Τέλος βάζει η Ιαπωνία στην κατάσταση έκτακτης ανάγκης καθώς τα νέα κρούσματα του κορονοϊού έχουν μειωθεί σε μόλις λίγες δεκάδες. Πώς όμως κατάφερε να φτάσει εκεί, ενώ δεν ακολούθησε κανέναν από τους δρόμους που διάλεξαν οι περισσότερες χώρες του κόσμου;
Όπως επισημαίνει το Bloomberg, δεν υπήρξε περιορισμός των μετακινήσεων των κατοίκων και οι επιχειρήσεις από εστιατόρια έως κομμωτές παρέμειναν ανοιχτές. Δεν αναπτύχθηκαν εφαρμογές υψηλής τεχνολογίας που παρακολούθησαν τις κινήσεις των ατόμων. Η χώρα δεν διαθέτει επίσημο κέντρο ελέγχου ασθενειών. Και ακόμη και όταν τα περισσότερα κράτη ξεκίνησαν έναν αγώνα δρόμου για να τεστάρουν όσο μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού τους μπορούν, η Ιαπωνία έχει υποβάλει σε τεστ για το νέο ιό μόλις το 0,2% του πληθυσμού της -ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά μεταξύ των ανεπτυγμένων χωρών. Ωστόσο, η καμπύλη έχει ισοπεδωθεί, με τους θανάτους να μην φτάνουν τους 1.000, μακράν οι λιγότεροι μεταξύ των G7.
Στο Τόκιο, τα κρούσματα έχουν μειωθεί σε μονοψήφια νούμερα. Και ενώ η πιθανότητα ενός πιο σοβαρού δεύτερου κύματος μόλυνσης είναι πάντα παρούσα, η Ιαπωνία εγκατέλειψε την κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Εντός Ιαπωνίας η δημόσια συζήτηση έχει «φουντώσει» καθώς η χώρα δεν επέλεξε να ακολουθήσει τα βήματα άλλων χωρών. Σε αυτό που φαίνεται να συμφωνούν οι Ιάπωνες είναι ότι δεν υπάρχει κανένας συγκεκριμένος παράγοντας που να δικαιολογεί αυτή την επιτυχημένη πορεία. «Κοιτάζοντας τους αριθμούς θανάτων, μπορείτε να πείτε ότι η Ιαπωνία ήταν επιτυχής», δήλωσε στο Bloomberg ο Μικιχίτο Τανάκα, καθηγητής στο πανεπιστήμιο Waseda και μέλος της συμβουλευτικής ομάδας εμπειρογνωμόνων για τον ιό. «Αλλά ακόμη και οι ειδικοί δεν γνωρίζουν τον λόγο».
Στο πλαίσιο αυτό της μυστηριώδους επιτυχίας της χώρας, κυκλοφόρησε στα ιαπωνικά ΜΜΕ μία λίστα που συγκέντρωνε 43 πιθανούς λόγους για την πορεία αυτή. Ανάμεσά τους ήταν η κουλτούρα των πολιτών που φορούν μάσκα, το χαμηλό ποσοστό παχυσαρκίας και η -έγκαιρη καθώς φαίνεται - απόφαση να κλείσουν τα σχολεία. Μεταξύ των πιο ευφάνταστων λόγων που περιλαμβάνονται στη λίστα είναι ο ισχυρισμός ότι οι Ιάπωνες ομιλητές εκπέμπουν λιγότερα σταγονίδια με ιό όταν μιλούν σε σύγκριση με ομιλητές άλλων γλωσσών.
Κλειδί η ανίχνευση επαφών
Οι ειδικοί που ρωτήθηκαν από το Bloomberg παρουσίασαν επίσης πληθώρα παραγόντων που συνέβαλαν στο αποτέλεσμα, αλλά κανένας δεν μπορούσε να δείξει ένα μοναδικό πακέτο πολιτικής που θα μπορούσε να γίνει παράδειγμα για άλλες χώρες.
Η έγκαιρη κινητοποίηση των πολιτών στα αυξανόμενα κρούσματα ήταν από μόνη της πολύ σημαντική. Ενώ η κυβέρνηση έχει επικριθεί για τα αργά της βήματα, οι ειδικοί επαινούν το ρόλο της ιχνηλάτησης των επαφών, μία διαδικασία που ενεργοποιήθηκε άμεσα με την εμφάνιση του πρώτου κρούσματος τον Ιανουάριο. Η γρήγορη ανταπόκριση επέτρεψε να έχει την μεγαλύτερη δυνατή επιτυχία το δημόσιο σύστημα υγείας της χώρας που διαθέτει κέντρα δημόσιας υγείας, τα οποία το 2018 προσέλαβαν περισσότερες από 50.000 νοσοκόμες με εμπειρία στην ανίχνευση λοιμώξεων. Σε κανονικές περιόδους, αυτές οι νοσοκόμες θα παρακολουθούσαν πιο συχνές λοιμώξεις όπως η γρίπη και η φυματίωση.
