Ξεφεύγοντας για λίγο από τα όρια της τυπικής ουδετερότητας του επόπτη, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, έπλεξε σε δύο περιστάσεις το εγκώμιο μιας ελληνικής τράπεζας -συνεταιριστικής για την ακρίβεια. Δεν δίστασε, μάλιστα, να χαρακτηρίσει τη Συνεταιριστική Τράπεζα Καρδίτσας ως την καλύτερη τράπεζα στην Ελλάδα. Μιλώντας στο BD, ο Παναγιώτης Τουρναβίτης, διευθύνων σύμβουλος της τράπεζας εξηγεί τα μυστικά αυτής της επιτυχίας.
Μιλώντας στην εκδήλωση για τα τριάντα χρόνια της Συνεταιριστικής Τράπεζας Καρδίτσας, ο κ. Στουρνάρας αναφέρθηκε στις σοβαρές δυσκολίες που αντιμετώπισαν οι συνεταιριστικές τράπεζες στη διάρκεια της μεγάλης οικονομικής κρίσης, με αποτέλεσμα σήμερα να έχουν απομείνει μόνο τέσσερις συνεταιριστικές τράπεζες. Χαρακτήρισε τη Συνεταιριστική Τράπεζα Καρδίτσας ως πρότυπο χρηστής λειτουργίας και ορθού και βιώσιμου επιχειρηματικού μοντέλου, σημειώνοντας ότι όχι μόνο δεν χρειάστηκε κρατική ενίσχυση ή ανακεφαλαιοποίηση, αλλά και κατάφερε να διαχειριστεί αποτελεσματικά το μεγάλο όγκο των μη εξυπηρετούμενων δανείων, βασιζόμενη στις δικές της δυνάμεις, με αποτέλεσμα σήμερα να έχει μονοψήφιο ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Με ανάλογο ενθουσιασμό, ο διοικητής της ΤτΕ μίλησε για τη Συνεταιριστική Τράπεζα Καρδίτσας και σε εκδήλωση του ΤΜΕΔΕ, την εβδομάδα που πέρασε. Δεν δίστασε να πει ότι είναι η καλύτερη τράπεζα της Ελλάδας: «Πριν από λίγες ημέρες έσπασα έναν κανόνα μου να μην πηγαίνω να μιλήσω, επειδή είμαι επόπτης, σε καμία εκδήλωσης τράπεζας. Τον κανόνα τον έσπασα μιλώντας στη Συνεταιριστική Τράπεζα Καρδίτσας.
Μια τράπεζα εκπληκτική για μένα σε όλους τους τομείς. Είναι η καλύτερη τράπεζα στην Ελλάδα σήμερα, χωρίς καμία βοήθεια κρατική, χωρίς Ηρακλή, που βρέθηκε στο κέντρο του Ντάνιελ και των άλλων καταστροφών. Όταν έγινε το Ντάνιελ μαζευτήκαμε στην ΤτΕ και είπαμε να κάνουμε μια σύσκεψη γιατί με τέτοια καταστροφή πάει η Συνεταιριστική Καρδίτσας, χάθηκε, να δούμε τι μπορούμε να κάνουμε. Και όχι απλώς δεν χάθηκε, αλλά οι άνθρωποι της τράπεζας βοήθησαν τους πληγέντες, αγόρασαν μηχανήματα, πήγαν οι ίδιοι εκεί, ρυθμίσανε δάνεια. Πώς τα κατάφεραν όλα αυτά; Διότι είχαν προβλέψεις, είχαν κεφάλαια. Έτσι πρέπει να κάνουμε όλοι», τόνισε ο κ. Στουρνάρας.
Π. Τουρναβίτης: Στεκόμαστε δίπλα στην τοπική οικονομία
Ποιο είναι, όμως, το επιχειρηματικό μοντέλο που έκανε τη Συνεταιριστική Τράπεζα Καρδίτσας την πιο υγιή συνεταιριστική τράπεζα της χώρας, παρότι πέρασε δια πυρός και σιδήρου, όπως ολόκληρο το τραπεζικό σύστημα, στα χρόνια της μεγάλης οικονομικής κρίσης; Θα έλεγε κανείς ότι η τράπεζα ακολουθεί ένα μοντέλο που θυμίζει πολύ αυτό που εφάρμοσε ο Σ. Καψάσκης στην Τράπεζα Εργασίας και το οποίο μάλλον θα ικανοποιούσε σήμερα τις απαιτήσεις του Ξενοφώντα Ζολώτα, που έδινε πάντα έμφαση στη στήριξη της επιχειρηματικότητας από τις τράπεζες.
