Μια περιεκτική αποτίμηση των διεθνών οικονομικών ανακατατάξεων, της θέσης της Ευρώπης και των προοπτικών της ελληνικής οικονομίας παρουσίασε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, μιλώντας στην τελετή επίδοσης σε αυτόν τιμητικού τόμου με τίτλο: «Μελέτες προς τιμήν του καθηγητή Γιάννη Στουρνάρα» που διοργάνωσε το Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Με λόγο προσωπικό αλλά και θεσμικό, ο κεντρικός τραπεζίτης αναφέρθηκε στις μεγάλες αλλαγές που διαμορφώνουν το οικονομικό τοπίο, από την τεχνητή νοημοσύνη έως την αναδιάταξη της παγκόσμιας νομισματικής ισορροπίας, τονίζοντας τον ρόλο της Ελλάδας ως αξιόπιστου εταίρου στην Ευρωζώνη.
Ξεκινώντας με μια αναδρομή στην προσωπική του πορεία, ο κ. Στουρνάρας μίλησε για το πώς ένα βιβλίο του Πολωνού οικονομολόγου Μιχάλ Καλέτσκι τον ώθησε, έφηβο ακόμη, να εγκαταλείψει το όνειρο του Πολυτεχνείου και να στραφεί στα οικονομικά.
«Τα Οικονομικά είναι Ηθική Επιστήμη – Επιστήμη του Ανθρώπου, όχι της Φύσης», τόνισε, παραπέμποντας στον Keynes, τον οποίο χαρακτήρισε «μεγάλο δάσκαλό μας». Υπογράμμισε ότι η σωστή οικονομική ανάλυση απαιτεί πολυσυλλεκτικότητα και κρίση, καθώς στηρίζεται όχι μόνο στα μαθηματικά μοντέλα αλλά και στην κατανόηση της κοινωνίας και της ανθρώπινης συμπεριφοράς.
Οι νέες προκλήσεις: Τεχνολογία, ανισότητες και θεσμοί
Ο διοικητής αναφέρθηκε στις τεκτονικές μεταβολές που προκαλεί η τεχνητή νοημοσύνη, σημειώνοντας ότι «η πρόοδος δεν βελτιώνει αυτόματα τη θέση της εργασίας». Επικαλέστηκε τους νομπελίστες Acemoglu και Johnson, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι χωρίς θεσμικές παρεμβάσεις και κατάλληλη δημοσιονομική πολιτική, ο αυτοματισμός εντείνει τις ανισότητες. «Η τεχνολογική πρόοδος που λειτουργεί συμπληρωματικά προς την εργασία αυξάνει τους μισθούς. Εκείνη που την υποκαθιστά, όχι», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Παράλληλα, επεσήμανε ότι η ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών παραμένει θεμέλιο της σταθερότητας, σε μια εποχή αβεβαιότητας και πολιτικών πιέσεων. «Η ΕΚΤ πέτυχε μια ομαλή προσγείωση, επαναφέροντας τον πληθωρισμό στο 2% χωρίς ύφεση», τόνισε, υπογραμμίζοντας πως η αξιοπιστία και η διαφάνεια είναι το πολυτιμότερο κεφάλαιο του ευρωσυστήματος.
Η ανατροπή του μεταπολεμικού υποδείγματος
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στη μεταστροφή της οικονομικής στρατηγικής των Ηνωμένων Πολιτειών, που, όπως είπε, «αμφισβητούν με μη συμβατικούς τρόπους» τις αρχές του ελεύθερου εμπορίου. «Η επιβολή υψηλών δασμών και ο περιορισμός της μετανάστευσης εισάγουν στρεβλώσεις, περιορίζουν τη ζήτηση και αυξάνουν τις τιμές», υπογράμμισε, εκφράζοντας ανησυχία για το μέλλον του δολαρίου ως παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος.
Η νέα αβεβαιότητα στις ΗΠΑ, είπε, έχει οδηγήσει επενδυτές προς τα ευρωπαϊκά αξιόγραφα, γεγονός που δημιουργεί παράθυρο ευκαιρίας για το ευρώ να ενισχύσει τον διεθνή ρόλο του. «Η Ευρώπη μπορεί να αναδειχθεί σε ασφαλές επενδυτικό καταφύγιο, υπό την προϋπόθεση ότι θα προχωρήσει σε βαθύτερη οικονομική ενοποίηση», τόνισε.
