Το ελαιόλαδο είναι ένα προϊόν που υπάρχει σε κάθε ελληνικό σπίτι, είναι το προϊόν που υπάρχει σε κάθε ελληνικό κατάστημα εστίασης ως πρώτη επαφή με τους τουρίστες, είναι αυτό που λέμε «εθνικό» προϊόν.
Η Ελλάδα παράγει ετησίως περίπου 300.000 τόνους ελαιολάδου, με το 80% αυτών να είναι έξτρα παρθένο. Περίπου οι 30.000 τόνοι εξάγονται, πωλούνται στις ξένες αγορές ως ελληνικό επώνυμο τυποποιημένο προϊόν, πρεσβευτής της χώρας στο εξωτερικό, συλλέγοντας βραβεία σε διεθνείς διαγωνισμούς σε όλο τον κόσμο.
Τα χρόνια περνάνε και οι χώρες κολοσσοί στην παραγωγή λαδιού Ισπανία και Ιταλία έχουν προχωρήσει πάρα πολύ τον τεχνολογικό εκσυγχρονισμό του. Έχουν φτάσει να παράγουν ελαιόλαδο… hi tech.
Μπορεί το δικό μας ελαιόλαδο να συναγωνιστεί αυτό το hi tech προϊόν; Υπάρχει και στην Ελλάδα ο ανάλογος τεχνολογικός εκσυγχρονισμός; Μήπως το καλό ελληνικό ελαιόλαδο που εξάγεται και βραβεύεται οφείλεται στις μεμονωμένες προσπάθειες ανθρώπων που έχουν όρεξη και μεράκι να μάθουν και να βελτιώσουν το προϊόν που πήραν από τους προκατόχους τους; Τι χρειάζεται τελικά για να παράγουμε καλό ελαιόλαδο;
Όπως τόνισε στο BusinessDaily ο Γιώργος Οικονόμου, γενικός διευθυντής στον Σύνδεσμο Ελληνικών Βιομηχανιών Τυποποιήσεως Ελαιολάδου (ΣΕΒΙΤΕΛ), «η ελληνική τυποποίηση, μεταποίηση δεν έχει κάτι να υπολείπεται σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες. Ο ανταγωνισμός σπρώχνει όλες τις εταιρείες να εκσυγχρονίζονται και να βελτιώνονται. Ωστόσο χρειάζεται ορθή γεωργική πρακτική να έχουν οι παραγωγοί».
Για την ελαιοποίηση, όπως ανέφερε ο Γ. Οικονόμου, έχουν γίνει μικρές βελτιώσεις και στην τυποποίηση το ίδιο. «Η Ελλάδα μπορεί επάξια να συναγωνιστεί τους Ευρωπαίους. Δεν υπολειπόμεθα σε εξοπλισμό. Αυτό που μας λείπει είναι το μάρκετινγκ».
Στην ερώτηση για το αν υπάρχει κεντρική στρατηγική στον τομέα του ελαιολάδου, από κάποιον οργανισμό ή το κράτος ο γενικός διευθυντής του ΣΕΒΙΤΕΛ είπε: «Δυστυχώς δεν έχουμε κεντρική στρατηγική σε κανέναν από τους τομείς του ελαιολάδου. Είναι κάτι που ζητάμε χρόνια. Δεν υπάρχει εθνική στρατηγική για να ξέρει ο καθένας πώς θα πορευτεί».
Και εξηγεί αναλυτικά: «Το ελαιόλαδο πρέπει να το αντιμετωπίσουμε πραγματικά σαν εθνικό προϊόν. Να μην το λέμε έτσι, να του φερόμαστε και έτσι. Να έχουμε ινστιτούτα, να γίνονται μελέτες να παρακολουθούμε την ποιότητα. Να μην λέμε απλά έχουμε το καλύτερο ελαιόλαδο, θα πρέπει να το τεκμηριώνουμε αυτό. Να έχουμε μία στρατηγική προβολής και προώθησης. Γιατί μπορεί να έχεις το καλύτερο προϊόν αλλά άμα δεν το διαφημίσεις δεν το ξέρει κανείς.
