Κρίσιμες εκλογές για τον Ερντογάν: Όλα κρίνονται στην Κωνσταντινούπολη

Ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, έχει δηλώσει στο παρελθόν ότι «όποιος κερδίζει την Κωνσταντινούπολη, κερδίζει όλη την Τουρκία». 

Μάλλον δεν έχει άδικο, εάν αναλογιστεί κάποιος ότι στην Κωνσταντινούπολη ζει το 18% του πληθυσμού της χώρας, δηλαδή πάνω από 15 εκατ. πολίτες, ενώ σε αυτήν παράγεται το 1/3 του ΑΕΠ της και αποτελεί το βασικό οικονομικό, επιχειρηματικό αλλά και πολιτιστικό κέντρο της Τουρκίας. 

Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις – αν και αμφισβητούνται από αρκετούς ξένους αναλυτές- υποδεικνύουν μικρό προβάδισμα του νυν δημάρχου Εκρέμ Ιμάμογλου, ο οποίος θεωρείται ο πιο ισχυρός αντίπαλος του Ερντογάν, ενώ σε περίπτωση που τελικά επανεκλεγεί υπάρχει η εκτίμηση ότι αυτή η νίκη θα τον καταστήσει έναν από τους πιο ισχυρούς υποψήφιους για τις προεδρικές εκλογές του 2028. 

Οι δημοτικές εκλογές θα μπορούσαν να ενισχύσουν τον έλεγχο του Ερντογάν μετά από δύο δεκαετίες διακυβέρνησης της Τουρκίας ή να σηματοδοτήσουν αλλαγές στο βαθιά διχασμένο πολιτικό τοπίο της χώρας.

Τα αποτελέσματα είναι πιθανό να διαμορφωθούν εν μέρει από τις οικονομικές δυσχέρειες που προκαλούνται από τον ανεξέλεγκτο πληθωρισμό και από τους Κούρδους και τους ισλαμιστές ψηφοφόρους που σταθμίζουν τις επιδόσεις της κυβέρνησης και τις ελπίδες τους για πολιτική αλλαγή.

Οι ελπίδες της αντιπολίτευσης τροφοδοτήθηκαν από τα αποτελέσματα των τοπικών εκλογών το 2019, όταν νίκησαν το κόμμα ΑΚ του Ερντογάν στις δύο κύριες πόλεις, την Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα, τις οποίες διοικούσε το ΑΚΡ και οι ισλαμιστές προκάτοχοί του επί 25 χρόνια.

Αλλά ο Ερντογάν επανήλθε δυναμικά πέρυσι, διατηρώντας την προεδρία και κερδίζοντας μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία με εθνικιστές συμμάχους, παρά τα μεγάλα οικονομικά προβλήματα, με εκτίναξη των τιμών βασικών προϊόντων και τον πληθωρισμό να τρέχει με ασύλληπτους ρυθμούς. Αποτέλεσμα των περσινών εκλογών ήταν η εύθραυστη συμμαχία των κομμάτων της αντιπολίτευσης να διαλυθεί, εν τω μέσω αποπομπών και αλληλοκατηγοριών. 

Κλειδί η Κωνσταντινούπολη 

Ο Τούρκος πρόεδρος έχει ρίξει όλες του τις δυνάμεις στο να επιστρέψει στα «χέρια» του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ η Κωνσταντινούπολη, με σειρά ομιλιών τόσο δικών του όσο και κορυφαίων στελεχών της κυβέρνησής του, υπέρ του υποψηφίου του ΑΚΡ, Μουράτ Κουρούμ.

«Το 2019, όταν ο Ερντογάν και το ΑΚΡ έχασαν την Κωνσταντινούπολη, ήταν ένα μεγάλο πλήγμα και ήταν μια γρατζουνιά στη φήμη του Ερντογάν. Μέχρι τότε ήταν ανίκητος», δήλωσε ο αναλυτής του Yetkin Report Μουράτ Γέτκιν, χαρακτηρίζοντας μια νίκη στην Κωνσταντινούπολη ζωτικής σημασίας για τον Ερντογάν. Εκτιμά ότι εάν το ΑΚΡ κερδίσει την πόλη, τότε ουσιαστικά ανοίγει ο δρόμος για τον Ερντογάν να προχωρήσει σε αλλαγή του Συντάγματος και έτσι να έχει τη δυνατότητα να θέσει εκ νέου υποψηφιότητα για την προεδρία το 2028. 

Από την άλλη πλευρά, νίκη του Ιμάμογλου θα αποτελούσε μία ευκαιρία για την αντιπολίτευση, όπως εκτιμά ο Μπερκ Εσέν, πολιτικός αναλυτής στο Πανεπιστήμιο Sabanci. «Αν ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης μπορέσει να κερδίσει στην Κωνσταντινούπολη, τότε τουλάχιστον το κύριο κόμμα της αντιπολίτευσης θα μπορέσει να αποκτήσει επαρκή δύναμη για να αμφισβητήσει τον Ερντογάν τα επόμενα χρόνια». 

