Ταμείο Ανάκαμψης: Σώθηκαν τα 32 δισ. ευρώ της Ελλάδας

Χωρίς απώλειες για την Ελλάδα φαίνεται πως έληξε η προκαταρκτική διαπραγμάτευση για τον πολυετή κοινοτικό προϋπολογισμό και το Ταμείο Ανάκαμψης, αποτέλεσμα της οποίας ήταν η σημερινή συμβιβαστική πρόταση που δημοσιοποίησε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ και η οποία θα αποτελέσει το σημείο εκκίνησης των διαπραγματεύσεων στην κρίσιμη, διήμερη σύνοδο κορυφής της επόμενης Παρασκευής.

Η πρόταση του Βέλγου πολιτικού διατηρεί ουσιαστικά «άθικτο» το σχέδιο που είχε παρουσιάσει η Κομισιόν για το Ταμείο Ανάκαμψης των 750 δισ. ευρώ και είναι ιδιαίτερα ευνοϊκό για την Ελλάδα, καθώς στη χώρα μας κατανέμονται 32 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 24 δισ. προτείνεται να δοθούν ως επιδοτήσεις. Ταυτόχρονα, όμως, η συμβιβαστική πρόταση του Μισέλ περιλαμβάνει «αντιπαροχές» στις χώρες του μπλοκ της λιτότητας (Ολλανδία, Αυστρία, Δανία, Σουηδία), ώστε να αποσύρουν το βέτο τους στο σχέδιο της Κομισιόν. Όμως, αυτές οι «αντιπαροχές» δεν προσφέρονται μέσω της ουσιώδους αλλαγής του σχεδίου για το Ταμείο Ανάκαμψης, αλλά μέσα από τροποποιήσεις στον πολυετή κοινοτικό προϋπολογισμό.

Ειδικότερα, τρεις είναι οι βασικοί άξονες της συμβιβαστικής πρότασης:

1. Τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης διατηρούνται στα 750 δισ. ευρώ, όπως ακριβώς πρότεινε και η Κομισιόν, και με την ίδια αναλογία επιδοτήσεων και δανείων: 500 δισ. ευρώ επιδοτήσεις, 250 δισ. ευρώ δάνεια.
2. Στον τρόπο υπολογισμού των επιδοτήσεων που αντιστοιχούν σε κάθε χώρα γίνεται μια τροποποίηση, ώστε να ικανοποιηθούν τα αιτήματα των ανατολικοευρωπαϊκών χωρών (Ομάδα Βίσεγκραντ). Η Κομισιόν είχε υπολογίσει την αναλογία κονδυλίων κάθε χώρας με βάση την ανεργία της περιόδου 2015 - 2019, το κατά κεφαλή ΑΕΠ (αντεστραμμένο, δηλαδή περισσότερα κονδύλια στους φτωχότερους) και το ποσοστό συμμετοχής κάθε χώρας στο συνολικό πληθυσμό της Ε.Ε. Λόγω της υψηλής ανεργίας στην Ελλάδα, αυτή η μέθοδος ευνόησε ιδιαίτερα τη χώρα και έλαβε μεγάλο ποσό από το Ταμείο Ανάκαμψης με βάση την πρόταση της Κομισιόν. Το νέο, συμβιβαστικό σχέδιο προβλέπει ότι αυτό το κλειδί υπολογισμού θα ισχύσει για τα έτη 2021 και 2022, ενώ για το 2022 θα γίνει δεκτή η πρόταση της Ομάδας Βίσεγκραντ να αντικατασταθεί η ανεργία από το σωρευτικό ποσοστό μείωσης του ΑΕΠ τη διετία 2020 και 2021. Σύμφωνα με εκτιμήσεις που γίνονται στην Αθήνα, αυτή η διαφοροποίηση δεν αναμένεται να φέρει μεγάλες αλλαγές στα ποσά επιδοτήσεων για την Ελλάδα, δεδομένου ότι η χώρα μας, σύμφωνα με τις ως τώρα εκτιμήσεις, θα έχει από τις μεγαλύτερες μειώσεις ΑΕΠ στην Ευρώπη λόγω της κρίσης του κορονοϊού.
3. Σε ό,τι αφορά τον κοινοτικό, πολυετή προϋπολογισμό, η πρόταση Μισέλ, που έχει στόχο να ικανοποιήσει τις πλούσιες χώρες, προβλέψει «ψαλίδισμα» του συνολικού ποσού από τα 1,1 στα 1,074 τρισ. ευρώ. Για την Ελλάδα αυτό σημαίνει ότι ανοίγει ένας νέος κύκλος διαπραγματεύσεων για την κατανομή πόρων σημαντικών προγραμμάτων, όπως για τη Γεωργία, τα Διαρθρωτικά Ταμεία κ.α., με πιθανή κατάληξη την περικοπή ορισμένων επιχορηγήσεων. Βέβαια, αυτές οι ενδεχόμενες περικοπές θα είναι πολύ μικρές μπροστά στα ποσά που θα λάβει η χώρα από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Σε μια προσπάθεια να μετριάσει τις αντιδράσεις των πλουσιότερων χωρών στο σχέδιο για το Ταμείο Ανάκαμψης, ο Σαρλκ Μισέλ κάνει δεκτή την απαίτησή τους να διατηρηθεί και στο νέο προϋπολογισμό ο μηχανισμός επιστροφής εισφορών, πρόταση που ωφελεί όχι μόνο τις τέσσερις χώρες του μπλοκ της λιτότητας (Ολλανδία, Αυστρία, Δανία, Σουηδία), αλλά και τη Γερμανία, που είναι και ο μεγαλύτερος «καθαρός πληρωτής» στον κοινοτικό προϋπολογισμό.

Με τα νέα δεδομένα που διαμορφώνει η πρόταση Μισέλ και με τις εντατικές διαβουλεύσεις που θα γίνουν τις επόμενες ημέρες, ενόψει της Συνόδου Κορυφής (ο Ολλανδός πρωθυπουργός Ρούτε υποδέχεται ηγέτες του Νότου για να αναζητήσουν συμβιβαστικές λύσεις), εκφράζεται στις Βρυξέλλες συγκρατημένη αισιοδοξία ότι σύνοδος κορυφής του Ιουλίου, η πρώτη που θα γίνει δια ζώσης μετά την κρίση του κορονοϊού, θα οδηγήσει σε μια συμφωνία. Ο Σαρλ Μισέλ, πάντως, μιλώντας σήμερα σε συνέντευξη Τύπου για την παρουσίαση των προτάσεών του, τόνισε ότι δεν υπάρχουν περιθώρια καθυστερήσεων: «Είναι ώρα να δράσουμε, είναι ώρα να αποφασίσουμε».