα με τις αυξημένες τιμές του ελαιολάδου λόγω των δυσμενών συνθηκών παραγωγής, όπως η κλιματική αλλαγή. Από τα 14,7 λίτρα που κατανάλωνε το 2009, ο μέσος Έλληνας έπεσε στα 9,6 λίτρα το 2023. Μια μείωση που συνδέεται άμεσα με τα χαμηλά εισοδήματα και την αύξηση της τιμής του ελληνικού ...«χρυσού».

Παράλληλα, από το 2009 σε σχέση με το 2023, μειώθηκε κατά 34% η κατανάλωση μοσχαρίσιου κρέατος, 20% η κατανάλωση αμνοεριφίων, κατά 32% η κατανάλωση ψαριών και κατά 26% η κατανάλωση τυριών. Τη μείωση στο μοσχαρίσιο κρέας και τη λήψη πρωτεϊνών οι Έλληνες προσπαθούν να την αναπληρώσουν με αυγά, η κατανάλωση των οποίων έχει αυξηθεί κατά 198%! 

Και μπορεί η παροιμία να έλεγε «ένα μήλο την ημέρα τον γιατρό τον κάνει πέρα», φαίνεται όμως ότι πλέον δεν την συμμερίζονται οι ελληνικές οικογένειες, αφού έχουν μειώσει κατά 34% την ποσότητα μήλων. Μειωμένη κατά 24% είναι η κατανάλωση πορτοκαλιών. Ακόμη και στο απαραίτητο συστατικό της χωριάτικης σαλάτας, την τομάτα, η κατανάλωση έχει μειωθεί κατά 28%. Κατά 25% μειωμένη είναι η κατανάλωση πατάτας. Μοναδικό θετικό στοιχείο, από διατροφική άποψη, είναι ότι σε αυτά τα 14 χρόνια σημειώθηκε αύξηση στην κατανάλωση οσπρίων κατά 21%, κάτι βέβαια που δεν είναι άσχετο με το γεγονός ότι τα όσπρια παραμένουν προσιτά.

Η μείωση στην κατανάλωση φρέσκων φρούτων και λαχανικών στην Ελλάδα αξιολογείται ως ανησυχητική, δεδομένης της μεσογειακής διατροφής, που παραδοσιακά είναι πλούσια σε αυτά. Στην Ισπανία και την Ιταλία, για παράδειγμα, τα φρούτα και λαχανικά παραμένουν σταθερά βασικά τρόφιμα. Η μείωση αυτή στην Ελλάδα συνδέεται άμεσα με τις αυξήσεις των τιμών, ενώ, όπως αναφέρει το ΙΕΛΚΑ, συνδέεται και με την σπατάλη τροφίμων που γινόταν στο παρελθόν ή και με τις αλλαγές στις διατροφικές προτιμήσεις.

Αύξηση σημειώνεται στην κατανάλωση αλκοολούχων ποτών, όπως το κρασί (19%) και τα αποστάγματα (33%), κάτι που σχετίζεται όμως με τη μεταφορά της κατανάλωσης τους στα σπίτια αντί των χώρων εστίασης. Μια τάση που παρατηρείται και σε άλλες χώρες, ειδικά κατά και μετά την πανδημία. 

«Πρωταθλητές» στα delivery

Στα αρνητικά ρεκόρ της Ελλάδας που θα πρέπει να προβληματίσει για την υγεία των επόμενων γενιών είναι η αυξημένη κατανάλωση φαγητού σε πακέτο, καθώς η μέση ετήσια δαπάνη από το 2009 έως το 2023 έχει ανέβει κατά 184%! 

Μία «κακή» συνήθεια που εκτοξεύτηκε τα χρόνια του κορονοϊού, και δυστυχώς συχνά συνδέεται με χαμηλότερης ποιότητας διατροφή, με υψηλή πρόσληψη υδατανθράκων, λιπαρών και αλατιού.

Αυτό που ξεχωρίζει στην Ελλάδα, σε σχέση με την παγκόσμια τάση για σωστή διατροφή, είναι η αυξανόμενη δαπάνη για το έτοιμο φαγητό και η μείωση στην κατανάλωση βασικών, υγιεινών τροφίμων, όπως το ελαιόλαδο και τα φρούτα, κάτι που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη γενικότερη ποιότητα της διατροφής, εάν συνεχιστεί.