Ευρωπαϊκές ενώσεις καταναλωτών κατά Google για τα προσωπικά δεδομένα

Δέκα ενώσεις καταναλωτών, μεταξύ των οποίων και η Ένωση Καταναλωτών Ποιότητα Ζωής (ΕΚΠΟΙΖΩ), υπό το συντονισμό της Ευρωπαϊκής Οργάνωσης Καταναλωτών (BEUC), ξεκινούν συλλογική δράση και ζητούν από τις αρμόδιες Αρχές να διασφαλίσουν ότι η Google συμμορφώνεται με τη νομοθεσία.

Όπως υπενθυμίζει η ΕΚΠΟΙΖΩ σε ανακοίνωσή της, ο τεχνολογικός γίγαντας Google κατευθύνει με αθέμιτο και μη σύννομο τρόπο τους καταναλωτές στο σύστημα παρακολούθησής της, όταν εγγράφονται σε λογαριασμό Google, αντί να τους προστατεύει ήδη από τον σχεδιασμό και εξ ορισμού, όπως απαιτεί ο Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων (ΓΚΠΔ).

Συγκεκριμένα:

• Η Google χρησιμοποιεί παραπλανητικό σχεδιασμό, ασαφή γλώσσα και αθέμιτες πρακτικές ως προς τις επιλογές, όταν οι καταναλωτές δημιουργούν έναν λογαριασμό χρήστη («Λογαριασμό Google»), στα πλαίσια της εκτεταμένης και επιθετικής πολιτικής της αναφορικά με την επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων.
• Σε αντίθεση με τους ισχυρισμούς της, ο τεχνολογικός γίγαντας δημιουργεί εμπόδια στους καταναλωτές που επιθυμούν να προστατεύσουν την ιδιωτική τους ζωή.
• Ως συνδετικός κρίκος για όλες τις ενέργειες των χρηστών, η διαδικασία εγγραφής στο λογαριασμό Google έχει σημαντικές επιπτώσεις στην ιδιωτικότητα των καταναλωτών, αφού συνδέει και εξατομικεύει την εμπειρία των χρηστών σε όλες τις υπηρεσίες της.

Είναι αξιοσημείωτο, όπως αναφέρει η ΕΚΠΟΙΖΩ, ότι, σε αντίθεση με όσα ισχυρίζεται η Google για την προστασία της ιδιωτικής ζωής των καταναλωτών, δεκάδες εκατομμύρια Ευρωπαίοι τελούν υπό στενή παρακολούθηση από τη στιγμή που δημιούργησαν έναν λογαριασμό Google. Η εγγραφή είναι το κρίσιμο σημείο κατά το οποίο η Google καλεί τους χρήστες να υποδείξουν τις «επιλογές» τους σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας του λογαριασμού Google. Με ένα μόνο βήμα («Express personalisation/ρυθμίσεις εξατομίκευσης»), ο χρήστης ενεργοποιεί όλες τις ρυθμίσεις του λογαριασμού οι οποίες «τροφοδοτούν» τις δραστηριότητες παρακολούθησης της Google. Σε αντίθεση η Google δεν παρέχει στους χρήστες τη δυνατότητα να απενεργοποιήσουν με ένα κλικ όλες τις ρυθμίσεις. Σε περίπτωση που οι χρήστες επιθυμούν ρυθμίσεις πιο φιλικές προς το απόρρητο, θα πρέπει να περιηγηθούν χωρίς τη θέλησή τους σε μια αρκετά χρονοβόρα διαδικασία, υπό το πρίσμα ασαφών και παραπλανητικών επιλογών. Εν ολίγοις, όταν οι χρήστες δημιουργούν έναν λογαριασμό Google, υποβάλλονται σε παρακολούθηση ήδη από τον σχεδιασμό και εξ ορισμού, ενώ αντίθετα, η προστασία της ιδιωτικής ζωής θα πρέπει να είναι η προεπιλεγμένη και ευκολότερη επιλογή τους.

