Λαμβάνοντας ισχυρή ώθηση από την οικονομική ανάπτυξη, τον υψηλό πληθωρισμό αλλά και τις κρατικές ενισχύσεις της περιόδου της πανδημίας, οι ελληνικές επιχειρήσεις πέτυχαν το 2022 την καλύτερη επίδοση των τελευταίων ετών, όσον αφορά την κερδοφορία τους, όπως διαπιστώνει η Τράπεζα της Ελλάδος. Οι εισηγμένες στο ΧΑ επιχειρήσεις είχαν ακόμη καλύτερες επιδόσεις, αυξάνοντας την κερδοφορία τους κατά 90%.
Όπως τονίζει η ΤτΕ στην έκθεση για τη Νομισματική Πολιτική, το 2022 η καλή πορεία της ελληνικής οικονομίας και του τουρισμού, τα μέτρα δημοσιονομικής πολιτικής κατά την περίοδο της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης, αλλά και οι πληθωριστικές πιέσεις, συνέβαλαν στην ιδιαίτερα υψηλή κερδοφορία των επιχειρήσεων.
Συγκεκριμένα, το μερίδιο καθαρού κέρδους (που ορίζεται ως ο λόγος του καθαρού λειτουργικού πλεονάσματος προς την καθαρή προστιθέμενη αξία και εκφράζει την απόδοση του επιχειρηματικού τομέα σε όρους λειτουργικών κερδών) υπερκέρασε τα προ πανδημίας επίπεδα το 2022 (33,2%), έναντι 24,8% το 2019, αλλά και τα επίπεδα του 2021 (32,5%).
Το ακαθάριστο λειτουργικό πλεόνασμα των επιχειρήσεων σε ονομαστικούς όρους αυξήθηκε περαιτέρω κατά 32,1% το 2022 (από 28,7% το 2021). Η βελτίωση αυτή οφείλεται κυρίως στην αύξηση της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας κατά 23,6%, παρά την αύξηση του εισοδήματος εξαρτημένης εργασίας κατά 8,0%.
Αντίθετα, η επίδραση των φόρων μείον επιδοτήσεων στην παραγωγή ήταν σημαντικά αρνητική στο σχηματισμό του λειτουργικού πλεονάσματος, καθώς το 2022 υπήρξε άρση της αναστολής φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων και εξάλειψη του μεγαλύτερου μέρους των επιδοτήσεων που σχετίζονταν με την πανδημία.
Ιδιαίτερα σημαντική συμβολή στο συνολικό λειτουργικό πλεόνασμα είχαν οι επιχειρήσεις που σχετίζονται με τον ενεργειακό τομέα, στις οποίες σημειώθηκαν μεγάλες αυξήσεις τιμών και κερδών, αλλά και οι επιχειρήσεις στους κλάδους της εστίασης και των καταλυμάτων καθώς και στη μεταποίηση, που κατέγραψαν αξιοσημείωτη άνοδο της παραγωγής τους.
Τα κρατικά προγράμματα
Σημειώνεται ότι στην επίτευξη υψηλού περιθωρίου κέρδους των επιχειρήσεων την πρόσφατη περίοδο καθοριστικό ρόλο διαδραμάτισαν τα κυβερνητικά προγράμματα διατήρησης των θέσεων εργασίας.
Αναλυτικότερα, κατά τη διάρκεια μιας ύφεσης, οι επιχειρήσεις καταβάλλουν προσπάθεια να διατηρήσουν τους εργαζομένους τους, ακόμη και με χαμηλότερα περιθώρια κέρδους. Κατά τη διάρκεια της πανδημικής κρίσης, η διατήρηση των θέσεων εργασίας επιτεύχθηκε χάρη στα κυβερνητικά προγράμματα στήριξης των εισοδημάτων, σε αντίθεση με προηγούμενες υφέσεις, και συνεπώς η καθοδική πίεση στα περιθώρια κέρδους αμβλύνθηκε.
Επίσης, στην επίτευξη υψηλού περιθωρίου κέρδους συνέβαλε η συσσώρευση αποταμιεύσεων των νοικοκυριών κατά τη διάρκεια της πανδημίας, η οποία στήριξε τη δυναμική της καταναλωτικής δαπάνης και ζήτησης παρά την άνοδο των τιμών.
Η αποδοτικότητα των εισηγμένων επιχειρήσεων
Τα αποτελέσματα των εισηγμένων μη χρηματοπιστωτικών εταιριών με έδρα στην Ελλάδα βελτιώθηκαν σημαντικά το 2022 σε σχέση με το 2021.
Σύμφωνα με τα στοιχεία από τις οικονομικές καταστάσεις 101 εισηγμένων στο ΧΑ επιχειρήσεων για το 2022, ο κύκλος εργασιών, τα μικτά κέρδη και τα κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) αυξήθηκαν κατά 57,7%, 47,7% και 53,2% αντίστοιχα έναντι του 2021.
Επίσης, τα κέρδη από λειτουργικές δραστηριότητες (ΕΒΙΤ) αυξήθηκαν κατά 90,7%, ενώ τα κέρδη προ φόρων ανήλθαν σε περίπου 6,8 δισεκ. ευρώ, αυξημένα κατά 89,6% έναντι του 2021.
Το περιθώριο EBITDA για το σύνολο των εισηγμένων επιχειρήσεων υποχώρησε ελαφρώς το 2022 σε σχέση με το 2021. Σημειώνεται όμως ότι υπάρχει ετερογένεια μεταξύ των κλάδων της οικονομίας ως προς το ρυθμό μεταβολής του περιθωρίου EBITDA, με τους κλάδους της ενέργειας, της τεχνολογίας και της ανάπτυξης ακινήτων να εμφανίζουν αυξήσεις, τον κλάδο της βιομηχανίας να μην παρουσιάζει ουσιαστικές μεταβολές και τους κλάδους κοινής ωφέλειας, εμπορίου, πρώτων υλών, τηλεπικοινωνιών και παροχής υπηρεσιών υγείας μειώσεις.
Ο δείκτης αποδοτικότητας συνολικών κεφαλαίων για το σύνολο των εισηγμένων επιχειρήσεων μειώθηκε ελαφρώς το 2022 έναντι του 2021, ενώ ο δείκτης αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων αυξήθηκε, με ετερογένεια να παρατηρείται μεταξύ των κλάδων.
Επιπλέον, ο δείκτης ρευστότητας διατηρήθηκε σχετικά σταθερός το 2022 έναντι του 2021 για το σύνολο των εισηγμένων, παρουσιάζοντας και σ’ αυτή την περίπτωση ετερογένεια μεταξύ των κλάδων. Τέλος, ο δείκτης μόχλευσης βρίσκεται σε χαμηλότερα επίπεδα σε σχέση με το 2021, γεγονός που ισχύει για τους περισσότερους κλάδους.