Αδύναμος κρίκος αποδεικνύονται τα ελληνικά assets στην πρωτόγνωρη αναταραχή που πλήττει τις ευρωπαϊκές αγορές, καθώς δίπλα στις ανησυχίες για την πανδημία και τα περιοριστικά μέτρα έχουν προστεθεί οι φόβοι για τον πληθωρισμό και το ενδεχόμενο «σφίξιμο» της νομισματικής πολιτικής από την ΕΚΤ. Το Χρηματιστήριο εύκολα παραδόθηκε στους πωλητές στη χθεσινή συνεδρίαση, ενώ και στην αγορά ομολόγων παρατηρείται έξοδος επενδυτικών κεφαλαίων από τους ελληνικούς κρατικούς τίτλους, που οδήγησε χθες το spread με τα γερμανικά ομόλογα σε επίπεδο ρεκόρ 12μήνου.
Τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια περνούν από μια περίοδο ευφορίας, που μόλις την περασμένη εβδομάδα οδήγησε τον δείκτη Stoxx 600 σε επίπεδο ρεκόρ, σε μια φάση σκεπτικισμού. Χθες, ο Stoxx 600 έκλεισε με απώλειες 1,28%, σε μια από τις χειρότερες συνεδριάσεις εδώ και αρκετό καιρό και απέχει περισσότερο από 2% από το ρεκόρ της προηγούμενης εβδομάδας. Οι προοπτικές των ευρωπαϊκών μετοχών παραμένουν θετικές, όπως συμφωνούν οι περισσότεροι αναλυτές, ενώ μια απότομη πτώση, όπως αυτή που είχε σημειωθεί στην αρχή της πανδημίας, τον Μάρτιο του 2020, δεν φαίνεται να βρίσκεται στον ορίζοντα.
Όμως, ο χειμώνας θα είναι αρκετά δύσκολος και οι επενδυτές αναπροσαρμόζουν τις εκτιμήσεις τους για τους κινδύνους και τη στρατηγική τους. Όπως έγραψαν αναλυτές της Goldman Sachs σε σχετικό σημείωμα, η πίεση στην Ευρώπη από την αύξηση των κρουσμάτων θα συνεχισθεί όλο τον χειμώνα, ενώ τα συστήματα υγείας θα είναι περισσότερο προστατευμένα από τον προηγούμενο χειμώνα, καθώς έχουν αυξηθεί τα ποσοστά της ανοσίας στον Covid, ιδιαίτερα στον Νότο. Προβλέπουν, πάντως, ένα πλήγμα στο ευρωπαϊκό ΑΕΠ κατά 0,2% το τέταρτο τρίμηνο του 2021 και κατά το πρώτο τρίμηνο του 2022, με το γερμανικό ΑΕΠ να επηρεάζεται περισσότερο από το ιταλικό και το ισπανικό.
Όμως, οι υπολογισμοί για τα ρίσκα περιπλέκονται εκ του γεγονότος ότι σε αυτή την φάση έξαρσης της πανδημίας έχει ανεβεί στα ύψη και ο πληθωρισμός, με την ενεργειακή κρίση να αποτελεί τη σοβαρότερη πηγή πιέσεων, την ώρα που συνεχίζονται οι αρρυθμίες στην εφοδιαστική αλυσίδα. Χθες, η τιμή του φυσικού αερίου στην αγορά της Ολλανδίας εκτινάχθηκε κατά 8,7% στα 91,3 ευρώ ανά μεγαβατώρα, καθώς άρχισε να ψυχραίνει απότομα ο καιρός στη Βόρεια Ευρώπη, ενώ διατηρούνται οι αμφιβολίες για την αύξηση των προμηθειών από τη Ρωσία.
Η έξαρση του πληθωρισμού, που διαρκεί περισσότερο από τις αρχικές εκτιμήσεις, υποχρεώνει τους κεντρικούς τραπεζίτες της ΕΚΤ να γίνονται όλο και πιο αυστηροί στις δημόσιες δηλώσεις τους, φέρνοντας πιο κοντά τον τερματισμό των αγορών ομολόγων και ενισχύοντας τις εκτιμήσεις της αγοράς για μια αύξηση επιτοκίων μέσα στο 2022, παρά τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις από την Κριστίν Λαγκάρντ. Έτσι, ενώ στην πρώτη φάση της πανδημίας οι τεράστιες παροχές ρευστότητας της ΕΚΤ απέτρεψαν μια κατάρρευση των αγορών, σε αυτή την φάση οι τραπεζίτες ετοιμάζονται να αποσύρουν τα πλουσιοπάροχα μέτρα στήριξης.
