Ο κλάδος της ελληνικής ιχθυοκαλλιέργειας κατέγραψε μια εκπληκτική πορεία τα τελευταία τριάντα χρόνια, αποτελώντας ένα πραγματικό success story, εκμεταλλευόμενος τα σπάνια μορφολογικά και κλιματολογικά συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας μας, φτάνοντας να είναι leader παγκοσμίως σε κάποιους τομείς.
Ο κλάδος έφτασε να δεσπόζει διεθνώς στην αγορά και να οριοθετεί τις εξελίξεις, ενώ για τη χώρα ήταν ένα ισχυρό εξαγωγικό ατού, ακόμη και στα χρόνια της κρίσης και της χρεοκοπίας. Αξίζει να τονιστεί ότι η καλλιέργεια τσιπούρας και λαβρακίου είχε τέτοια ανάπτυξη την 30ετία, που έφθασε το 2012 στο 0,38% του ΑΕΠ.
Τα τελευταία χρόνια όμως, ο κλάδος πέρασε το δικό του «καθαρτήριο», καθώς ο υπερδανεισμός και η οικονομική κρίση έφεραν σε αδιέξοδο τους δύο leader του χώρου, Νηρέα και Σελόντα, οι οποίες πουλήθηκαν στο επενδυτικό σχήμα AmerraCapital – Mubadala.
Πλέον, έχοντας εξυγιανθεί και «καθαρίσει» από τα βαρίδια του παρελθόντος, ο κλάδος δείχνει έτοιμος ώστε να βγει εκ νέου με αξιώσεις στο διεθνές προσκήνιο και να αντιμετωπίσει τον διαρκώς εντεινόμενο ανταγωνισμό, κυρίως από την πλευρά της Τουρκίας.
Σε συνέντευξή του στο Business Daily, ο κ. Απόστολος Τουραλιάς, πρόεδρος της Ελληνικής Οργάνωσης Παραγωγών Υδατοκαλλιέργειας (ΕΛΟΠΥ) και υψηλόβαθμο στέλεχος του ομίλου Ανδρομέδα, τονίζει ότι ο κλάδος είναι πλέον επιχειρηματικά υγιής και έτοιμος να αναπτυχθεί ορθολογικά. Ο ίδιος σημειώνει ότι οι επιπτώσεις της πανδημίας είναι διαχειρίσιμες, καθώς η μείωση των εξαγωγών αντισταθμίστηκε από την αύξηση της οικιακής κατανάλωσης στο εσωτερικό, ενώ για το 2021 εκτιμά ότι η παραγωγή θα φτάσει στους 120.000 τόνους.
Ο κ. Τουραλιάς απαντά και σε κάποια «περιθωριακά», όπως τα ονομάζει, δημοσιεύματα που αμφισβητούν την ποιότητα των ελληνικών ψαριών, τονίζοντας πως «όσον αφορά στην ποιότητα και στη διατροφική αξία των ψαριών μας, είμαστε “πρωταθλητές” κι αυτό αποδεικνύεται από την έμπρακτη αναγνώριση των προϊόντων μας, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό».
Τέλος, μιλά για το μεγάλο θέμα που είναι η διευθέτηση του χωροταξικού ζητήματος, μέσω του ορισμού Περιοχών Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών (ΠΟΑΥ), που θα λύσει οριστικά τις εκκρεμότητες στον κλάδο, ενώ αναφέρεται και στα οφέλη των τοπικών περιοχών, κυρίως στην απασχόληση.
- Κύριε Τουραλιά, ο κλάδος της ιχθυοκαλλιέργειας αποτέλεσε ένα success story για την ελληνική επιχειρηματικότητα και τις εξαγωγές την τελευταία 30ετία. Όμως, τα τελευταία χρόνια «πνίγηκε», λόγω του υπερδανεισμού, αναδιαρθρώθηκε, οι leaders άλλαξαν ιδιοκτησία και πλέον είμαστε σε μια νέα εποχή. Δώστε μας το στίγμα της κατάστασης σήμερα του κλάδου.
