Οι περισσότεροι δεν μπορούν να μαντέψουν ποια είναι η μεγαλύτερη καπνοβιομηχανίας στον κόσμο. Όχι, δεν είναι Phillip Morris ή η British American Tobbaco, είναι η China National Tobacco Corporation (CNTC), ο κινεζικός κρατικός κολοσσός που παράγει σχεδόν τα μισά τσιγάρα του πλανήτη, αλλά είναι ελάχιστα γνωστός εκτός Κίνας. Τώρα, όμως, η CNTC αρχίζει να στρέφεται στις διεθνείς αγορές και πληθαίνουν οι αναφορές ότι η διεθνής επέκταση γίνεται με «όχημα» το λαθρεμπόριο.
Η China Tobacco αναπτύσσει μια ιδιαίτερα επιθετική στρατηγική στις διεθνείς αγορές και επεκτείνει την παραγωγή της και σε άλλες χώρες, ευρισκόμενη στον σχεδιασμό για τον νέο «Δρόμο του Μεταξιού» που προωθεί η κινεζική κυβέρνηση. Σύμφωνα με την ειδική αναλύτρια της παγκόσμιας καπνοβιομηχανίας Τζούντιθ Μακέι «στοχεύουν στην παγκόσμια κυριαρχία και την θέση τους στον κόσμο». Η ίδια προσθέτει χαρακτηριστικά: «ο δράκος έχει αρχίσει να βρυχάται». Ωστόσο αν και η China Tobacco θέλει να κυριαρχήσει στον κόσμο, ελάχιστα είναι γνωστά για αυτόν τον γίγαντα.
Όπως αναφέρει το δημοσιογραφικό δίκτυο OCCRP (Organized Crime and Corruption Reporting Project), μέσα από ένα δαιδαλώδες δίκτυο θυγατρικών και συνεργασιών, οι οποίες πολλές φορές έχουν συνδεθεί με δίκτυα λαθρεμπορίου, η China Tobacco έχει γεμίσει παράνομα τις αγορές με τις μάρκες τσιγάρων της.
Επίσης η εταιρεία ενισχύει το αποτύπωμά της μέσω της διαφήμισης και με την χρηματοδότηση προγραμμάτων κοινωνικής ευθύνης τόσο στο εσωτερικό της Κίνας όσο και στο εξωτερικό. Κάτι το οποίο παραβιάζει τις δεσμεύσεις της Κίνας έναντι της παγκόσμιας συνθήκης για τον έλεγχο των τσιγάρων.
Την ίδια στιγμή που οι μεγάλοι της καπνοβιομηχανίας όπως οι Philip Morris International (PMI), British American Tobacco (BAT), Imperial Brands και Japan Tobacco International (JTI) έχουν συνδεθεί κατά καιρούς με σκάνδαλα που περιλαμβάνουν λαθρεμπόριο και παραπλανητική διαφήμιση, η China Tobacco παραμένει ανέγγιχτη, με τους ειδικούς της αγοράς να καλούν τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας να επιβάλει την συμφωνία.
Το μερίδιο αγοράς της China Tobacco είναι στο 45% της παγκόσμιας αγοράς τσιγάρων και θερμαινόμενων προϊόντων, βασιζόμενη κυρίως στην τεράστια αγορά της Κίνας, με το ποσοστό της να είναι μεγαλύτερο από εκείνα των PMI, BAT και JTI μαζί. Ο κινεζικός γίγαντας αποτελεί την 4η πιο κερδοφόρα κρατική επιχείρηση της χώρας και συνεισφέρει το 11% των συνολικών φορολογικών εσόδων.
Το δίκτυο λαθρεμπορίας
Σύμφωνα με την Τζένιφερ Φανγκ του Simon Fraser University, η China Tobacco προχωρά την επιθετική της στρατηγική στο εξωτερικό στοχεύοντας τις πρώτες ύλες, την ανάπτυξη ετικετών και τρόπο λειτουργίας. Σε όλο τον κόσμο λειτουργούν θυγατρικές της. Άλλες αγοράζουν φύλλα καπνού και παρασκευάζουν τσιγάρα, ενώ σε χώρες όπως η Βραζιλία και η Ζιμπάμπουε αποτελούν μεγάλους παίκτες στην καλλιέργεια, πολλές φορές εις βάρος τοπικών παραγωγών.
Παράλληλα, η εταιρεία προσπαθεί να βρεθεί παράνομα και σε άλλες αγορές ώστε να χτίσει την φήμη της, καθώς έχουν εντοπιστεί τσιγάρα της να πωλούνται στην μαύρη αγορά σε χώρες της Ευρώπης και της Νοτίου Αμερικής. Στην Κολομβία ήδη εντοπίζονται σε μεγάλες ποσότητες τσιγάρων της China Tobacco, ενώ στην Ιταλία διακινούνται τσιγάρα της China Tobacco με την επωνυμία Regina.
Όλες οι ετικέτες τσιγάρων της China Tobacco παρασκευάζονται στο μοναδικό εργοστάσιο που έχει η εταιρεία στη Ρουμανία, έξω από την πρωτεύουσα της χώρας στο Βουκουρέστι. Η εταιρεία ονομάζεται China Tobacco International Europe Company (CTIEC) και τα τσιγάρα της πωλούνται ελεύθερα σε duty free μαγαζιά σε όλα τα αεροδρόμια. Στο παρελθόν στέλεχος της εταιρείας είχε συνδεθεί με δίκτυο λαθρεμπορίας για εισαγωγή τσιγάρων στην Ιταλία. Στοιχεία επίσης αποδεικνύουν πως 7 τόνοι λαθραίων κινεζικών τσιγάρων είχαν διακινηθεί στην Ιταλία μέσω Ουκρανίας, ενώ πολλές εταιρείες που διακινούσαν τα κινεζικά τσιγάρα έχουν βρεθεί κατηγορούμενοι για λαθρεμπόριο.
