Τσουχτερά πρόστιμα για γονικές παροχές οι οποίες έγιναν μέσω κοινών οικογενειακών τραπεζικών λογαριασμών ή με μεταφορά ποσών μεταξύ λογαριασμών από ένα μέλος της οικογένειας σε άλλο, επιβάλλει η ΑΑΔΕ, όταν διαπιστώνονται σκόπιμα ή μη λάθη.
Αυτό προκύπτει από πλήθος αποφάσεων της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών, στην οποία προσφεύγουν οι ελεγχόμενοι, αλλά οι φόροι και τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν από τους ελεγκτές, δεν ακυρώνονται. Καταλήγει έτσι να κοστίζει πανάκριβα μια δωρεά ή γονική παροχή χρημάτων που γίνεται από τους γονείς στα παιδιά, καθώς πληρώνουν φόρους και πρόστιμα για συναλλαγές οι οποίες, με τη σωστή διαδικασία είναι αφορολόγητες.
Οι υποθέσεις παράτυπων γονικών παροχών εντοπίστηκαν από τους ελέγχους που διενεργεί στις κινήσεις των τραπεζικών λογαριασμών όλων των φορολογουμένων, η ΑΑΔΕ, μέσω του Ειδικού Λογισμικού Ελέγχου Προσαύξησης Περιουσίας, το οποίο αντλεί στοιχεία για το ύψος των καταθέσεων και αυτομάτως συσχετίζει τα ευρήματα με τα δηλωθέντα εισοδήματα.
Όταν διαπιστωθούν ασυμβατότητες, τότε ο υπόχρεος καλείται για εξηγήσεις και για να προσκομίσει τα δικαιολογητικά που αποδεικνύουν ότι τα ποσά των εμβασμάτων που «έφυγαν» ή κατατέθηκαν στους λογαριασμούς του, προκύπτουν από τα δηλωθέντα εισοδήματα ή από εκποίηση περιουσιακών στοιχείων.
Οι γονικές παροχές και δωρεές
Μετά την αύξηση του αφορολόγητου ορίου των δωρεών και γονικών παροχών, μεταξύ συγγενών πρώτου βαθμού (γονιός σε τέκνο, παππούς σε εγγόνι και το αντίστροφο) σε 800.000 ευρώ από τον Οκτώβριο του 2021, δημιουργήθηκε η εντύπωση ότι απαλλάσσονται όλες οι συγκεκριμένες μεταβιβάσεις χρηματικών ποσών.
Ωστόσο υπάρχουν συγκεκριμένοι όροι οι οποίο,ι όταν δεν τηρούνται, οι δωρεές και οι γονικές παροχές, κοστίζουν πανάκριβα. Ο έλεγχος της νομιμότητας είναι ιδιαίτερα εύκολος μέσω των κινήσεων των τραπεζικών λογαριασμών, με το σύστημα να χτυπάει «καμπανάκι» όταν διαπιστώνει ύποπτες κινήσεις, όπως προκύπτει από τις πρόσφατες περιπτώσεις, που εκδικάστηκαν στη ΔΕΔ.
Τριγωνική συναλλαγή
Η πρώτη περίπτωση που εντοπίστηκε αφορά σε «τριγωνική συναλλαγή», μεταξύ δύο τέκνων και της μητέρας, καθώς μία φορολογούμενη ήθελε να δώσει στην αδελφή της το ποσό των 60.000 ευρώ, για να αγοράσει ακίνητο αλλά, αν έκανε απευθείας τη μεταβίβαση θα πλήρωνε φόρο δωρεάς.
Για να αποφύγει το φόρο δωρεάς, μεταβίβασε το ποσό στη μητέρα τους και κατόπιν η μητέρα τους το μεταβίβασε στην άλλη κόρη. Ωστόσο, και οι δύο συναλλαγές έγιναν την ίδια ημέρα, γεγονός που σήμανε συναγερμό στο Ειδικό Λογισμικό Ελέγχου Προσαύξησης Περιουσίας. Συγκεκριμένα στις 20 Δεκεμβρίου 2022 υποβλήθηκαν σε ΔΟΥ της Αττικής, δύο δηλώσεις δωρεάς ποσού 60.000 ευρώ από τη μία κόρη Α προς τη μητέρα και από τη μητέρα στην κόρη Β.
