Ουκρανία, ενεργειακή ασφάλεια, άμυνα και ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, οικονομική και δημοκρατική ανθεκτικότητα θα είναι τα πέντε θέματα που βρίσκονται στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας της επερχόμενης τσεχικής Προεδρίας, όπως περιγράφονται λεπτομερώς σε σχέδιο εσωτερικού εγγράφου που περιήλθε στην κατοχή της EURACTIV.
Η Τσεχική Δημοκρατία θα αναλάβει την εκ περιτροπής προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ από την 1η Ιουλίου έως το τέλος του έτους. Κατά τη διάρκεια αυτής της εξάμηνης περιόδου, η Πράγα θα ηγηθεί του διπλωματικού έργου, ενός κρίσιμου ρόλου στη διαμόρφωση της ατζέντας της ΕΕ.
Η Τσεχική Δημοκρατία υπέγραψε πρόγραμμα τριπλής προεδρίας με την απερχόμενη γαλλική προεδρία και την επόμενη σουηδική προεδρία. Ωστόσο, η επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία που ξεκίνησε τον Φεβρουάριο σήμαινε ότι η Πράγα έπρεπε να υιοθετήσει τις πολιτικές της προτεραιότητες.
«Ο γενικός στόχος της τσεχικής προεδρίας είναι να συμβάλει όσο το δυνατόν περισσότερο στη δημιουργία των συνθηκών για την ασφάλεια και την ευημερία της ΕΕ στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών αξιών της ελευθερίας, της κοινωνικής δικαιοσύνης, της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου και της περιβαλλοντικής ευθύνης», αναφέρεται στο σχέδιο εγγράφου, το οποίο αναμένεται να δημοσιευθεί στις 15 Ιουνίου.
Πόλεμος στην Ουκρανία
Όπως είναι φυσικό, η ουκρανική κρίση βρίσκεται στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας της Τσεχίας. Αυτό περιλαμβάνει τόσο το χτύπημα της Ρωσίας με όλα τα μέσα της ΕΕ, κυρίως οικονομικές κυρώσεις, όσο και την παροχή πολιτικής και στρατιωτικής υποστήριξης στην Ουκρανία.
Η Πράγα είναι αποφασισμένη να συνεργαστεί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την ανακατανομή της χρηματοδότησης της ΕΕ υπέρ των κρατών μελών που έχουν ανοίξει τις πόρτες τους στους πρόσφυγες, βοηθώντας τα να δημιουργήσουν τις απαραίτητες δομές για τη διαχείριση της ανθρωπιστικής κρίσης.
Επιπλέον, «η τσεχική προεδρία θα εργαστεί υπέρ της επίτευξης συναίνεσης σχετικά με τη χορήγηση καθεστώτος υποψήφιας χώρας στην Ουκρανία», συνεχίζει το σχέδιο. Μετά το τέλος των εχθροπραξιών, το κρίσιμο καθήκον θα είναι η μεταπολεμική ανασυγκρότηση της Ουκρανίας.
Ενεργειακή ασφάλεια
«Η ΕΕ δεν μπορεί να είναι ζωτικά εξαρτημένη από χώρες που απειλούν άμεσα την ασφάλειά της και, ως εκ τούτου, πρέπει να διακόψει την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο, πετρέλαιο και άνθρακα. Η τσεχική προεδρία θα δώσει έμφαση στα θέματα ενεργειακής ασφάλειας της ΕΕ, τα οποία είναι σήμερα πιο πιεστικά από την ενεργειακή μετάβαση», αναφέρεται στο κείμενο.
Η επιτάχυνση της εφαρμογής του προγράμματος REPowerEU θεωρείται ως ένας τρόπος για τη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας με την αντιμετώπιση ζητημάτων που σχετίζονται με την εφοδιαστική, την εξοικονόμηση ενέργειας και τις πηγές ενέργειας χαμηλών εκπομπών και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Επιπλέον, η τσεχική προεδρία εξέφρασε την ετοιμότητά της να εργαστεί για την εφαρμογή της ρύθμισης των αποθεμάτων φυσικού αερίου, για παράδειγμα να εργαστεί για την πλήρωση των αποθηκών φυσικού αερίου πριν από τον χειμώνα και να προωθήσει εθελοντικές κοινές αγορές για την αύξηση του διαπραγματευτικού βάρους της ΕΕ, όπως έγινε με τα εμβόλια COVID.
«Ταυτόχρονα, η τσεχική Προεδρία θα εργαστεί για την εφαρμογή ενός κατάλληλου συνδυασμού μέσων που θα μειώσουν τον αρνητικό κοινωνικό και οικονομικό αντίκτυπο των υψηλών τιμών της ενέργειας», αναφέρεται στο έγγραφο.