Οι φόβοι για την Ελλάδα και η εκτίναξη του spread
Σε αυτό το σκηνικό και παρά τις θετικές μεσοπρόθεσμες προοπτικές της, η ελληνική οικονομία παίρνει για τους επενδυτές τη θέση του αδύναμου κρίκου και ακολουθούν τακτική περιορισμού κινδύνων (risk-off), τουλάχιστον μέχρι να διαμορφωθεί μια σαφέστερη εικόνα για τον τρόπο διαχείρισης της πανδημίας από την κυβέρνηση, δηλαδή σε ποιο βαθμό θα αυστηροποιηθούν τα μέτρα περιορισμού της κινητικότητας και αν θα υπάρχουν δημοσιονομικές αντοχές για να στηριχθεί η πραγματική οικονομία σε περίπτωση επιβολής μέτρων που θα επηρέαζαν σοβαρά την οικονομική δραστηριότητα.
Η αγορά ομολόγων είναι, ίσως, ο πλέον αξιόπιστος «μετρητής» των νέων κινδύνων, όπως τους εκλαμβάνουν οι διαχειριστές των διεθνών επενδυτικών κεφαλαίων. Η απόδοση του 10ετούς ομολόγου έχει σταθεροποιηθεί πέριξ του 1,30%, σε πολύ μεγάλη απόσταση από το ιστορικό χαμηλό του 0,53% που είχε καταγραφεί τον Αύγουστο. Καθώς τα κεφάλαια κινούνται προς την ασφάλεια των γερμανικών ομολόγων, καταγράφηκε χθες τιμή ρεκόρ 12μήνου στο spread ελληνικών - γερμανικών 10ετών ομολόγων, που διαμορφώθηκε στις 150,5 μονάδες βάσης.
Προς το παρόν, αυτές οι δυσμενείς εξελίξεις δεν επηρεάζουν το κόστος δανεισμού του Δημοσίου, αφού το πρόγραμμα δανεισμού του 2021 έχει ολοκληρωθεί, όμως είναι σαφές ότι θα αρχίσουν να προκαλούν «πονοκεφάλους» στην κυβέρνηση, εάν δεν αλλάξει κάτι ως το πρώτο τρίμηνο του 2022, που θα είναι «φορτωμένο» με πολλές νέες εκδόσεις.
Το spread ελληνικών - γερμανικών 10ετών ομολόγων το τελευταίο 12μηνο
Από την πλευρά της κυβέρνησης, παρέχεται συνεχώς η διαβεβαίωση ότι δεν θα επιβληθεί νέο lockdown και τονίζεται ότι δεν θα το άντεχε η οικονομία της χώρας, καθώς μάλιστα η Ευρώπη δεν έχει προβλέψει νέα κονδύλια για την κάλυψη μιας ακόμη σεζόν σε καραντίνα για δεκάδες χώρες.
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, χθες, συνομιλώντας διαδικτυακά με τον πρόεδρο της Συνομοσπονδίας Βρετανικών Βιομηχανιών (CBI), Lord Karan Bilimoria επανέλαβε πως «έχουμε ξεκαθαρίσει ότι δεν θα υπάρξει και άλλο lockdown». Από την πλευρά του, μιλώντας στο «Καθημερινή 1st Health Summit» που διοργάνωσε η εφημερίδα «Καθημερινή», ο υπουργός Επενδύσεων και Ανάπτυξης, Άδωνις Γεωργιάδης, τόνισε ότι δεν υπάρχουν τα χρήματα για νέο lockdown. Υπογράμμισε χαρακτηριστικά πως «δεν υπάρχουν τα χρήματα σήμερα, δεν μπορούμε να προχωρήσουμε σε lockdown και να καταδικάσουμε τον κόσμο στη φτώχεια».
Η δραματική επιδείνωση των επιδημιολογικών δεδομένων έρχεται σε μια συγκυρία που η αγορά μπαίνει στον καλύτερο –εμπορικά– μήνα του έτους, όπου χιλιάδες μικρομεσαίες αλλά και μεγαλύτερες επιχειρήσεις κάνουν από 20% έως 40% του ετήσιου τζίρου τους. Συνάμα, ο τουρισμός δέχεται νέο πλήγμα, καθώς υπάρχουν πολλές ακυρώσεις για τις εορτές, διεθνείς αγορές κλείνουν και γενικώς υπάρχει ένα γενικευμένο «πάγωμα» έως ότου ξεκαθαρίσει η κατάσταση. Τις δυσκολίες που θα έχει να αντιμετωπίσει ο τουρισμός υπογράμμισε η χθεσινή πτώση των ευρωπαϊκών μετοχών του κλάδου, ύστερα από την έκδοση ταξιδιωτικής οδηγίας από τις ΗΠΑ για Γερμανία και Δανία λόγω του Covid-19.
Κάτω από τις 900 μονάδες το Χρηματιστήριο
Όλα αυτά, έχουν άμεση αντανάκλαση στο ελληνικό χρηματιστήριο, το οποίο για άλλη μια φορά χθες «κρέμασε» πανεύκολα, δείχνοντας το πόσο ευάλωτο είναι σε κάθε λογής αρνητική εξέλιξη, ή φημολογία. Σε μια συγκυρία που πολλές εισηγμένες, κυρίως του τον FTSE 25 αλλά και του Mid Cap ανακοινώνουν εξαιρετικά αποτελέσματα δείχνοντας ότι είναι ανθεκτικές (και) κατά τη διάρκεια της πανδημίας, οι αποτιμήσεις εξακολουθούν να μην έχουν ξεπεράσει την πτώση που είχαν από την πανδημία.
