Μεγάλος πονοκέφαλος για εκατοντάδες χιλιάδες φορολογούμενους θα είναι και φέτος τα τεκμήρια εισοδήματος, τα οποία αυξάνουν σημαντικά το φορολογητέο εισόδημα. Ωστόσο, όπως εξηγεί αναλυτικά η ΑΑΔΕ στο Εγχειρίδιό της για φορολογικά θέματα, εισοδήματα πολλών προηγούμενων ετών μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τον φορολογούμενο για να «σβήσουν» τον πρόσθετο φόρο που έχει υπολογισθεί με τα τεκμήρια.
Το 2023 (εισοδήματα 2022) τα τεκμήρια διόγκωσαν σε πολύ μεγάλο βαθμό τις υποχρεώσεις περισσότερων από 1,5 εκατ. φορολογούμενων (1.540.255, για την ακρίβεια). Αρχικά δήλωσαν συνολικό εισόδημα ύψους 2,96 δισ. ευρώ, αλλά τους καταλογίσθηκε επιπλέον τεκμαρτό εισόδημα 4,39 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα να φορολογηθούν για εισόδημα ύψους 7,35 δισ. ευρώ. Δηλαδή, με τα τεκμήρια το φορολογητέο εισόδημα αυξήθηκε σχεδόν κατά 150%.
Οι περισσότεροι που επιβαρύνθηκαν από τα τεκμήρια, ποσοστό 62%, ήταν μισθωτοί και συνταξιούχοι (947.676 ΑΦΜ). Ακολουθούν οι εισοδηματίες (319.734 ΑΦΜ), οι επιχειρηματίες (195.843 ΑΦΜ) και οι αγρότες (77.002 ΑΦΜ).
Με τα τεκμήρια φορολογούνται όσοι δηλώνουν εισοδήματα χαμηλότερα από εκείνα που προσδιορίζει η εφορία με βάση το ατομικό τεκμήριο, την κατοχή ακινήτων, αυτοκινήτων, σκαφών, κόστος απόκτησης περιουσιακών στοιχείων, τοκοχρεολύσια δανείων κ.λπ.
Η ανάλωση κεφαλαίου: Πώς γίνεται
Τι γίνεται, όμως, τα ποσά κεφαλαίου που έχει σχηματίσει ο φορολογούμενος από εισοδήματα προηγούμενων ετών, τα οποία φορολογήθηκαν ή για τα οποία υπήρξε νόμιμη απαλλαγή από τη φορολογία; Πώς μπορεί ο φορολογούμενος να αναλώσει αυτά τα κεφάλαια σήμερα για να καλύψει τις διαφορές από τα τεκμήρια; Ποιες δαπάνες πρέπει να αφαιρούνται από αυτά τα κεφάλαια προηγούμενων ετών κατά τη φορολογική δήλωση;
Η ΑΑΔΕ απαντά σε αυτό το ερώτημα, σημειώνοντας ότι:
Για τον προσδιορισμό του κεφαλαίου κάθε έτους που μπορεί να επικαλεστεί ο φορολογούμενος (ανάλωση κεφαλαίου προηγούμενων ετών) για την κάλυψη της προστιθέμενης διαφοράς τεκμηρίων, από τα πραγματικά εισοδήματα που έχουν φορολογηθεί ή νόμιμα έχουν απαλλαγεί της φορολογίας, από τα χρηματικά ποσά που ορίζονται στις περιπτώσεις β’, γ’, δ’, ε’ και στ’ της παραγράφου 2 του άρθρου 34 του ΚΦΕ, καθώς και από οποιοδήποτε άλλο ποσό το οποίο αποδεδειγμένα έχει εισπραχθεί, εκπίπτουν οι δαπάνες που προσδιορίζονται στα άρθρα 31 και 32 του ίδιου κώδικα, ανεξάρτητα εάν απαλλάσσονται της εφαρμογής των άρθρων αυτών. Σημειώνεται ότι δεν καλύπτουν την τεκμαρτή δαπάνη οι επιχορηγήσεις που λαμβάνει ο φορολογούμενος λόγω υπαγωγής σε αναπτυξιακό νόμο για πραγματοποίηση επενδύσεων.
Κατά ρητή διατύπωση του νόμου, τα αρνητικά εισοδήματα (ζημίες) πρέπει να συμψηφίζονται με τα θετικά και η αφαίρεση των δαπανών που προσδιορίζονται στα ως άνω άρθρα 31 και 32 πρέπει να γίνεται έστω και αν ο φορολογούμενος εξαιρείται από αυτά (π.χ. ανάπηρος για τη δαπάνη επιβατικού αυτοκινήτου, που απαλλάσσεται από τα τέλη κυκλοφορίας, αγορά επιβατικού αυτοκινήτου Ι.Χ., ειδικά διασκευασμένου από πρόσωπο με κινητική αναπηρία άνω του 67%).
