Γιατί ανησυχούν οι θεσμοί για τα κέρδη των τραπεζών

Νέα πηγή κινδύνων για τις ελληνικές τράπεζες αποτελεί η πανδημία, σύμφωνα με όσα υπογραμμίζουν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί στη νέα έκθεση ενισχυμένης εποπτείας, καθώς θα επιβαρύνει την κερδοφορία τους με αυξημένες προβλέψεις, την ώρα που τα κέρδη θα πιέζονται και από τις τιτλοποιήσεις προβληματικών δανείων. Σε αυτές τις συνθήκες, αυξάνονται οι προκλήσεις για την κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών, όπως τονίζουν οι θεσμοί.

Στο κεφάλαιο για τις εξελίξεις στο χρηματοπιστωτικό τομέα, που πρέπει να σημειωθεί ότι έχει ιδιαίτερη βαρύτητα γιατί στην επεξεργασία του συμμετέχει και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, τονίζεται ότι οι ήδη αδύναμες προοπτικές κερδοφορίας των ελληνικών τραπεζών θα βρεθούν σε πίεση λόγω της αύξησης των προβλέψεων για τις αναμενόμενες πιστωτικές ζημιές.

Στο τέλος του 2019, επισημαίνεται, οι ελληνικές τράπεζες παρουσίασαν μία από τις χαμηλότερες αποδόσεις ίδιων κεφαλαίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με την κερδοφορία τους να ενισχύεται από μη επαναλαμβανόμενα κέρδη συναλλαγών και από το δείκτη κόστους εσόδων που διαμορφώθηκε πολύ κάτω από το μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (σ.σ.: χάρη στα αλλεπάλληλα προγράμματα μείωσης προσωπικού των τελευταίων ετών). Η κερδοφορία επιβαρύνεται από τις υψηλές προβλέψεις και τα ασθενή έσοδα από προμήθειες, πού είναι τα χαμηλότερα ως αναλογία των συνολικών εσόδων μεταξύ των τραπεζών της Ευρώπης, τονίζουν οι θεσμοί.

Προσθέτουν ότι τα μεγάλα ποσά δεδουλευμένων τόκων από μη εξυπηρετούμενα δάνεια που εγγράφουν οι ελληνικές τράπεζες μπορεί να είναι δύσκολο να εισπραχθούν και μπορεί, επίσης, να συνεπάγονται σημαντική μείωση των καθαρών εσόδων από τόκους όσο θα προχωράει η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Οι προκλήσεις για την κεφαλαιακή επάρκεια

Για την περίοδο μετά την έναρξη της νέας κρίσης, οι θεσμοί επισημαίνουν ότι οι τέσσερις συστημικές τράπεζες παρουσίασαν ήδη από το πρώτο τρίμηνο του 2020 πτώση κατά 87% στα κέρδη προ φόρων σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2019, καθώς η κερδοφορία επηρεάστηκε από έκτακτες προβλέψεις για τον πιστωτικό κίνδυνο. Παράλληλα, υπογραμμίζεται ότι ήταν υποτονικά τα λειτουργικά κέρδη -στα οποία δεν περιλαμβάνονται τα κέρδη από συναλλαγές- καθώς παρουσίασαν μείωση κατά 7%.

Η χαμηλή κερδοφορία, συνοδευόμενη και από τα κόστη των επερχόμενων τιτλοποιήσεων, από τις οποίες οι τράπεζες θα εγγράψουν εφάπαξ ζημιές, ενδέχεται να δημιουργήσει προκλήσεις για την κεφαλαιακή θέση των τραπεζών στο κοντινό μέλλον, σημειώνουν με έμφαση οι θεσμοί.

Ο μέσος όρος του δείκτη πρωτοβάθμιας κεφαλαιακής επάρκειας (CET1) σε ενοποιημένη βάση μειώθηκε από 15,9% των σταθμισμένων σύμφωνα με τον κίνδυνο στοιχείων ενεργητικού στα τέλη του 2019 στο 14,6% στο τέλος του πρώτου τριμήνου του 2020. Σε μεσοπρόθεσμη βάση, η κεφαλαιακή θέση των τραπεζών είναι εκτεθειμένη στην εφαρμογή των νέων κανόνων για τη λογιστική μεταχείριση ίδιων κεφαλαίων που τηρούνται σύμφωνα με την οδηγία για τον Πυλώνα ΙΙ καθώς και στην περαιτέρω απόσυρση μεταβατικών κανόνων εποπτείας, ενώ ο πρόσφατος ευρωπαϊκός κανονισμός 2020/873 δεν θα έχει σημαντικά θετικά αποτελέσματα για τις ελληνικές τράπεζες, υπογραμμίζουν οι θεσμοί.

Οι επερχόμενες τιτλοποιήσεις, που έχουν στόχο τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, θα έχουν επίσης κόστος για τα κεφάλαια τους. Την ίδια στιγμή, επισημαίνει η έκθεση, η επίπτωση της πανδημιας αναμένεται ότι θα ενισχύσει αυτές τις προκλήσεις στο κοντινό μέλλον, καθώς οι ευρωπαϊκές τράπεζες θα σταματήσουν να επωφελούνται από τα προσωρινά μέτρα χαλάρωσης των κανόνων εποπτείας στην ευρωζώνη.

Εξάλλου, οι θεσμοί επανέρχονται και σε αυτή την έκθεση στο πρόβλημα της ποιότητας των κεφαλαίων των τραπεζών, σημειώνοντας ότι παραμένει χαμηλή εξαιτίας της μεγάλης συμμετοχής των αναβαλλόμενων φορολογικών πιστώσεων (DTC) στα κεφάλαια. Το DTC, ύψους 15,5 δισ. ευρώ, έφθασε τον Μάρτιο του 2020 να αντιστοιχεί στο 60,4% των κεφαλαίων πρώτης βαθμίδας και πρόκειται να αυξηθεί περαιτέρω, όσο τα κεφάλαια των τραπεζών θα επιβαρύνονται από τις ζημίες από τιτλοποιήσεις και τα νέα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, μια διαπίστωση που έγινε πρόσφατα και από την Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία προτείνει τη μείωση του DTC μέσω της υλοποίησης του σχεδίου για bad bank.