Μόνιμο επίδομα στεγαστικού δανείου σε ευάλωτους οφειλέτες

Την άμεση καθιέρωση ενός μόνιμου επιδόματος για την εξυπηρέτηση στεγαστικών δανείων από οικονομικά ευάλωτους οφειλέτες, που θα αποτελέσει και «μαξιλάρι» έναντι των πιέσεων που θα δημιουργήσει η πλήρης απελευθέρωση των πλειστηριασμών, σχεδιάζει η κυβέρνηση, όπως προκύπτει από την έκτη έκθεση ενισχυμένης εποπτείας της Κομισιόν.

Στην έκθεση της Κομισιόν σκιαγραφείται ο σχεδιασμός της κυβέρνησης για την επέκταση της επιδότησης στέγης και σε όσους οικονομικά ευάλωτους πολίτες εξυπηρετούν στεγαστικά δάνεια. Αυτό θα γίνει με τρόπο που θα βοηθήσει και όσους δεν ενταχθούν στη ρύθμιση για την προστασία της πρώτης κατοικίας, αλλά θα προχωρήσουν μετά την 1η Μαΐου σε συμφωνίες με τις τράπεζες για να ρυθμίσουν και να συνεχίσουν να εξυπηρετούν τα δάνειά τους, αποφεύγοντας τον πλειστηριασμό.

Όπως αναφέρεται στην έκθεση, με το νέο ασφαλιστικό που τίθεται τώρα σε ισχύ θα προκύψει δημοσιονομική επιβάρυνση μικρότερη της μισής μονάδας του ΑΕΠ (0,5%), η οποία θα υπερκαλυφθεί από την εξοικονόμηση που θα προκύψει από την κατάργηση της 13ης σύνταξης (αντιστοιχεί σε περίπου 900 εκατ. ευρώ ή 0,5% του ΑΕΠ).

Με τα κονδύλια που θα περισσέψουν από την κατάργηση της 13ης σύνταξης, αφού αφαιρεθούν τα κόστη του νέου ασφαλιστικού, η Κομισιόν σημειώνει ότι δημιουργείται δημοσιονομικός χώρος για την αύξηση του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, ή για την καθιέρωση ενός μόνιμου επιδόματος για την εξυπηρέτηση στεγαστικών δανείων από οικονομικά ευάλωτους δανειολήπτες.

Όπως σημειώνεται σε άλλο σημείο της έκθεσης, το επίδομα στέγασης που ήδη καταβάλλεται από το κράτος είναι ένα επίδομα ενοικίου για τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά, αλλά δεν υπάρχει μια αντίστοιχη, μόνιμη επιδότηση για τους ευάλωτους ιδιοκτήτες κατοικιών που εξυπηρετούν στεγαστικά δάνεια. Αντίθετα, υπάρχει πρόνοια για την επιδότηση δόσεων δανείων όσων έχουν «κόκκινα» στεγαστικά δάνεια και τα ρυθμίζουν με βάση το νόμο για την προστασία της πρώτης κατοικίας, που θα λήξει στο τέλος Απριλίου.

Επιδότηση και για «κόκκινα» δάνεια που θα ρυθμίζονται

Μέσα από τις γραμμές της έκθεσης, όμως, γίνεται πιο σαφές τι θα ακολουθήσει μετά τη λήξη της προστασίας της πρώτης κατοικίας, στο τέλος Απριλίου: το μοναδικό περιθώριο που αφήνει η Κομισιόν στην κυβέρνηση για να απλώσει αυτό που ο Χρήστος Σταϊκούρας έχει περιγράψει ως «δίχτυ προστασίας» για τους ευάλωτους είναι να υιοθετήσει κάποια μορφή κοινωνικής/επιδοματικής πολιτικής, χωρίς να περιορίζει με οποιοδήποτε τρόπο τα δικαιώματα των πιστωτών για πλειστηριασμούς.

Ειδικότερα, στο κεφάλαιο της έκθεσης που αναφέρεται στον αρκετά «βαρύ» φάκελο με τις μεταρρυθμίσεις στο χρηματοπιστωτικό τομέα, η Κομισιόν τονίζει ότι από την 1η Μαΐου, με το νέο θεσμικό πλαίσιο για την αφερεγγυότητα, που θα καθιερώσει η κυβέρνηση, έχει αναληφθεί από τις αρχές η δέσμευση πως οι πιστωτές θα έχουν πλήρη δικαιώματα να βγάζουν κατοικίες σε πλειστηριασμούς, «περιλαμβανομένων και των κύριων κατοικιών».

