Πριν 2.500 χρόνια, ο Αθηναίος ιστορικός και φιλόσοφος Ξενοφών, στην πραγματεία του «Οικονομικός», περιέγραψε με πρωτοποριακό για την εποχή του τρόπο τη σημασία που έχει η απόκτηση δεξιοτήτων για την επιτυχή οικονομική διοίκηση του «οίκου» (νοικοκυριού) και εν τέλει για τη βελτίωση της ατομικής και κοινωνικής ευημερίας.
Στην εποχή μας, που το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα είναι ιδιαίτερα μεταβλητό και το πλέγμα των δυνατοτήτων που προσφέρουν οι χρηματοπιστωτικές καινοτομίες περίπλοκο, η ικανότητα συνετής οικονομικής διαχείρισης είναι αναγκαία για την ευημερία των πολιτών (financial wellbeing).
Τι σημαίνει Οικονομικός Αλφαβητισμός και ποια η σημασία του
Η απόκτηση γνώσεων σε θέματα που άπτονται της κατάρτισης ατομικού ή οικογενειακού προϋπολογισμού, της λήψης δανείου και των επενδύσεων, μεταξύ άλλων, αποτελεί «κλειδί» για τη λήψη ορθών οικονομικών αποφάσεων. Όλα τα παραπάνω περιγράφονται με τον όρο Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός (financial literacy).
Στο παρελθόν, οι μεταπολεμικές γενιές, οι οποίες μέσα σε ένα δύσκολο περιβάλλον διέθεταν αναπτυγμένα τα ένστικτα της επιβίωσης, της εργατικότητας και της αποταμίευσης, δεν ξόδευαν πόρους που δεν είχαν. Έκτοτε, η άνοδος του επιπέδου διαβίωσης και ο υπέρμετρος καταναλωτισμός, μετέβαλαν τις αξίες αλλά και τις δυνατότητες των νοικοκυριών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις οικονομικές τους επιλογές.
Η άγνοια για αυτά τα θέματα εκθέτει τους πολίτες σε λανθασμένες συμπεριφορές, όπως η υπερχρέωση μέσω επιπόλαιης λήψης δανείων και υπερφόρτωσης των πιστωτικών καρτών, η έλλειψη αποταμιευτικής, ασφαλιστικής και συνταξιοδοτικής συνείδησης, και η ανάληψη αλόγιστων επενδυτικών κινδύνων.
Τα ευρήματα των διεθνών ερευνών
Έρευνα της Standard & Poor’s, η οποία μέτρησε τον οικονομικό αλφαβητισμό σε διάφορες χώρες του κόσμου, με βάση τη γνώση των ερωτηθέντων για τις έννοιες του πληθωρισμού, των επιτοκίων και του ρίσκου, κατέγραψε τη θετική σχέση ανάμεσα στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ και στα επίπεδα οικονομικού αλφαβητισμού των διαφόρων χωρών (βλ. Γράφημα 1).
Οικονομικά εγγράμματο ποσοστό (%) του ενήλικου πληθυσμού και κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε διάφορες χώρες: Θετική η σχέση των δύο (Πηγές: S&P Global FinLit Survey και Global Findex database)
Θα μπορούσαμε εύλογα να συμπεράνουμε ότι η σχέση μεταξύ του βιοτικού επιπέδου και του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού των διαφόρων χωρών είναι αμφίδρομη.
Για την Ελλάδα, ο δείκτης οικονομικού αλφαβητισμού μετρήθηκε στο 45% (στοιχεία 2014), κάτι που την κατατάσσει στο χαμηλότερο μισό μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικό είναι το χάσμα μεταξύ ευρωπαϊκού «Βορρά» και ευρωπαϊκού «Νότου» (βλ. Γράφημα 2).
Οικονομικά εγγράμματο ποσοστό (%) του ενήλικου πληθυσμού στις διάφορες Ευρωπαϊκές χώρες: Σε θέση ηγέτη η βόρεια Ευρώπη και η θέση της Ελλάδας (Πηγή: S&P Global FinLit Survey 2014)
Σημείωση: Ο συγγραφέας επιθυμεί να ευχαριστήσει για τις χρήσιμες υποδείξεις του τον Δρα Παναγιώτη Αλεξάκη, Ομότιμο Καθηγητή Οικονομικών του Ε.Κ.Π.Α. και Καθηγητή Οικονομικής των Επιχειρήσεων και Αγορών του PHILIPS UNIVERSITY, ΚΥΠΡΟΣ.
* Ο Πέτρος Στεριώτης κατέχει τις ανώτατες πιστοποιήσεις των Επιτροπών Κεφαλαιαγοράς Ελλάδος και Κύπρου και είναι υποψήφιος Διδάκτορας στα Χρηματοοικονομικά του PHILIPS UNIVERSITY, ΚΥΠΡΟΣ.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