Μετά και τις πρόσφατες εξελίξεις, ο κλάδος μπορεί πλέον να χαρακτηριστεί επιχειρηματικά υγιής, διαθέτοντας το επιχειρηματικό, το οικονομικό και το τεχνικό υπόβαθρο που θα του επιτρέψει να συνεχίσει να αναπτύσσεται ορθολογικά, αποκαθιστώντας και τις τιμές σ’ ένα ρεαλιστικό επίπεδο –δεδομένου ότι αυτή τη στιγμή κινούνται σχετικά χαμηλότερα. Υπάρχουν ασφαλώς αβεβαιότητες που οφείλονται στην πανδημία, όμως η συνολική εικόνα είναι θετική.
- Πόσο επηρέασε τον κλάδο ο ερχομός της πανδημίας το 2020 και η καταστροφική σεζόν για τον τουρισμό;
Ο κλάδος επηρεάστηκε, όπως ήταν αναμενόμενο, αλλά ανταπεξήλθε με επιτυχία. Παρά το γεγονός ότι για ένα σημαντικό χρονικό διάστημα οι εξαγωγές μας περιορίστηκαν, καταφέραμε να ισορροπήσουμε, να αξιοποιήσουμε την αύξηση της οικιακής κατανάλωσης και σταδιακά να αποκαταστήσουμε το επίπεδο των πωλήσεών μας.
- Για φέτος, ποιες είναι οι προβλέψεις για την πορεία των πωλήσεων;
Η εκτίμησή μας για το 2021 είναι ότι θα κυμανθούμε σ’ ένα συνολικό επίπεδο παραγωγής της τάξης των 120.000 τόνων – ένα μέγεθος ελαφρά αυξημένο σε σχέση με το αντίστοιχο του 2020. Δεδομένων των αντικειμενικών δυσκολιών που αντιμετωπίσαμε και αντιμετωπίζουμε λόγω της πανδημίας, είμαστε ικανοποιημένοι με αυτή την επίδοση.
- Αρκετός κόσμος έχει, ίσως, παρεξηγήσει τα προϊόντα της ιχθυοκαλλιέργειας, επηρεασμένος πιθανότατα και από διάφορα αμφιλεγόμενα δημοσιεύματα. Πόσο ασφαλή και πόσο ποιοτικά είναι τελικά τα προϊόντα της ελληνικής ιχθυοκαλλιέργειας; Πώς απαντάτε ως πρόεδρος του ΕΛΟΠΥ;
Οι πιο πρόσφατες ποιοτικές και ποσοτικές έρευνες που έχουμε στη διάθεσή μας επιβεβαιώνουν ότι η μεγάλη πλειοψηφία των καταναλωτών εμπιστεύεται απόλυτα το ελληνικό ψάρι ιχθυοκαλλιέργειας. Τα περιθωριακά δημοσιεύματα στα οποία αναφέρεστε δεν μπορούν να επηρεάσουν την πραγματική εικόνα. Οι εταιρείες-μέλη της ΕΛΟΠΥ ακολουθούν εξαιρετικά απαιτητικές διαδικασίες σε όλα τα στάδια της εκτροφής, της παραγωγής και της διανομής, υπόκεινται σε εξαντλητικούς ελέγχους από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Ελληνικού Κράτους και συμμορφώνονται με τις πιο αυστηρές προδιαγραφές της ΕΕ.
Όσον αφορά στην ποιότητα και στη διατροφική αξία των ψαριών μας, είμαστε «πρωταθλητές» κι αυτό αποδεικνύεται από την έμπρακτη αναγνώριση των προϊόντων μας, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Για του λόγου το ασφαλές, υπενθυμίζω δύο από τις πλέον εμβληματικές πρωτοβουλίες μας: το Ιδιωτικό Σχήμα Πιστοποίησης που έχουμε αναπτύξει ως κλάδος σε συνεργασία με την TUV AUSTRIA, αλλά και τον Οδηγό Ευζωίας των Μεσογειακών Ιχθύων, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Κρήτης.