Περιγράφοντας τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η κυβέρνηση, με βάση τις οποίες θα κριθεί για να αποφασισθεί τον Ιούνιο αν θα εκταμιευθεί η δόση των 640 εκατ. ευρώ από την επιστροφή κερδών των κεντρικών τραπεζών, η Κομισιόν τονίζει ότι το νέο πλαίσιο αφερεγγυότητας δεν θα επιτρέπει να τίθενται θεσμικά εμπόδια στους πλειστηριασμούς και η όποια προστασία θα θελήσει να δώσει η κυβέρνηση στους ευάλωτους δανειολήπτες με μη εξυπηρετούμενα δάνεια με εξασφάλιση πρώτης κατοικίας θα πρέπει να εντάσσεται στο πλαίσιο της κοινωνικής πολιτικής.

Αυτό αφήνει ανοικτό ένα «παράθυρο» για να καθιερώσει η κυβέρνηση επιδότηση, με εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια, σε ευάλωτα νοικοκυριά που θα καταλήγουν μετά την 1η Μαΐου σε συμφωνίες με τις τράπεζες ή τα funds για τη ρύθμιση των οφειλών τους. Αυτό το σχήμα επιδότησης θα ενταχθεί στο γενικότερο πλαίσιο της στεγαστικής επιδότησης ευάλωτων νοικοκυριών που εξυπηρετούν στεγαστικά δάνεια και όχι σε κάποια ειδική νομοθεσία για την προστασία της πρώτης κατοικίας, όπως γινόταν ως τώρα.

Με απλά λόγια, μετά τη λήξη του σημερινού νόμου για την προστασία της πρώτης κατοικίας, όσοι θα έχουν μείνει με «κόκκινα» δάνεια χωρίς να τα έχουν ρυθμίσει, θα έχουν άλλη μια ευκαιρία να σώσουν τις κατοικίες τους από τον πλειστηριασμό: να ζητήσουν από τους πιστωτές, τράπεζες ή funds, μια ρύθμιση του δανείου που θα το «πρασινίσει», ώστε να έχουν και το δικαίωμα να ενταχθούν στο πρόγραμμα επιδότησης των ευάλωτων νοικοκυριών με δάνεια πρώτης κατοικίας.

Αποτυγχάνει η ρύθμιση για προστασία

Πόσοι θα είναι τελικά αυτοί που θα μείνουν ακάλυπτοι από το σημερινό σχήμα προστασίας της πρώτης κατοικίας, που λήγει στα τέλη Απριλίου; Πιθανότατα, πολλοί. Η Κομισιόν δεν κρύβει ότι «υπάρχουν λίγες ενδείξεις πως το σχήμα προστασίας αξιοποιείται από τους οφειλέτες για να αρχίσουν να εξοφλούν τα στεγαστικά τους δάνεια».

Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσαν οι ελληνικές αρχές με ημερομηνία αναφοράς την 17η Φεβρουαρίου, μετά από ορισμένες τροποποιήσεις στη νομοθεσία βελτιώθηκε η εικόνα, αλλά η συμμετοχή παραμένει χαμηλή, καθώς είχαν αρχίσει τη διαδικασία για αίτηση ρύθμισης 44.924 οφειλέτες, αλλά μόνο 2.218 την είχαν ολοκληρώσει. Οι τράπεζες είχαν υποβάλει μόνο 836 προτάσεις ρύθμισης, εκ των οποίων 380 είχαν γίνει αποδεκτές από τους δανειολήπτες και από αυτούς μόνο 240 είχαν λάβει έγκριση για κρατική επιδότηση. «Το ποσοστό επιτυχίας της ρύθμισης παραμένει άγνωστο, ενώ οι αρχές έχουν ανανεώσει τη δέσμευσή τους ότι προστασία πρώτης κατοικίας θα λήξει στο τέλος Απριλίου 2020», σημειώνει η Κομισιόν.