Άμυνα και (κυβερνο)ασφάλεια
Η Πράγα δεσμεύεται να ενισχύσει τις δυνατότητες άμυνας και ασφάλειας της Ευρώπης, να συνεργαστεί με εξωευρωπαϊκούς εταίρους στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ και να υποστηρίξει την εφαρμογή της Στρατηγικής Πυξίδας, της στρατιωτικής στρατηγικής της ΕΕ για το 2030.
Σε αυτό το θέμα, θα εργαστεί για την ταχεία ανάπτυξη της υβριδικής εργαλειοθήκης, ενός συνόλου εθελοντικών μέσων για την αντιμετώπιση υβριδικών απειλών, όπως η παραπληροφόρηση, η ξένη παρέμβαση και οι διαταραχές στον κυβερνοχώρο.
«Η τσεχική Προεδρία θα δώσει προσοχή στη συνεργασία και τις επενδύσεις για τη μείωση της τεχνολογικής εξάρτησης, ιδίως όσον αφορά τις νέες και ανατρεπτικές τεχνολογίες, και στη διασφάλιση της ανθεκτικότητας των κρίσιμων αλυσίδων αξίας που απαιτούνται για τις τεχνολογίες αυτές», αναφέρεται στο σχέδιο.
Προσοχή θα δοθεί επίσης στην αντιμετώπιση των απειλών στον κυβερνοχώρο, ιδίως όσον αφορά την κυβερνοασφάλεια των θεσμικών οργάνων της ΕΕ. Ένα άλλο βασικό σημείο είναι το γεωπολιτικό πλαίσιο γύρω από το διάστημα και τις αναδυόμενες τεχνολογίες, με την πρόταση για ένα διαστημικό σύστημα επικοινωνίας της ΕΕ.
Οικονομική ανθεκτικότητα
«Η ρωσική εισβολή προκάλεσε τη μεγαλύτερη αναστάτωση στις αγορές εμπορευμάτων τον τελευταίο μισό αιώνα. Η ΕΕ πρέπει να μειώσει δραστικά την εξάρτησή της από εχθρικά ή ασταθή καθεστώτα», τονίζεται στο έγγραφο.
Για την τσεχική κυβέρνηση, η συνταγή για την ενίσχυση της οικονομικής ανθεκτικότητας περιλαμβάνει στοχευμένη στήριξη της ανταγωνιστικότητας σε στρατηγικές τεχνολογίες για την προώθηση της εγχώριας ικανότητας και στενότερες εμπορικές σχέσεις με δημοκρατικά κράτη όπως η Νέα Ζηλανδία, η Αυστραλία και η Χιλή.
Τα μέτρα αυτά συνάδουν με το Chips Act, μια πρόταση για την ενίσχυση της παραγωγής τσιπ στην ΕΕ. Οι ημιαγωγοί αναφέρονται μάλιστα ρητά ως κρίσιμες προμήθειες, μαζί με τα τρόφιμα, τα φάρμακα και τις πρώτες ύλες. Σε αυτή την πτυχή, οι Τσέχοι δεσμεύονται επίσης να εμβαθύνουν τη διατλαντική συνεργασία για την ανθεκτικότητα της εφοδιαστικής αλυσίδας στο πλαίσιο του Συμβουλίου Εμπορίου και Τεχνολογίας ΕΕ-ΗΠΑ.
Άλλες οικονομικές προτεραιότητες περιλαμβάνουν την εμβάθυνση της εσωτερικής αγοράς, τονίζοντας, ειδικότερα, τη σημασία του ευρωπαϊκού πορτοφολιού ψηφιακής ταυτότητας και μιας δίκαιης αγοράς δεδομένων, η οποία αποτελεί στόχο του νόμου περί δεδομένων.
Δημοκρατικές αξίες
Όσον αφορά τη διατήρηση και την ανάπτυξη των δημοκρατικών αξιών και του κράτους δικαίου στην ΕΕ, η τσεχική Προεδρία θα επικεντρωθεί στη διαφανή χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων, την ανεξαρτησία των μέσων μαζικής ενημέρωσης και τον ανοικτό διάλογο με τους πολίτες, αναφερόμενη ιδίως στη Διάσκεψη για το μέλλον της Ευρώπης.
«Η Προεδρία θα εργαστεί για να διασφαλίσει ότι τα θεμελιώδη δικαιώματα και οι ελευθερίες γίνονται σεβαστά στο ψηφιακό περιβάλλον και θα πιέσει για παγκόσμια πρότυπα που θα βασίζονται στη λεγόμενη ανθρωποκεντρική προσέγγιση», προστίθεται στο σχέδιο.
Στο έγγραφο τονίζεται ότι με τις νέες τεχνολογίες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η ΕΕ έχει το πλεονέκτημα του πρωτοπόρου και θα πρέπει να εκμεταλλευτεί την ευκαιρία για τη θέσπιση των παγκόσμιων προτύπων. Τονίζεται επίσης η ανάγκη θέσπισης μέτρων διαφάνειας και αποτροπής της κατάχρησης των κρυπτονομισμάτων.