Οι δηλώσεις αφορούσαν τη μεταφορά ποσού 60.000 ευρώ, που έγινε στις 29 Σεπτεμβρίου 2022 και ώρα 10:03:19, από την κόρη Α στη μητέρα, ενώ μία ώρα αργότερα, στις 11:03:52, πραγματοποιήθηκε μεταφορά ποσού 60.000,00 ευρώ, από λογαριασμό της μητέρας στην κόρη Β.
Η εφορία θεώρησε τη διαδικασία ως «τριγωνική συναλλαγή», που έγινε προκειμένου να παρακάμψουν το φόρο δωρεάς και καταλόγισε φόρο δωρεάς για ποσό 60.000,00 ευρώ, ύψους 18.000 ευρώ. Ο φόρος προσδιορίστηκε ως εξής: φόρος δωρεάς 60.000 Χ 20%=12.000,00, και επιπλέον πρόστιμο (50%) επί του φόρου που δεν καταβλήθηκε, ήτοι 6.000,00 ευρώ.
Η οικογένεια προσέφυγε στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών, η οποία όμως (απόφαση 812/2024) απέρριψε την προσφυγή και επικύρωσε το πρόστιμο των 18.000 ευρώ, εξηγώντας πως οι συναλλαγές που έγιναν συνιστούν «τριγωνική συναλλαγή», που απαγορεύεται από τον νόμο. Όπως σημειώνει στο σκεπτικό της, στις περιπτώσεις διαδοχικών δωρεών μεταξύ προσώπων της Α' κατηγορίας της φορολογικής κλίμακας, με συνέπεια εν τέλει να λαμβάνει χώρα δωρεά μεταξύ προσώπων που δεν ανήκουν στην κατηγορία αυτή (π.χ. δωρεά από τέκνο σε γονέα και εν συνεχεία δωρεά από αυτόν τον γονέα σε άλλο τέκνο), διερευνώνται οι πραγματικές συνθήκες και η σκοπιμότητα των δωρεών αυτών.
Διερευνάται κυρίως το χρονικό διάστημα που μεσολάβησε μεταξύ αυτών, για να διαπιστωθεί αν τίθεται θέμα καταστρατήγησης των υπόψη διατάξεων. Δεδομένου ότι το βάρος απόδειξης της καταστρατήγησης φέρει η φορολογική διοίκηση, είναι αναγκαίο κατά τους σχετικούς ελέγχους να θεμελιώνεται από τα στοιχεία και τις περιστάσεις, ότι ο τελικά ωφελούμενος από τις διαδοχικές δωρεές είναι πρόσωπο που δεν ανήκει στην Α' κατηγορία δικαιούχων και ότι οι διαδοχικές δωρεές έχουν γίνει προς το σκοπό αυτό.
Συναφώς, κρίσιμο είναι το χρονικό διάστημα που έχει μεσολαβήσει μεταξύ των διαδοχικών δωρεών. Εάν αυτό είναι σύντομο, ενδεικτικά όχι μεγαλύτερο των έξι μηνών, προκύπτει ισχυρή ένδειξη ότι, κατ' αρχήν, οι διαδοχικές δωρεές έχουν γίνει προς το σκοπό αυτό και, εφόσον ο σκοπός καταστρατήγησης τεκμηριώνεται και από τα υπόλοιπα στοιχεία και πραγματικά περιστατικά, επιβάλλεται σε βάρος του τελευταίου (πραγματικού) δωρεοδόχου φόρος δωρεών, ως η δωρεά να είχε πραγματοποιηθεί απευθείας από τον πραγματικό δωρητή προς τον τελικό δικαιούχο αυτή.
Αντιστρόφως, εάν μεσολαβεί ικανό χρονικό διάστημα μεταξύ των ως άνω διαδοχικών δωρεών, ενδεικτικά εάν εκτείνεται πέραν του εξαμήνου συνάγεται καταρχήν ότι οι διαδοχικές δωρεές δεν έχουν γίνει με σκοπό καταστρατήγησης των σχετικών διατάξεων, εκτός εάν η ελεγκτική αρχή τεκμηριώσει με συγκεκριμένα στοιχεία την καταστρατήγηση αυτών.