Χθες οι ευρωπαϊκές αγορές κινήθηκαν πτωτικά, όμως για πολλοστή φορά το ελληνικό χρηματιστήριο «βούτηξε» περισσότερο, πιστοποιώντας ότι είναι μια αγορά χωρίς άμυνες και βάθος. Και όλα αυτά, μολονότι υστερεί καταφανώς έναντι των αποδόσεων των διεθνών δεικτών το 2021, ενώ ακόμη βρίσκεται πολύ κάτω από τα προ πανδημίας επίπεδα, όταν οι ξένες αγορές έχουν ξεπεράσει τη ζημιά ήδη από τα μέσα του 2020.
Ο Γενικός Δείκτης του Χ.Α. έχασε το όριο των 900 μονάδων ύστερα από 23 συνεδριάσεις, κλείνοντας με πτώση 1,81% στις 894,94 μονάδες, ενώ οι απώλειες θα ήταν πολύ μεγαλύτερες αν δεν υπήρχε το +1% του ΟΤΕ που με στάθμιση περίπου 10% στον Δείκτη απέτρεψε περαιτέρω ζημιά. Μάλιστα, αυξήθηκε και ο τζίρος, που ανήλθε στα 80,50 εκατ. ευρώ, με τη ΔΕΗ να διακινεί 13,45 εκατ. ευρώ και τις τράπεζες να διακινούν 26,2 εκατ. ευρώ. Ο FTSE 25 κατήλθε στις 2.144,58 μονάδες καταγράφοντας πτώση 1,67%, ο Mid Cap «βούτηξε» κατά 4,66% με κλείσιμο στις 1.571,29 μονάδες λόγω του limit down της Attica Bank, ενώ ο τραπεζικός δείκτης υποχώρησε κατά 3,27% στις 587,77 μονάδες. Σημειώνεται πως ο τίτλος της Attica Bank μετά τα προχθεσινά τραγελαφικά φαινόμενα που έφτασε έως το +800% ενώ έκλεισε στο +549%, χθες «κλείδωσε» στο -30%, αλλά η κεφαλαιοποίηση παραμένει στα εξωπραγματικά επίπεδα των 1,525 δισ., στη 15η θέση της αγοράς, πάνω από τη Lamda Development.
Η τεχνική εικόνα της αγοράς πλέον έχει επιδεινωθεί και μόνο μια άμεση αντίδραση και επάνοδο πάνω από το ψυχολογικό όριο των 900 μονάδων θα διόρθωνε μερικώς την κατάσταση. Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει ο διευθύνων σύμβουλος της Fast Finance ΑΕΠΕΥ Ηλίας Ζαχαράκης, «χρειάστηκε μόλις μία συνεδρίαση και ένα άνοιγμα για να χαθεί ανοδική κίνηση ενός μήνα, στοιχείο που δείχνει τη ρηχότητα της ελληνικής αγοράς».
Εξαιρετικές ανακοινώσεις αποτελεσμάτων
Όλα αυτά λαμβάνουν χώρα την ώρα που οι καλές ανακοινώσεις αποτελεσμάτων συνεχίζονται, με τις εισηγμένες να παρουσιάζουν ασύγκριτα βελτιωμένη εικόνα, σε σχέση με το 2020, ενώ πολλές εισηγμένες ανακοινώνουν ρεκόρ όλων των εποχών. Χθες ο ΟΠΑΠ ανακοίνωσε τζίρο πάνω από το 1 δισ. ευρώ στο 9μηνο, με σχεδόν διπλασιασμό στα καθαρά κέρδη (+97,3%) έναντι του 2020, ενώ η Motor Oil, χάρη στην αύξηση της τιμής του πετρελαίου και της κατανάλωσης καυσίμων, πέτυχε ιστορικό κύκλο εργασιών πάνω από 7 δισ. ευρώ το 9μηνο (έναντι 4,47 δισ. πέρυσι), με κέρδη μετά φόρων στα 205 εκατ. έναντι ζημιών 111 εκατ. ευρώ πέρυσι.
Πολύ βελτιωμένα αποτελέσματα ανακοίνωσε και ο όμιλος Fourlis, ενώ εξαιρετικά μεγέθη 9μήνου έχουν ανακοινώσει όμιλοι όπως ΟΤΕ, Ελληνικά Πετρέλαια, Μυτιληναίος (ιστορικό ρεκόρ τζίρου και κερδοφορίας), Autohellas (ιστορικό ρεκόρ τζίρου και κερδοφορίας), Πλαστικά Θράκης (ιστορικό ρεκόρ), Epsilon Net (ιστορικό ρεκόρ), ElvalHalcor, Cenergy Holdings κ.α.