Δηλαδή, όπως σημειώνεται, σημαντικές πληροφορίες, ιδίως σχετικά με την επεξεργασία δεδομένων που συνεπάγονται οι τρεις κύριες ρυθμίσεις λογαριασμού (εξατομίκευση διαφημίσεων, YouTube και δραστηριότητα ιστού και εφαρμογών) ή σχετικά με τις επιλογές που μπορεί να επιλέξει ο χρήστης, δεν παρουσιάζονται εκ των προτέρων και είναι ασαφείς ή λείπουν. Επίσης, οι πιο φιλικές προς την προστασία της ιδιωτικής ζωής επιλογές δεν έχουν προτεραιότητα στη συνολική παρουσίαση λειτουργίας των υπηρεσιών. Απαιτούν «χειροκίνητη προσαρμογή» και συγκεκριμένα πρέπει να ακολουθήσουν οι χρήστες πέντε βήματα με δέκα κλικ, μέσω παραπλανητικών πρακτικών, οι οποίες εμποδίζουν τον καταναλωτή να λάβει τεκμηριωμένη απόφαση και εκ των πραγμάτων παραβιάζονται τα προσωπικά δεδομένα.

Επίσης, ένας καταναλωτής μπορεί να επιλέξει να δημιουργήσει λογαριασμό Google με τη θέλησή του ή να υποχρεωθεί να τον δημιουργήσει όταν χρησιμοποιεί ορισμένα προϊόντα και υπηρεσίες της Google. Για παράδειγμα, πρέπει να δημιουργήσει λογαριασμό όταν αγοράζει ένα smartphone που χρησιμοποιεί το σύστημα Android της Google, από το οποίο εξαρτώνται σχεδόν 7 στα 10 τηλέφωνα παγκοσμίως, όπως και όταν επιθυμεί να κατεβάσει εφαρμογές από το κατάστημα Google Play.

Υπενθυμίζεται στην ανακοίνωση ότι, πολλά από τα προβλήματα δεν είναι νέα, καθώς η BEUC και τα μέλη της, μεταξύ των οποίων και η ΕΚΠΟΙΖΩ, ξεκίνησαν μια σειρά συντονισμένων καταγγελιών τον Νοέμβριο του 2018 σχετικά με την επεξεργασία των δεδομένων τοποθεσίας των καταναλωτών από την Google. «Δυστυχώς όμως, οι καταγγελίες αυτές παραμένουν ανεπίλυτες» όπως υπογραμμίζεται.

Η πρόεδρος της ΕΚΠΟΙΖΩ, Παναγιώτα Καλαποθαράκου ανέφερε: «Η Google είναι ένας συστηματικός παραβάτης. Έχουν περάσει περισσότερα από τρία χρόνια από τότε που καταθέσαμε καταγγελίες στις Αρχές Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων κατά των πρακτικών εντοπισμού θέσης της Google και ο αρμόδιος Ιρλανδός Επίτροπος Προστασίας Δεδομένων δεν έχει εκδώσει απόφαση για την υπόθεση. Εν τω μεταξύ, οι πρακτικές της Google δεν έχουν αλλάξει επί της ουσίας. Ο τεχνολογικός γίγαντας εξακολουθεί να πραγματοποιεί συνεχή παρακολούθηση και κατάρτιση προφίλ των καταναλωτών και οι πρακτικές του ανοίγουν τον δρόμο στην υπόλοιπη αγορά. Χρειαζόμαστε ταχεία δράση από τις Αρχές, διότι το να έχουμε έναν από τους μεγαλύτερους παίκτες της αγοράς να αγνοεί τον Γενικό Κανονισμό για την Προστασία Δεδομένων ΓΚΠΔ είναι απαράδεκτο. Η υπόθεση αυτή είναι στρατηγικής σημασίας ως προς τη συνεργασία μεταξύ των Αρχών Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων σε ολόκληρη την ΕΕ και πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα, υπό την υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Προστασίας Δεδομένων (ΕΣΠΔ)».