Ο διευθύνων σύμβουλος της τράπεζας, Παναγιώτης Τουρναβίτης, βρέθηκε από το 2008 στο «τιμόνι» και έχει περάσει όλη τη δύσκολη διαδρομή της οικονομικής κρίσης, που αποδεκάτισε τις τράπεζες του συνεταιριστικού τομέα, οι οποίες δεν είχαν να αντιμετωπίσουν μόνο το αντίξοο μακροοικονομικό και επιχειρηματικό περιβάλλον, αλλά και τις δικές τους παθογένειες, με κύριο χαρακτηριστικό την κακή αξιολόγηση κινδύνων στη χορήγηση δανείων, που συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με πελατειακές πρακτικές και υπερβολικά χαλαρή αξιολόγηση των επιχειρηματιών - μεριδιούχων των τραπεζών.
Ο κ. Τουρναβίτης αισθάνεται την ανάγκη να τονίσει ότι η Συνεταιριστική Τράπεζα Καρδίτσας έχει ακολουθήσει διαφορετική πορεία από άλλες τράπεζες του κλάδου, αν και τα προβλήματα ήταν κοινά για όλους, με πρώτο το ζήτημα των «κόκκινων» δανείων. Όπως σημειώνει, στο αποκορύφωμα της κρίσης, τη διετία 2014 - 2016, η τράπεζα έφθασε να έχει συντελεστή «κόκκινων» δανείων 45%. Σήμερα, όμως, έχει καταφέρει να τον μειώσει (σύμφωνα με τις οικονομικές καταστάσεις 2023 που θα δημοσιευθούν το προσεχές διάστημα) στο 9,8%.
Μάλιστα, όπως τονίζει ο ίδιος, αυτό επιτεύχθηκε χωρίς να υπάρχει στήριξη από το σχέδιο «Ηρακλής», το οποίο αξιοποίησαν οι συστημικές τράπεζες. Χωρίς καν να προσφύγει η τράπεζα σε servicer για την αποτελεσματικότερη διαχείριση των «κόκκινων» δανείων. «Δεν πήραμε από τους φορολογούμενους. Καταφέραμε να κάνουμε αποτελεσματικές ρυθμίσεις, επειδή ξέρουμε καλά τους πελάτες μας, τις δυνατότητες και τις αδυναμίες τους», λέει χαρακτηριστικά ο κ. Τουρναβίτης.
Μιλώντας για την πολιτική που ακολουθεί η τράπεζα, τόσο στις χορηγήσεις δανείων, όσο και στις ρυθμίσεις προβληματικών δανείων, ο κ. Τουρναβίτης τονίζει ότι είναι μια αυστηρή αλλά και δίκαιη πολιτική. «Ένα ζύγι για όλους, δεν κάνουμε χάρες. Είμαστε συντηρητικοί γιατί διαχειριζόμαστε δουλεμένα λεφτά 15.000 μικρομετόχων», τονίζει χαρακτηριστικά.
Εξηγώντας την πολιτική που ακολούθησε η τράπεζα στα χρόνια της κρίσης, επισημαίνει ότι εφαρμόσθηκε μετά το 2010 ένα στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης για τη στήριξη της περιοχής της Θεσσαλίας. «Αντιμετωπίσαμε την κρίση σαν μια ευκαιρία ανάπτυξης για να στηρίξουμε τη Θεσσαλία», σημειώνει, τονίζοντας ότι η Συνεταιριστική Τράπεζα Καρδίτσας αξιοποίησε τα κενά που άφησε το κλείσιμο καταστημάτων άλλων τραπεζών στην περιοχή, με τη λογική «όπου κλείνει ένα κατάστημα, ανοίγουμε εμείς».
Για την περίοδο ως το 2027, στόχος είναι να αυξηθούν σε δέκα τα καταστήματα, ενώ έχει τεθεί ο φιλόδοξος στόχος να διπλασιασθεί, την ίδια περίοδο το ενεργητικό της τράπεζας, που σήμερα φθάνει τα 250 εκατ. ευρώ. Παρότι οι τράπεζες του συνεταιριστικού τομέα δεν έχουν ενταχθεί στον μηχανισμό φθηνών δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης, η Συνεταιριστική Τράπεζα Λαμίας θα αξιοποιήσει όλα τα άλλα προγράμματα στήριξης των χρηματοδοτήσων στη μικρή επιχειρηματικότητα, κυρίως από το ΕΣΠΑ -πριν λίγες ημέρες υπεγράφη σύμβαση με την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα για τα δάνεια του ΤΕΠΙΧ ΙΙΙ.