Διευκρινίζεται ότι τα έτη, για τα οποία γίνεται επίκληση με σκοπό την ανάλωση, πρέπει να είναι συνεχόμενα και να φθάνουν μέχρι το προηγούμενο του κρινόμενου έτους. Το θετικό αλγεβρικό άθροισμα των ετών αυτών θα αποτελέσει το συνολικό κεφάλαιο που σχηματίστηκε αυτά τα έτη. Αν σε κάποιο έτος ο προσδιορισμός του εισοδήματος πραγματοποιηθεί με βάση την τεκμαρτή δαπάνη, τότε θεωρείται ότι δεν απομένει κεφάλαιο προς επίκληση για το έτος αυτό (θεωρείται μηδενικό) και δεν επηρεάζει αρνητικά τα θετικά υπόλοιπα των προηγούμενων ετών. Αν, όμως, σε κάποιο έτος προκύψει αρνητικό υπόλοιπο και υπάρχει απαλλαγή από τις αντικειμενικές δαπάνες των άρθρων 31 και 32 του ΚΦΕ, τότε το έτος αυτό επηρεάζει αρνητικά τα θετικά υπόλοιπα των προηγούμενων ετών (σχετ. ΠΟΛ 1076/2015, ΑΔΑ:Ω8ΡΟΗ-8ΦΩ εγκύκλιος).
Στην περίπτωση που δεν υπάρχουν δαπάνες του άρθρου 31 ή αυτές που υπάρχουν είναι μικρότερες των τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ, προκειμένου για άγαμο, διαζευγμένο ή χήρο και των πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ, προκειμένου για συζύγους, κατά τον προσδιορισμό κεφαλαίου προηγούμενων ετών θα αφαιρούνται ποσά που θα προσδιορίζονται με βάση την κοινωνική, οικονομική και οικογενειακή κατάσταση των φορολογουμένων και τις αποδεδειγμένες δαπάνες διαβίωσης. Τα ποσά αυτά σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να είναι κατώτερα των τριών χιλιάδων (3.000) και πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ, αντίστοιχα. Σε περίπτωση χωριστών δηλώσεων συζύγων, το ποσό της ελάχιστης δαπάνης δεν μπορεί να είναι κατώτερο των τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ για κάθε σύζυγο.
Περαιτέρω, με τις ισχύουσες διατάξεις δεν προβλέπεται χρονικός περιορισμός για την κάλυψη των δαπανών με ανάλωση κεφαλαίου, συνεπώς για την κάλυψη της διαφοράς μπορεί να γίνει επίκληση ανάλωσης κεφαλαίου οσωνδήποτε προηγούμενων ετών. Τα εκκαθαριστικά σημειώματα για φορολογικά έτη για τα οποία έχει συμπληρωθεί ο χρόνος παραγραφής αποτελούν πλήρη απόδειξη για τα αναγραφόμενα σε αυτά ποσά χωρίς να απαιτείται η προσκόμιση λοιπών δικαιολογητικών. Τα δεδομένα φορολογικών δηλώσεων που δεν αναγράφονται στο εκκαθαριστικό λαμβάνονται υπόψη μόνο μετά από διασταύρωση.
Επίσης, στην περίπτωση, κατά την οποία ο φορολογούμενος επικαλείται κεφάλαια προηγούμενων φορολογικών ετών με σκοπό την ανάλωση και αυτά δεν χρησιμοποιηθούν ή χρησιμοποιηθεί ένα μέρος αυτών, θεωρούνται αδιάθετα και μπορούν να χρησιμοποιηθούν μελλοντικά ως κεφάλαια για κάλυψη προστιθέμενης διαφοράς τεκμηρίου.
Διευκρινίζεται ότι, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 34 του ΚΦΕ, κάθε ποσό που καταβλήθηκε για την απόκτηση των εσόδων που αναφέρονται στις περιπτώσεις της ίδιας παραγράφου τα μειώνει και το υπόλοιπο που προκύπτει είναι αυτό που περιορίζει ή καλύπτει τη συνολική ετήσια δαπάνη. Θεμελιώδης αρχή για την κάλυψη ή τον περιορισμό δαπάνης με χρηματικά ποσά που προέρχονται από διάθεση περιουσιακών στοιχείων είναι να μη γίνεται ξανά επίκληση κάποιου ποσού. Εξαιρούνται οι περιπτώσεις κατά τις οποίες το κόστος απόκτησης των εσόδων αυτών είχε ληφθεί υπόψη ως τεκμήριο κατά τον προσδιορισμό του εισοδήματος του έτους που καταβλήθηκε και ο φορολογούμενος επικαλείται ανάλωση κεφαλαίου του έτους αυτού (αριθ. ΠΟΛ. 1076/2015 εγκύκλιος).
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