Αυτή άλλωστε την ανάγκη να σπάσει η παντοκρατορία του Ερντογάν προσπαθεί να «περάσει» στους ψηφοφόρους και ο ίδιος ο Ιμάμογλου. Σε πρόσφατη προεκλογική του ομιλία τόνισε ότι «το πεπρωμένο της Τουρκίας είναι στα χέρια σας. Μπορείτε να αλλάξετε ό,τι πάει στραβά στην Τουρκία με μία ψήφο», ενώ παράλληλα κάνει τα πάντα για να κερδίσει τους νεότερους σε ηλικία ψηφοφόρους.

Οι βασικές κατηγορίες κατά του Ερντογάν είναι ότι έχει φιμώσει τα ΜΜΕ αλλά και όποιον τολμά να διαφωνήσει με τις αποφάσεις του, ότι έχει υπονομεύσει τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Τουρκία και ότι έχει θέσει υπό τον απόλυτο έλεγχό του όλους τους κρατικούς θεσμούς, συμπεριλαμβανομένης και της Δικαιοσύνης. 

«Ο Ιμάμογλου στην ουσία μάχεται μόνος του και μόνιμα εκτός έδρας, μόνιμα στην έδρα του Ερντογάν», σπεύδει να υποστηρίξει ο Εσέν, σημειώνοντας ότι τα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ καλύπτουν εκτενώς τις καθημερινές συγκεντρώσεις του Ερντογάν, ενώ η κάλυψη των εκστρατειών της αντιπολίτευσης είναι περιορισμένη.

Τι επηρεάζει τους ψηφοφόρους 

Η δύναμη του Ερντογάν φαίνεται να έχει πληγεί από την αύξηση της υποστήριξης προς το ισλαμιστικό Κόμμα Νέας Ευημερίας, λόγω της σκληρής του στάσης κατά του Ισραήλ για τη σύγκρουση στη Γάζα και της δυσαρέσκειας για τους χειρισμούς του ισλαμιστικών ριζών ΑΚΡ στην οικονομία.

Η ρητορική του Ερντογάν κατά του Ισραήλ είναι σκληρή, αλλά η Άγκυρα έχει διατηρήσει τους εμπορικούς δεσμούς με το Ισραήλ, προκαλώντας την κριτική της Νέας Ευημερίας, η οποία έχει αξιοποιήσει την οργή των Τούρκων που θέλουν η κυβέρνηση να είναι πιο ενεργή στην υποστήριξη των Παλαιστινίων.

«Αν εμείς, το Κόμμα Ευημερίας, ήμασταν στην εξουσία, το Ισραήλ δεν θα μπορούσε να επιτεθεί στη Γάζα», δήλωσε στο Reuters ο αναπληρωτής ηγέτης του κόμματος Μεχμέτ Αλτινόζ, ζητώντας εμπορικό εμπάργκο στο Ισραήλ.

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η υποστήριξη του Κόμματος Νέας Ευημερίας μπορεί να έχει διπλασιαστεί σε περίπου 5%, με το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης να προέρχεται από πρώην ψηφοφόρους του ΑΚΡ. 

Οι προοπτικές του Ερντογάν να ξανακερδίσει την Κωνσταντινούπολη μπορεί επίσης να εξαρτηθούν από τους Κούρδους ψηφοφόρους, πολλοί από τους οποίους αναμένεται να παραμερίσουν την κομματική πίστη και να υποστηρίξουν τον Ιμάμογλου, σύμφωνα με τους δημοσκόπους. Για άλλους ψηφοφόρους, οι τοπικές εκλογές προσφέρουν την ευκαιρία να δώσουν την ετυμηγορία τους για τις οικονομικές επιδόσεις της κυβέρνησης.

Οι Τούρκοι παλεύουν με την εκτίναξη των τιμών εδώ και χρόνια, με τον ετήσιο πληθωρισμό να εξακολουθεί να είναι κοντά στο 70%, παρά τη μεγάλη στροφή στην οικονομική πολιτική μετά τις περσινές εκλογές που αύξησε το βασικό επιτόκιο κατά 4.150 μονάδες βάσης στο 50%.

Ενώ η οικονομία μπορεί να είναι ένας βασικός παράγοντας που επηρεάζει τους ψηφοφόρους σε εθνικό επίπεδο, το επίκεντρο της προσοχής θα είναι η Κωνσταντινούπολη και το μήνυμα που δίνει για την κατεύθυνση που παίρνει η Τουρκία.