Ο κ. Στουρνάρας υπογράμμισε την ανάγκη να προχωρήσει η ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης και της Ένωσης Κεφαλαιαγορών, καθώς και η δημιουργία κοινών «ασφαλών» ευρωπαϊκών περιουσιακών στοιχείων μέσω κοινού δανεισμού για δημόσια αγαθά, όπως η άμυνα. Αναφερόμενος στις εκθέσεις Draghi και Letta, έκανε λόγο για δύο «σημαντικά στρατηγικά ντοκουμέντα» που μπορούν να καθοδηγήσουν την Ευρώπη, αρκεί να υπάρξει πολιτική βούληση για εμβάθυνση της ενοποίησης.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η Ευρώπη αποταμιεύει σήμερα περισσότερο απ’ ό,τι επενδύει —περίπου 2,5% του ΑΕΠ—, γεγονός που δημιουργεί περιθώρια για αύξηση των επενδύσεων εντός της ηπείρου. «Χρειάζονται πρόσθετες επενδύσεις 800 δισ. ευρώ ετησίως για να μειωθεί το επενδυτικό κενό έναντι των ΗΠΑ», τόνισε.
Ελλάδα: από μαύριο πρόβατο, παράδειγμα προσαρμογής
Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, ο κεντρικός τραπεζίτης σημείωσε ότι η χώρα «έχει κερδίσει αξιοπιστία και αποτελεί παράδειγμα ανθεκτικότητας και μεταρρυθμίσεων». Επισήμανε τη ραγδαία αποκλιμάκωση του δημοσίου χρέους, την εξυγίανση του τραπεζικού τομέα και τη θετική πορεία των επενδύσεων, που αυξήθηκαν από 11% του ΑΕΠ το 2019 σε 16% το 2024, με πρόβλεψη να φθάσουν στο 18% το 2027.
«Αυτή η αύξηση είναι ο κύριος λόγος που η ελληνική οικονομία αναπτύσσεται με υπερδιπλάσιο ρυθμό από την ευρωζώνη», τόνισε, προειδοποιώντας όμως ότι το επενδυτικό κενό με την Ευρώπη παραμένει περίπου πέντε ποσοστιαίες μονάδες. Για να καλυφθεί, απαιτείται επιτάχυνση μεταρρυθμίσεων σε τομείς όπως η μείωση της γραφειοκρατίας, η εκπαίδευση και κατάρτιση, η ταχύτερη απονομή δικαιοσύνης και η αντιμετώπιση του δημογραφικού.
Η Ελλάδα ως επενδυτικός μαγνήτης
Ο κ. Στουρνάρας ανέδειξε τους τομείς που μπορούν να στηρίξουν τη μακροχρόνια ανάπτυξη: πράσινη ενέργεια, υποδομές, ψηφιακός μετασχηματισμός, καινοτομία και άμυνα.
Όπως είπε, «η γεωγραφική θέση της Ελλάδας προσφέρει μοναδικές δυνατότητες ώστε να γίνει κόμβος καθαρής ενέργειας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη». Παράλληλα, οι επενδύσεις στα logistics και στα λιμάνια μπορούν να μετατρέψουν τη χώρα σε στρατηγικό κέντρο εμπορίου μεταξύ Ευρώπης, Ασίας και Αφρικής.
Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε στη σύνδεση της έρευνας με την οικονομία, την παροχή φορολογικών κινήτρων και την ενίσχυση συνεργασιών που μπορούν να μεταμορφώσουν την Ελλάδα σε «οικονομία της γνώσης». Αναφέρθηκε και στον ρόλο της αμυντικής βιομηχανίας ως νέου πυλώνα ανάπτυξης, μέσω συμμετοχής σε ευρωπαϊκά προγράμματα.
«Μια μοναδική ευκαιρία μπροστά μας»
Κλείνοντας, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος έστειλε ένα μήνυμα αισιοδοξίας: «Η Ελλάδα έχει σήμερα μια μοναδική ευκαιρία να επιταχύνει τη σύγκλιση του βιοτικού της επιπέδου με την υπόλοιπη Ευρώπη. Είναι στο χέρι μας να μην τη σπαταλήσουμε».
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