Εκτός από την Ευρώπη, τα τσιγάρα της China Tobacco έχουν βρεθεί στις εμπόλεμες ζώνες της Λιβύης, της Συρίας, Ιράκ, ακόμα και στη Διώρυγα του Παναμά που χρησιμοποιείται επίσης για την είσοδο της εταιρείας στη Νότια Αμερική. Τον Ιούλιο του 2020, η αστυνομία της Κολομβίας κατέσχεσε περισσότερα από 100 εκατ. πακέτα της China Tobacco που είχαν βρεθεί παράνομα στη χώρα.
«Κατάληψη» της τοπικής παραγωγής καπνού
Ενώ η Κίνα περιορίζει την καλλιέργεια καπνού σύμφωνα με τις απαιτήσεις της FCTC, η China Tobacco αυξάνει την αγορά καπνού από άλλες χώρες όπως η Βραζιλία και η Ζιμπάμπουε με στόχο να καλυφθεί το χαμένο έδαφος. Η China Tobacco μπήκε στην Βραζιλία που αποτελεί τον δεύτερο μεγαλύτερο παγκοσμίως, το 2002 ιδρύοντας εκεί μια θυγατρική με στόχο να αγοράζει φύλλα και να τα στέλνει πίσω στη Κίνα. Στις αρχές του 2010, δημιούργησε μια συμμαχία με αμερικανική εταιρεία που ξεκίνησε να μισθώνει βραζιλιάνους αγρότες απευθείας.
Το 2019 η Κίνα αντιπροσώπευε το 19% για τις συνολικές εξαγωγές της Βραζιλίας με αξία 386 εκατ. δολαρίων. Χαρακτηριστικά το 1997 το αντίστοιχο νούμερο ήταν μόλις το 1% και η αξία δεν ξεπερνούσε τα 12 εκατ. δολάρια.
Αλλά και στη Βραζιλία, η θυγατρική της κινεζικής εταιρείας, China Brasil Tabacos Exportadora SA (CBT), έχει βρεθεί στο επίκεντρο ερευνών των Αρχών, καθώς έχει τιμωρηθεί για συνθήκες δουλείας σε φάρμα που είχε με συμβόλαιο, ενώ επίσης έχει βρεθεί ένοχη καθώς ανάγκαζε εγκύους γυναίκες να παραιτηθούν.
Στη Ζιμπάμπουε, που αποτελεί την μεγαλύτερη παραγωγό χώρα της Αφρικής, η Κίνα από το 2013 αγοράζει τουλάχιστον το 33% της συνολικής παραγωγής μέσω της θυγατρικής της China Tobacco και τους αγρότες να διαμαρτύρονται για τιμωρητικά συμβόλαια που τους βυθίζουν στα χρέη. Παράλληλα η νομισματική κρίση στη χώρα το 2007 έκανε ακόμα χειρότερη την κατάσταση καθώς η θυγατρική του κινεζικού κολοσσού, Tian Ze Tobacco (Pvt), Ltd, αντί να πληρώσει τους εργαζομένους φρόντισε τα δολάρια που είχε να τα διαθέσει για αποπληρωμές δανείων και αγορά λιπάσματος.
ΠΟΥ: «Πολύ λίγες πληροφορίες»
Η China Tobacco συνεχίζει να υλοποιεί την επέκταση της στο εξωτερικό και εκτός από τις εταιρείες σε Ρουμανία, Βραζιλία και Ζιμπάμπουε, ίδρυσε και την China Tobacco International (HK) Company Limited που είναι εισηγμένη στο Χρηματιστήριο του Χονγκ Κονγκ και έχει την ευθύνη επιτήρησης της παγκόσμιας επέκτασης της εταιρείας.
Αν και επεκτείνει το αποτύπωμά της, η China Tobacco παραμένει «μυστήριο» ακόμα και για τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας που επιβλέπει την συμφωνία για τα τσιγάρα. «Υπάρχουν πολύ λίγες πληροφορίες καθώς είναι μια κρατική επιχείρηση και συνεργάζεται με τις άλλες κρατικές υπηρεσίες πίσω από κλειστές πόρτες» αναφέρουν οι ειδικοί της αγοράς. Εντύπωση επίσης προκαλεί το γεγονός πως παρά το μέγεθος της και τις υποθέσεις που έχουν εμπλακεί οι θυγατρικές της δεν αναφερόταν πουθενά στην έκθεση του ΠΟΥ παρά το γεγονός πως οι άλλες μεγάλες καπνοβιομηχανίες αναφέρονταν συχνά.
Τα κινεζικά ΜΜΕ και οι κυβερνητικές ιστοσελίδες στη χώρα συχνά διαφημίζουν το έργο της China Tobacco και τις φιλανθρωπίες που κάνει η εταιρεία και οι θυγατρικές της, παραβιάζοντας τους κανόνες της συνθήκης FCTC. Παράλληλα η China Tobacco και οι θυγατρικές της έχουν χρηματοδοτήσει εράνους στο εξωτερικό και σχέδια κατά της αποψίλωσης των δασών μέχρι και ανέγερση ορφανοτροφείων. Όλα αυτά αποτελούν παραβιάσεις επίσης της συνθήκης για τα τσιγάρα, ωστόσο ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει πάθει… αφωνία για τον κινεζικό γίγαντα.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