Ο κ. Τουρναβίτης σπεύδει να τονίσει ότι η πολιτική επέκτασης της τράπεζας είναι και θα παραμείνει συντηρητική, θα συνεχίσει να κινείται με μικρά και προσεκτικά βήματα. Άλλωστε, αυτό είναι το μοντέλο που ακολουθεί από το 1994 και της έχει επιτρέψει να φθάσει σε μια σπάνια, αν όχι μοναδική, επίδοση: παραμένει συνεχώς κερδοφόρα, με απόδοση ιδίων κεφαλαίων που ξεπερνά σταθερά το 10% και μάλιστα το 2023 ξεπέρασε το 15%. Αυτές οι επιδόσεις έχουν δημιουργήσει μια σταθερή σχέση εμπιστοσύνης με τους χιλιάδες μετόχους - μεριδιούχους, ενώ πέρυσι πήρε συμμετοχή στην τράπεζα το private equity fund, Helenos, αφού αξιολόγησε με μεγάλη προσοχή το επιχειρηματικό της μοντέλο και τις οικονομικές της επιδόσεις.
Φωτεινή ένδειξη στο πιλοτήριο...
Μιλώντας για την αντίδραση της τράπεζας στις πρωτοφανείς πλημμύρες που προκάλεσαν τεράστιες καταστροφές στη Θεσσαλία, ο κ. Τουρναβίτης θυμάται την τηλεφωνική του επικοινωνία με στελέχη της Τράπεζας της Ελλάδος, που παρακολουθούσαν με μεγάλη ανησυχία τις εξελίξεις.
Όπως λέει, έχοντας ο ίδιος πάθος με την αεροπλοΐα, προσπάθησε να αντιμετωπίσει εκείνη την κρίση χωρίς βιαστικές αντιδράσεις, που θα μπορούσαν να επιδεινώσουν τα προβλήματα. «Αν ανάψει μια ένδειξη στο πιλοτήριο, κάνεις το κάθισμα πίσω γιατί η πρώτη σου αντίδραση θα είναι λάθος», λέει χαρακτηριστικά. Αυτό που αποφάσισε η τράπεζα ήταν να στηρίξει με κάθε τρόπο τους επιχειρηματίες πελάτες της για να ξεπεράσουν την κρίση: «Έχοντας και την εμπειρία από τον Ιανό το 2020, είπαμε στους επιχειρηματίες: Ασχοληθείτε με τα δικά σας, εμάς για τρεις μήνες μας ξεχνάτε», θυμάται ο κ. Τουρναβίτης. Η τράπεζα προχώρησε όπου ήταν αναγκαίο σε ρυθμίσεις δανείων και παράλληλα πρόσφερε νέες χρηματοδοτήσεις.
Σημειωτέον ότι, μετά την αύξηση των επιτοκίων από την ΕΚΤ, η Συνεταιριστική Τράπεζα Καρδίτσας απορρόφησε πλήρως την αύξηση του Euribor στα δάνεια κυμαινόμενου επιτοκίου των πελατών της. Όπως εξηγεί ο κ. Τουρναβίτης, δεν ήταν προτεραιότητα να αυξηθούν τα έσοδα της τράπεζας, γιατί θα έλειπαν χρήματα από την τοπική οικονομία και ίσως κάποιοι δανειολήπτες έβρισκαν επιχειρήματα για να δικαιολογήσουν καθυστερήσεις πληρωμών. «Αφαιρούμε αυτό το επιχείρημα, αλλά απαιτούμε συνέπεια», τονίζει.
Μιλώντας γενικότερα για τη φιλοσοφία στη διοίκηση της τράπεζας, ο κ. Τουρναβίτης τονίζει ότι δεν αποτελεί πρώτη προτεραιότητα το κέρδος, αλλά η στήριξη της τοπικής οικονομίας. Όταν αυτή γίνεται με επιτυχία, τότε έρχονται και τα κέρδη για την τράπεζα. Για τον ίδιο και τα άλλα υψηλόβαθμα στελέχη της τράπεζας, ο κ. Τουρναβίτης σημειώνει ότι δεν έχει δοθεί ποτέ μπόνους.