Ενώ χώρες όπως οι Η.Π.Α. και το Ηνωμένο Βασίλειο μόλις τώρα αρχίζουν να προσλαμβάνουν και να εκπαιδεύουν ειδικούς για να ιχνηλατούν επαφές καθώς προσπαθούν να ανοίξουν ξανά τις οικονομίες τους, η Ιαπωνία παρακολουθεί την κίνηση της νόσου στην κοινότητα από την εμφάνιση των πρώτων κρουσμάτων. Αυτοί οι τοπικοί εμπειρογνώμονες επικεντρώθηκαν στην αντιμετώπιση των λεγόμενων συστάδων ή ομάδων λοιμώξεων από μία μόνο τοποθεσία, όπως κλαμπ ή νοσοκομεία,. «Πολλοί λένε ότι δεν διαθέτουμε Κέντρα Ελέγχου Νόσων στην Ιαπωνία», δήλωσε η Γιόκο Τσουκαμότο, καθηγήτρια ελέγχου των λοιμώξεων στο Πανεπιστήμιο Επιστημών Υγείας του Χοκάιντο, επικαλούμενη μια συχνή καταγγελία σχετικά με τη διαχείριση λοιμώξεων της Ιαπωνίας. «Αλλά τα κέντρα δημόσιας υγείας είναι ένα είδος τοπικού CDC».
Η εμπειρία του Diamond Princess
Η μάχη της Ιαπωνίας με τον ιό πρωτοεμφανίστηκε στη διεθνή προσοχή και διατυπώθηκαν επικρίσεις για τη διαχείριση της υπόθεσης του κρουαζιερόπλοιου Diamond Princess τον Φεβρουάριο, όπου σημειώθηκαν εκατοντάδες μολύνσεις. Ωστόσο, η εμπειρία του πλοίου υπήρξε η πηγή για τους Ιάπωνες εμπειρογνώμονες ανεκτίμητων δεδομένων στην αρχή της κρίσης σχετικά με τον τρόπο εξάπλωσης του ιού. Άλλες χώρες εξακολουθούσαν να βλέπουν τον ιό ως πρόβλημα κάποιου άλλου, αλλά στην Ιαπωνία ο έλεγχος των λοιμώξεων στο πλοίο και ο ρυθμός με τον οποίο ο ιός έτρεξε σε όλο το πλοίο αύξησε τη συνειδητοποίηση ότι το ίδιο μπορεί να συμβεί σε ολόκληρη τη χώρα.
Αν και η πολιτική ηγεσία επικρίθηκε για μη ικανοποιητική ανταπόκριση στην πρόκληση, αυτό επέτρεψε στους γιατρούς και τους ειδικούς να εμφανιστούν στο προσκήνιο. Οι ειδικοί επίσης φαίνεται ότι δημιούργησαν ένα εύκολο στην κατανόηση μήνυμα να αποφεύγουν αυτό που ονομάζεται "Three C's" - κλειστούς χώρους, πολυσύχναστους χώρους και στενές επαφές - αντί να αποφεύγουν εντελώς τους άλλους. «Η κοινωνική απόσταση μπορεί να λειτουργήσει, αλλά δεν βοηθά πραγματικά να συνεχίσουμε την κανονική κοινωνική ζωή», δήλωσε ο Suzuki του Πανεπιστημίου του Hokkaido. «Τα τρία C είναι μια πολύ πιο ρεαλιστική προσέγγιση και πολύ αποτελεσματική, ενώ έχουν παρόμοιο αποτέλεσμα».
Ατού η ιατρική συνείδηση των Ιαπώνων
Εμπειρογνώμονες για τις μολυσματικές ασθένειες επεσήμαναν και άλλους καθοριστικούς παράγοντες. Ο Σιγκέρου Ομί, αναπληρωτής επικεφαλής της ομάδας εμπειρογνωμόνων που συμβουλεύουν την ιαπωνική κυβέρνηση και πρώην επικεφαλής του γραφείου του Δυτικού Ειρηνικού του ΠΟΥ, αναφέρει ότι η ιατρική συνείδηση του ιαπωνικού λαού είναι ίσως ο πιο σημαντικός παράγοντας.
Έχει επίσης αναφερθεί η πιθανότητα εξάπλωσης του ιού στελέχους στην Ιαπωνία λιγότερο επικίνδυνου από αυτό που αντιμετωπίζουν άλλα έθνη. Ερευνητές στο Εθνικό Εργαστήριο του Los Alamos στις ΗΠΑ μελέτησαν παραλλαγές κορονοϊού σε μια βάση δεδομένων και βρήκαν ένα στέλεχος του ιού που εξαπλώνεται σε όλη την Ευρώπη, το οποίο είχε αρκετές μεταλλάξεις που το διακρίνουν από την ασιατική εκδοχή, σύμφωνα με δημοσίευμα στις αρχές Μαΐου. Αν και η μελέτη δεν έχει αξιολογηθεί επαρκώς, τα ευρήματα δείχνουν την ανάγκη να μελετηθούν λεπτομερέστερα πώς αλλάζει ο ιός. Μεγάλα ερωτήματα παραμένουν σχετικά με την πραγματική έκταση της εξάπλωσης του ιού.
