Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 27 Μάϊου παρουσίασε την φιλόδοξη πρότασή της για ένα μεγάλο σχέδιο αποκατάστασης μετά την πανδημία του κορονοϊού. Η πολιτική συνοχής θα διαδραματίσει βασικό ρόλο στη διασφάλιση μιας ισορροπημένης ανάκαμψης, στην απρόσκοπτη προώθηση της σύγκλισης και στη διασφάλιση ότι κανείς δεν θα μείνει πίσω.
Ένας από τους βασικούς πυλώνες ανάκαμψης θα είναι το πακέτο REACT-EU. Για την τρέχουσα περίοδο προγραμματισμού, το REACT-EU (Βοήθεια ανάκαμψης για τη συνοχή και την εδαφικότητα της Ευρώπης) θα διοχετεύσει 55 δισεκατομμύρια ευρώ πρόσθετων πόρων που θα διατεθούν στο ΕΤΠΑ (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης) και στο ΕΚΤ (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο), καθώς και στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Βοήθειας προς τους απόρους (FEAD). Αυτά τα πρόσθετα κεφάλαια θα παρασχεθούν την περίοδο 2020-2022 μέσω στοχοθετημένης αναθεώρησης του τρέχοντος δημοσιονομικού πλαισίου.
Η εν λόγω υποστήριξη θα είναι διαθέσιμη σε όλους τους οικονομικούς τομείς, συμπεριλαμβανομένων των τουριστικών και πολιτιστικών τομέων που έχουν πληγεί περισσότερο, ενώ ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στις ΜμΕ οι οποίες αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα ρευστότητας. Η πρόσθετη υποστήριξη θα χρησιμεύσει επίσης για την επένδυση στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και την ψηφιακή μετάβαση, ως ενίσχυση της σημαντικής επένδυσης σε αυτούς τους τομείς που γίνεται άλλωστε ήδη μέσω προγραμμάτων πολιτικής συνοχής της ΕΕ.
Ο νέος μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της ΕΕ προβλέπει ότι στο επίκεντρο της πολιτικής συνοχής της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027 παραμένει η οικονομική ανταγωνιστικότητα μέσω της έρευνας και της καινοτομίας, της ψηφιακής μετάβασης καθώς και της ατζέντας της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και της προώθησης του ευρωπαϊκού πυλώνα των κοινωνικών δικαιωμάτων. Προκειμένου να ανταποκριθεί στις φιλοδοξίες της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας που παραμένει βασικός στόχος της ΕΕ, για μετάβαση σε μια ουδέτερη από το κλίμα οικονομία έως το 2050, η χρηματοδότηση πρέπει να είναι ανάλογη.
Ως αποτέλεσμα, η διαθέσιμη υποστήριξη για το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης προβλέπεται ότι θα αυξηθεί από 7,5 δισεκατομμύρια σε 40 δισεκατομμύρια. Η νέα πρόταση ενισχύει επίσης την υποστήριξη για την ετοιμότητα των συστημάτων υγείας και εξασφαλίζει καλύτερη εκμετάλλευση του δυναμικού του πολιτισμού και του τουρισμού. Ταυτόχρονα, παρέχει υποστήριξη στους εργαζόμενους και σε μέτρα για την αντιμετώπιση της ανεργίας των νέων και της παιδικής φτώχειας. Επιπλέον, οι χώρες της ΕΕ θα έχουν πρόσθετη ευελιξία, σε σύγκριση με την τρέχουσα προγραμματική περίοδο (2014-2020), για τη μεταφορά πόρων μεταξύ των πόρων ανά πάσα στιγμή της περιόδου προγραμματισμού. Η πρόταση εισάγει επίσης περαιτέρω ευελιξία για να επιτρέψει τη σταδιακή υλοποίηση προγραμμάτων για μικρότερες επιχειρήσεις, η οποία θα δώσει στις χώρες της ΕΕ περισσότερο χρόνο για να ολοκληρώσουν τέτοια προγράμματα που δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί στο πλαίσιο των προγραμμάτων 2014-2020.
Κατά την άποψη μου, όλα τα προγράμματα ενίσχυσης θα πρέπει να παίξουν τον ρόλο της γέφυρας ανάμεσα στις δυο προγραμματικές περιόδους προκειμένου να μην χαθεί πολύτιμος χρόνος. Ας μην ξεχνάμε ότι πρόκειται για προτάσεις της ΕΕ και όχι τελικά σχέδια και κανονισμούς. Οι πρώτες ενδείξεις δείχνουν ότι υπάρχει διάσταση απόψεων σχετικά με το αν θα πρόκειται να δοθούν περισσότερες επιχορηγήσεις ή δάνεια που ζητάνε οι επικριτές του σχεδίου. Ο χρόνος όμως δεν είναι σύμμαχος της προσπάθειας ανάκαμψης και οι λύσεις μαζί με τα χρήματα πρέπει να δοθούν άμεσα.
Ο κ. Γιώργος Μελέας είναι Εθνικός Εμπειρογνώμονας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική & Κοινωνική Επιτροπή.