ΙΟΒΕ: Με 2,4% θα «τρέξει» η οικονομία με ώθηση και από την αναβάθμιση

Διατηρεί την ισχυρή της δυναμική η ελληνική οικονομία σε ένα δύσκολο διεθνές περιβάλλον, όπως εκτιμά το ΙΟΒΕ, που διατηρεί σταθερή την πρόβλεψή του για μεγέθυνση 2,4% το 2023, ενώ ο πληθωρισμός θα υποχωρήσει στο 4,3%. Ο διευθυντής του ΙΟΒΕ, καθηγητής Νίκος Βέττας υπογράμμισε ότι η διατήρηση χαμηλού κόστους χρηματοδότησης, η αλλαγή παραγωγικού υποδείγματος και η διατήρηση της κοινωνικής συνοχής αποτελούν βασικές προτεραιότητες για να επιτευχθεί ο κεντρικός στόχος, δηλαδή η αύξηση του μακροπρόθεσμου ρυθμού ανάπτυξης της οικονομίας από περίπου 1% σε 2%.

Το βασικό σενάριο του ΙΟΒΕ για το 2023 εξακολουθεί να προβλέπει ρυθμό μεγέθυνσης 2,4% και ενσωματώνει, μεταξύ άλλων, την ανάκτηση επενδυτικής βαθμίδας το β' εξάμηνο από τουλάχιστον ένα οίκο αξιολόγησης, οριακά υψηλότερα έσοδα από τον τουρισμό σε σχέση με το 2019, που όμως θα προέλθει από την αύξηση των τιμών, και μικρή καθυστέρηση (ένα με δύο τρίμηνα) στην υλοποίηση των προγραμμάτων του Ταμείου Ανάκαμψης.

Αν και η πρόβλεψη για 2,4% μεγέθυνση διατηρείται, το αναπτυξιακό μείγμα εκτιμάται ότι θα διαφοροποιηθεί σε σχέση με τις εκτιμήσεις της προηγούμενης τριμηνιαίας έκθεσης του ΙΟΒΕ, καθώς θα είναι χαμηλότερος ο ρυθμός αύξησης των επενδύσεων (4%), αλλά θα υπάρξει αντίβαρο από τις εξαγωγές, που θα «τρέξουν» με ταχύτερο ρυθμό (4,5%) από τις εισαγωγές (3,3%.

Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, τρεις είναι οι βασικοί παράγοντες που επιτρέπουν στην ελληνική οικονομία να διατηρεί την ισχυρή αναπτυξιακή δυναμική της σε ένα περιβάλλον επιβράδυνσης των ευρωπαϊκών οικονομιών:

1. Η εκλογική διαδικασία φάνηκε αρκετά νωρίς ότι θα αναδείξει σταθερή κυβέρνηση. Η πολιτική αβεβαιότητα δημιουργούσε μια επιφύλαξη, αλλά πλέον φαίνεται ότι θα συνεχίσει με ορίζοντα τετραετίας η προηγούμενη κυβέρνηση, κάτι που αξιολογείται θετικά.
2. Εδώ και ένα χρόνο, αναπτύσσεται θετική δυναμική μετά τη λήξη της πανδημίας, που ήταν μια μεγάλη πληγή, όπως τόνισε χαρακτηριστικά ο κ. Βέττας, για την κατανάλωση, την παραγωγή και το εμπόριο. «Πιάσαμε πάτο και υπάρχει πλέον ισχυρή δυναμική ανάκαμψης, λόγω τουρισμού και αύξησης κατανάλωσης», υπογράμμισε ο κ. Βέττας.
3. Φαινόμενο ελατηρίου: Η τεράστια πίεση που είχε υποστεί η οικονομία από το 2010 μετά τη λήξη των προγραμμάτων στήριξης συντείνει σε μεγέθυνση της οικονομίας. Εξομαλύνεται η χρηματοδότηση, ενώ οι κίνδυνοι άμεσης κρίσης έχουν εκλείψει.

«Η δυναμική είναι θετική τρέχουμε πιο γρήγορα από τον μέσο όρο της υπόλοιπης ευρωζώνης», τόνισε ο κ. Βέττας, σημειώνοντας ότι, έμμεσα, η πανδημία έφερε ένα καλό. Η ισχυρή στάση την οποία πήρε η Ε.Ε., μέσω της ΕΚΤ αλλά και δημοσιονομικά, όπως με την άρση δημοσιονομικών κανόνων, βοήθησε να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη σε όλες τις οικονομίες και να διατηρηθεί χαμηλό το κόστος δανεισμού, ενώ η «ομπρέλα» από το Ταμείο Ανάκαμψης ήταν ένα επίσης πολύ σημαντικό στοιχείο.