Τον Απρίλιο, ένα νοσοκομείο του Τόκιο διενήργησε δοκιμές σε μερικούς ασθενείς χωρίς συμπτώματα και διαπίστωσε ότι περίπου το 7% είχε τον κορονοϊό, δείχνοντας τον κίνδυνο να μην έχουν εντοπιστεί ασυμπτωματικοί ή φορείς με ήπια συμπτώματα που μπορούν να αποτελέσουν την πηγή νέων εστιών μετάδοσης. Μια δοκιμή αντισωμάτων σε 500 άτομα στην πρωτεύουσα έδειξε ότι η πραγματική εξάπλωση θα μπορούσε να είναι σχεδόν 20 φορές μεγαλύτερη από όσο έχουν δείξει τα επίσημα στοιχεία.
Και το γεγονός παραμένει ότι η απάντηση της Ιαπωνίας ήταν λιγότερο από τέλεια. Ενώ ο συνολικός πληθυσμός είναι πολύ μικρότερος, οι Ασιάτες γείτονες, όπως η Ταϊβάν, είχαν μόλις επτά επιβεβαιωμένους θανάτους από τον ιό, ενώ το Βιετνάμ δεν είχε κανένα. «Δεν μπορείτε να πείτε ότι η απάντηση στην Ιαπωνία ήταν καταπληκτική», δήλωσε ο Νορίο Σουγκάγια, επισκέπτης καθηγητής στη Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Keio στο Τόκιο και μέλος μιας επιτροπής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας που συμβουλεύει την πανδημία γρίπης. «Αν κοιτάξετε τις άλλες ασιατικές χώρες, όλοι είχαν ποσοστό θανάτων που ήταν περίπου το 1/100 των δυτικών χωρών».
Κερδίζοντας χρόνο
Ενώ η Ιαπωνία μπορεί να έχει αποφύγει τα χειρότερα από τα αποτελέσματα της υγείας, το χαλαρό lockdown δεν έχει προστατεύσει τη χώρα από τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας. Η οικονομία της έκανε στροφή σε ύφεση τους τρεις πρώτους μήνες του έτους. Οι οικονομολόγοι έχουν προειδοποιήσει ότι το δεύτερο τρίμηνο θα υπάρξει πτώση ρεκόρ και το φάντασμα του αποπληθωρισμού, που στοιχειώνει την οικονομία για δεκαετίες, θα επανέλθει για άλλη μια φορά.
Ο αριθμός των τουριστών έπεσε κατά 99,9% τον Απρίλιο, αφού η χώρα έκλεισε τα σύνορά της, θέτοντας τα φρένα σε μια ακμάζουσα βιομηχανία που είχε υποσχεθεί να είναι οδηγός ανάπτυξης για χρόνια. Όπως και σε άλλες χώρες, οι πτωχεύσεις αυξήθηκαν απότομα. Ακόμη και με την κατάσταση έκτακτης ανάγκης που πρόκειται να τελειώσει, οι αρχές προειδοποιούν ότι η ζωή δεν θα επιστρέψει στην κανονικότητα.
Όταν οι αριθμοί των κρουσμάτων επιβραδύνθηκαν στις αρχές Μαρτίου, υπήρχε αισιοδοξία από τον κόσμο ότι το χειρότερο είχε τελειώσει - μόνο που τα κρούσματα αυξήθηκαν ξανά και ενεργοποίησαν τη κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Εάν ακολουθήσει ένα νέο θανατηφόρο δεύτερο κύμα, ο παράγοντας κινδύνου στην Ιαπωνία, που έχει τον γηραιότερο πληθυσμό του κόσμου, παραμένει υψηλός.
Η χώρα ενέκρινε ταχέως το remdesivir της Gilead Sciences. και τώρα προσπαθεί να επιτρέψει τη χρήση του - μη αποδεδειγμένα αποτελεσματικού - αντιϊκού Avigan της Fujifilm Holdings. Υπάρχουν εκκλήσεις για τη χώρα να χρησιμοποιήσει τον χρόνο που αγόρασε για να ενισχύσει τις διαδικασίες των τεστ στον πληθυσμό της και να πάρει κάποια μαθήματα από τον τρόπο που αντιμετώπισαν οι γείτονές της το SARS και το MERS.
Αξιωματούχοι έχουν αρχίσει να μιλούν για μια φάση στην οποία οι άνθρωποι «ζουν με τον ιό», αναγνωρίζοντας ότι η προσέγγιση της Ιαπωνίας δεν έχει καμία πιθανότητα να εξαλείψει εντελώς την πανδημία. «Πρέπει να υποθέσουμε ότι το δεύτερο κύμα θα μπορούσε να είναι πολύ χειρότερο από το πρώτο κύμα και να προετοιμαστούμε για αυτό», δήλωσε ο Γιοσιχίτο Νίκι, καθηγητής μολυσματικών ασθενειών στη Σχολή Ιατρικής του Πανεπιστημίου Showa. «Εάν η επόμενη έκρηξη περιπτώσεων είναι χειρότερη, το ιατρικό σύστημα είναι πολύ πιθανόν να καταρρεύσει».
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