- Πως εξελίσσεται ο κλάδος και ποιες αλλαγές ή προσαρμογές κάνει ώστε να ακολουθεί τις ολοένα και πιο αυστηρές περιβαλλοντικές διατάξεις και προσαρμογές στη λεγόμενη βιώσιμη λειτουργία;
Όπως ανέφερα και πιο πάνω, σε επίπεδο πιστοποίησης και συμμόρφωσης με τους κανονισμούς που σχετίζονται με την προστασία του περιβάλλοντος, ο κλάδος μας είναι πρωτοπόρος. Η δραστηριότητά μας σχεδιάζεται και εξελίσσεται με τρόπο απολύτως συμβατό με τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης. Οι μονάδες των εταιρειών-μελών μας δεν σταματούν να εκσυγχρονίζονται ενσωματώνοντας νέες μεθοδολογίες και τεχνολογίες, πάντα με γνώμονα το βέλτιστο δυνατό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Θα το πω απλά: αν δούμε συνολικά το πεδίο της ζωϊκής παραγωγής, η Ελληνική Ιχθυοκαλλιέργεια, σε αυτά τα ζητήματα, είναι πολύ μπροστά – όχι μόνο σε τοπικό αλλά και σε διεθνές επίπεδο.
- Μιλήστε μας λίγο για τις Περιοχές Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών (ΠΟΑΥ). Τι ακριβώς είναι; Μπορούν να «εγγυηθούν» διατήρηση της ποιότητας της παραγωγής, αλλά και τήρηση των όρων βιώσιμης λειτουργίας;
Η θεσμοθέτηση των ΠΟΑΥ, όταν ολοκληρωθεί, θα ρυθμίσει οριστικά τη λειτουργία του κλάδου μας όσον αφορά στη χωροταξία, λύνοντας οριστικά τις εκκρεμότητες και τις αβεβαιότητες του παρελθόντος. Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, τα πλεονεκτήματα από μια τέτοια εξέλιξη είναι άμεσα και έμμεσα: Άμεσα, γιατί οριοθετείται με ακρίβεια το πού και το πώς μπορεί αναπτυχθεί η συγκεκριμένη δραστηριότητα – με βάση πολύ αναλυτικές μελέτες και με πρώτη προτεραιότητα την προστασία του περιβάλλοντος. Και έμμεσα, διότι με το χωροταξικό ζήτημα ρυθμισμένο, απελευθερώνεται το πεδίο για ουσιαστικές επενδύσεις μεγάλης κλίμακας και για ακόμα ταχύτερο εκσυγχρονισμό. Έτσι ο κλάδος θα αξιοποιήσει το μεγάλο δυναμικό του και οι τοπικές κοινωνίες θα ενισχυθούν ακόμα περισσότερο, με νέες θέσεις εργασίας και διευρυμένη εμπορική δραστηριότητα.
Αξίζει επίσης να επισημανθεί ότι η σχετική λεπτομερής προετοιμασία έχει ολοκληρωθεί, η πολιτική βούληση αποδεδειγμένα υπάρχει και τα πρώτα τρία Προεδρικά Διατάγματα που ορίζουν συγκεκριμένες ΠΟΑΥ έχουν ήδη υπογραφεί –κάτι που αποτελεί ενθαρρυντική εξέλιξη. Πρέπει όμως να προχωρήσουμε με ακόμα ταχύτερους ρυθμούς προκειμένου να καλυφθεί το σύνολο της Ελληνικής Επικράτειας. Βρισκόμαστε σε διαρκή επαφή με τους αρμόδιους φορείς της Πολιτείας, πολιτική ηγεσία και υπηρεσιακούς παράγοντες, προκειμένου να ξεπεραστούν οι όποιες γραφειοκρατικές αγκυλώσεις.