Πάντως, για την ελληνική οικονομία εξακολουθεί να αποτελεί πρόκληση το γεγονός ότι η δημόσια διοίκηση και οι αγορές δεν λειτουργούν στο επίπεδο της, Ευρώπης. Επιπλέον, το εξωτερικό περιβάλλον θα εξακολουθήσει να είναι δυσμενές και τα επιτόκια θα αυξηθούν περαιτέρω λόγω του επίμονα υψηλού πληθωρισμού, κάτι που θα αυξήσει την πιθανότητα διαταραχών στις αγορές.

Σε αυτό το πλαίσιο και ενόψει των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης, υπάρχουν τρεις βασικές κατευθύνσεις για να μετουσιωθεί η παρατηρούμενη θετική δυναμική σε κάτι μεσομακροπρόθεσμο:

1. Σε μια χώρα που πέρασε από προγράμματα διάσωσης, φιλόδοξος ενδιάμεσος στόχος πρέπει να είναι όχι μόνο η ομαλή χρηματοδότηση, αλλά η μείωση του κόστους χρηματοδότησης για να ελαχιστοποιείται το spread. Σε αυτό θα συντείνει η ανάκτηση επενδυτικής βαθμίδας (εντός του έτους, χωρίς αυτό να είναι απόλυτα σίγουρο). Όμως, όταν μια χώρα έχει μεγάλο χρέος, όπως η Ελλάδα, απαιτείται όχι μόνο ισορροπημένο δημόσιο ταμείο, αλλά και οικονομική μεγέθυνση με πρωτογενές πλεόνασμα.
2.  Στροφή του παραγωγικού υποδείγματος, με κάλυψη ελλείμματος παραγωγικότητας και προσέλκυση φυσικών και ανθρώπινων πόρων. Το ποσοστό αποταμίευσης είναι χαμηλό (-4,3% του εισοδήματος, το χαμηλότερο στην Ευρώπη), ενώ αντίρροπη δύναμη θα αποτελέσει το δημογραφικό, καθώς προβολές δείχνουν ότι θα αρχίσει να κλείνει το παράθυρο ευκαιρίας ως το τέλος της δεκαετίας.
3. Κοινωνική συνοχή: Χρειάζονται θέσεις εργασίας πιο καλοπληρωμένες, υψηλής εξειδίκευσης. Υπάρχει μεγάλη έλλειψη εργαζομένων και πίεση για αύξηση αμοιβών των ανειδίκευτων, ενώ η κατάρτιση δεν διευκολύνει αρκετά τους εργαζομένους να βελτιώνουν τα εισοδήματά τους.

Τελικά, όπως υπογράμμισε ο κ. Βέττας, «η μεγάλη πρόκληση είναι πώς μια οικονομία με 1% μεσοπρόθεσμο ρυθμό πραγματικής αύξησης του ΑΕΠ θα έχει μια αύξηση στο 2% ή και παραπάνω. Αυτό τα συμπυκνώνει όλα».

Οι κίνδυνοι που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η οικονομική πολιτική θα είναι η εμφάνιση νέων, μη εξυπηρετούμενων δανείων λόγω της πίεσης που δέχονται τα νοικοκυριά, ενώ θα υπάρχει πίεση στο δημόσιο ταμείο για πρωτογενές πλεόνασμα, κάτι που σημαίνει ότι η οικονομική πολιτική  δεν θα έχει τόσους βαθμούς ελευθερίας. Από την άλλη, η επενδυτική βαθμίδα θα δώσει ώθηση σε εισροή χρήματος, ενώ το γεγονός ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε χαμηλότερη βάση από άλλες οικονομίες σημαίνει ότι οι μεταρρυθμίσεις μπορεί να δώσουν ισχυρή ώθηση στην ανάπτυξη.

Τέλος, ο κ. Βέττας, απαντώντας σε σχετική ερώτηση, ανέφερε ότι το ΙΟΒΕ έχει παραδώσει στο υπουργείο Οικονομικών τη μελέτη του για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, σημειώνοντας ότι πρόβλημα είναι πολυπαραγοντικό και δεν υπάρχει «χρυσή λύση». Σχετικά με τις προεκλογικές εξαγγελίες της ΝΔ για αύξηση των μισθών κατά 25% εντός της τετραετίας, σημείωσε ότι αυτό είναι εφικτό σε ονομαστικούς όρους, με ένα ρυθμό ανάπτυξης 2% ετησίως και πληθωρισμό 2%, αλλά τόνισε ότι δεν θα πρέπει να κάνουμε το λάθος να επιστρέψουμε στις εποχές πριν το 2008, όταν οι μισθοί αυξάνονταν πολύ ταχύτερα από την παραγωγικότητα.