Κοινοί λογαριασμοί
Σε άλλη υπόθεση (698/2024) επιβλήθηκαν φόροι δωρεάς και πρόστιμα συνολικού ύψους 4.275 ευρώ για μεταφορά ποσών από τον πατέρα, σε κοινό λογαριασμό της μητέρας με τον γιο του. Τα πρόστιμα επιβλήθηκαν καθώς το Κέντρο Φορολογουμένων Μεγάλου Πλούτου, μετά από έλεγχο των καταθέσεων το έτος 2018, διαπιστώθηκαν δύο καταθέσεις σε τραπεζικό λογαριασμό με συνδικαιούχους τον προσφεύγοντα και τη μητέρα του, συνολικού ύψους 57.000,00 ευρώ, τα οποία ποσά μεταφέρθηκαν σε προθεσμιακούς λογαριασμούς.
Οι συγκεκριμένες καταθέσεις προέρχονταν από τραπεζικό λογαριασμό του πατέρα και ο φορολογικός έλεγχος επιμέρισε ισόποσα στους δύο συνδικαιούχους του τραπεζικού λογαριασμού πίστωσης, ήτοι στον προσφεύγοντα και στη μητέρα του, καταλογίζοντας σε καθένα τους τον αναλογούντα φόρο δωρεάς. Ο λόγος του καταλογισμού του φόρου και του προστίμου είναι επειδή, δεν υπέβαλαν δήλωση δωρεάς, ενώ ο ισχυρισμός ότι ήταν μια διευκόλυνση δεν έγινε δεκτός επειδή τα ποσά δεν αποδείχτηκε ότι επιστράφηκαν, εντός του έτους, 2018.
Ξέχασαν τη δήλωση
Από άλλη απόφαση (486/2024) της ΔΕΔ προκύπτει η επιβολή φόρου δωρεάς και πρόστιμα συνολικού ύψους 8.888,29 ευρώ, για δωρεά χρηματικού ποσού από ζευγάρι στον γιο τους προκειμένου να τον διευκολύνουν να αγοράσει σπίτι.
Ο πατέρας του προσφεύγοντος μετέφερε στον λογαριασμό του υιού του ποσό 6.000,00 ευρώ στις 13/07/2022 και ποσό 30.000,00 ευρώ στις 14/07/2022 ως δωρεά για την αγορά ακινήτου, καθώς και η μητέρα του μετέφερε στις 13/07/2022 ποσό 4.000,00 ευρώ ως δωρεά γονικής παροχής για την αγορά του ιδίου ακινήτου, ήτοι συνολικό ποσό δωρεάς χρηματικού ποσού 40.000 ευρώ.
Όμως, όπως αναφέρει η απόφαση επιβολής προστίμου και η απόφαση της ΔΕΔ, η δήλωση φόρου δωρεάς δεν υποβλήθηκε εντός του έτους 2022 και συνεπώς δεν υπολογίστηκε το αφορολόγητο και καταλογίστηκαν οι αναλογούντες φόροι και τα πρόστιμα.
Δήλωση πριν τη δωρεά
Ενώ στην προηγούμενη υπόθεση δεν υποβλήθηκε έγκαιρα η δήλωση φόρου δωρεάς, στην οικεία ΔΟΥ, σε άλλη υπόθεση (ΔΕΔ 124/2024) η δήλωση υποβλήθηκε πριν από τη δωρεά.
Ειδικότερα, για τη μεταφορά ποσού ύψους 88.000 ευρώ από τη μητέρα στον γιό της το 2022 καταλογίστηκε φόρος δωρεάς ύψους 8.800 ευρώ, παρότι το ποσό είναι χαμηλότερο των 800.000 ευρώ που είναι το ύψος του αφορολόγητου ορίου.
Ο λόγος, όπως αναφέρει η Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών στην απόφασή της είναι επειδή η δήλωση δωρεάς υποβλήθηκε πριν από την μεταφορά του ποσού.
Συγκεκριμένα αναφέρει πως, ενώ υποβλήθηκε δήλωση φόρου δωρεάς για τη μεταφορά των χρημάτων από τον λογαριασμό της μητέρας στον λογαριασμό του γιού της, στις 21 Ιουλίου 2022, η διατραπεζική μεταφορά χρημάτων πραγματοποιήθηκε στις 5 Αυγούστου 2022.
Όπως σημειώνει η ΔΕΔ, η υποβολή της δήλωσης δωρεάς δεν μπορεί να γίνει δεκτή, εάν υποβληθεί πριν από τη μεταφορά του χρηματικού ποσού μεταξύ των τραπεζικών λογαριασμών των δύο προσώπων.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