- Γιατί να θέλει μια περιοχή να «δεχτεί» η θαλάσσια ζώνη της να φιλοξενήσει ιχθυοκαλλιέργεια; Υπάρχουν οφέλη για μια περιοχή από μια τέτοια δραστηριότητα;
Η ερώτησή σας αποτελεί μια καλή αφορμή για να διευκρινίσω ότι, μιλώντας για ΠΟΑΥ και για χωροταξική διευθέτηση, αναφερόμαστε κυρίως σε υφιστάμενες μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας – όχι απαραίτητα για καινούργιες. Οι μελέτες που έχουν εκπονηθεί ανά ΠΟΑΥ έχουν λάβει υπόψη όλες τις παράλληλες δραστηριότητες της περιοχής και η χωροθέτηση έχει γίνει με τρόπο τέτοιο ώστε οι δραστηριότητες αυτές να μην παρεμποδίζονται και να εξασφαλίζεται η απρόσκοπτη λειτουργία τους καθώς και η ανάπτυξή τους. Σε κάθε περίπτωση, η δραστηριότητα της ιχθυοκαλλιέργειας, με τον τρόπο που ασκείται από τις εταιρείες-μέλη της ΕΛΟΠΥ, είναι απολύτως φιλική προς το περιβάλλον, καθαρά αναπτυξιακή σε τοπικό και εθνικό επίπεδο και συμβατή με παράλληλες δραστηριότητες, όπως ο τουρισμός.
- Από το Ταμείο Ανάκαμψης τι περιμένει ο κλάδος; Υπάρχει πρόβλεψη στήριξης;
Η πληροφόρησή μας είναι ότι στο πλαίσιο των δράσεων που θα ενισχυθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης περιλαμβάνεται και η Ιχθυοκαλλιέργεια. Γνωρίζοντας ότι ο ίδιος ο πρωθυπουργός έχει επανειλημμένα αναγνωρίσει την αναπτυξιακή δυναμική του κλάδου μας, παρακολουθούμε στενά τις εξελίξεις και είμαστε στη διάθεση της Πολιτείας να συμβάλλουμε με επεξεργασμένες προτάσεις και συγκεκριμένα σχέδια, ώστε να γίνει κατά το δυνατόν αποδοτικότερη διαχείριση των σχετικών πόρων.
- Ποια είναι τα κύρια ζητήματα του κλάδου, ώστε να συνεχίσει να πρωταγωνιστεί στην Ευρώπη και όλο τον κόσμο και τα επόμενα χρόνια;
Θα επαναλάβω ότι η οριστική διευθέτηση του χωροταξικού ζητήματος θα απελευθερώσει πολύ σημαντικές δυνάμεις στον κλάδο και θα δρομολογήσει τις επενδύσεις που είναι απαραίτητες ώστε να εδραιώσουμε την ηγετική μας θέση στο παγκόσμιο σκηνικό.
Παράλληλα, με δεδομένη την τεχνογνωσία και την πείρα μας, θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά τον ανταγωνισμό από την Τουρκία. Οι γείτονες αυξάνουν συστηματικά την παραγωγή και τις εξαγωγές τους, εκμεταλλευόμενοι την τελωνειακή ένωση με την ΕΕ ενώ την ίδια στιγμή δεν είναι υποχρεωμένοι να ακολουθούν τις ευρωπαϊκές διαδικασίες ποιότητας και ασφάλειας, κρατώντας χαμηλά το κόστος τους.
Σε κάθε περίπτωση, το μεγάλο μας όπλο είναι το ίδιο το προϊόν μας: το ελληνικό ψάρι ιχθυοκαλλιέργειας βρίσκεται στην κορυφή όσον αφορά στην ποιότητα και στη διατροφική αξία, ενώ στη γκάμα μας, πέρα από τα παραδοσιακά μας «όπλα», την τσιπούρα και το λαβράκι, προστίθενται με επιτυχία τόσο το φαγκρί όσο και ο κρανιός και το μαγιάτικο. Έχουμε λοιπόν κάθε λόγο να αισιοδοξούμε – παρά τη δυσμενή συγκυρία της τελευταίας διετίας.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