Θα πρέπει το ελαιόλαδο να έχει την τύχη που είχε το κρασί. Που φύγαμε από την ανώνυμη ρετσίνα και έχουμε πάει σε ποιοτικές κατηγορίες. Θα πρέπει να είναι πάνω στο τραπέζι του εστιατορίου ή του σπιτιού όχι κάτω από το νεροχύτη. Και φυσικά να πατάξουμε τη διακίνηση χύμα ελαιολάδου και ανώνυμου ώστε να βελτιωθεί η κατάσταση του επώνυμου τυποποιημένου. Θα πρέπει να γίνει σε όλους μας συνείδηση το τυποποιημένο προϊόν».
Όσον αφορά το πώς μπορούμε να πετύχουμε ένα τέτοιο προϊόν ώστε να κερδίσει τους ξένους αγοραστές, ο Γ. Οικονόμου είπε ότι «μαγικό ραβδί» για το ελαιόλαδο δεν υπάρχει, θέλει δουλειά και συνεννόηση. «Θέλει συνέργειες και αλλαγή νοοτροπίας από το χωράφι. Να δημιουργηθούν συνεταιρισμοί. Στα ελαιοτριβεία να υπάρξει αλλαγή νοοτροπίας, καθώς είναι προφανές ότι δεν είναι οικονομικά βιώσιμα τα 2.000 λιοτρίβια. Θα πρέπει να υπάρξουν συνενώσεις, συγχωνεύσεις, συνεργασίες. Δεν μπορεί κάθε χωριό να έχει τρία λιοτρίβια, είναι πλεονασμός».
Όπως σημείωσε, το ελαιόλαδο είναι ένα προϊόν που ξεκινάει από τον παραγωγό που θα πρέπει να το καλλιεργεί σωστά. Το ελαιοτριβείο θα πρέπει να κάνει τη σωστή διαχείριση του καρπού. Θα πρέπει η ελαιοποίηση να γίνεται το συντομότερο. Το να έχουμε πέντε λιοτρίβια σε ένα χωριό δεν βοηθάει κάθε χρόνο να εξοπλίζονται και να εκσυγχρονίζονται όλα το ίδιο για το λόγο αυτό είναι αναγκαίες οι συγχωνεύσεις.
Και κατέληξε: «Είναι υπεραπλούστευση να λέμε "έχουμε το καλύτερο ελαιόλαδο γιατί δεν είμαστε πρώτοι;” Θα πρέπει κανείς να την επανεξετάσει. Είμαστε η τρίτη ελαιοπαραγωγός χώρα στον κόσμο, αλλά και το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο δεν έχει τμήμα ελαιολάδου».
Προσπάθειες από εταιρείες
Δύο ελληνικές εταιρείες η Evoolution και η Έλαιον Πρώτον στέλνουν ελληνικό ελαιόλαδο στη Γερμανία, την Κίνα και την Αμερική ακολουθώντας τον δύσκολο δρόμο των εξαγωγών.
«Δημιουργήσαμε την εταιρία Εvoolution, για να δώσουμε στους καταναλωτές μας τη δυνατότητα να προμηθευτούν τυποποιημένο ελληνικό εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο. Το ίδιο το όνομα που επιλέξαμε, το Εvoolution, δείχνει και το όραμά μας: είναι μια σύνδεση της διεθνούς ακροστιχίδας / όρου “EVOO” για το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο (Extra Virgin Olive Oil) και της αγγλικής λέξης “Εvolution” που σημαίνει “Εξέλιξη”. Στοχεύουμε να είμαστε η εξελιγμένη εκδοχή του ελληνικού εξαιρετικού παρθένου ελαιόλαδου», τονίζει, μιλώντας στο BD, ο Πέτρος Μπάκας γενικός διευθυντής της Evoolution.
«Συγκεντρώσαμε μια ποικιλία κορυφαίων εξαιρετικών παρθένων αλλά και πιο προσιτών, ποιοτικών παρθένων ελαιόλαδων που διατίθενται σε μεγέθη και συσκευασίες που καλύπτουν κάθε ανάγκη. Παράγονται από ελιές που καλλιεργούνται σε επιλεγμένους, προσεκτικά φροντισμένους ελαιώνες που περνάνε από γενιά σε γενιά, μαζί με την πολύτιμη εμπειρία που τους συνοδεύει. Με αυτή την πολύτιμη πρώτη ύλη και τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας, οι ειδικοί της Evoolution εγγυώνται την σταθερή, άριστη ποιότητα κάθε συσκευασίας που φέρει την υπογραφή μας», επισημαίνει ο Π. Μπάκας.
Η Evoolution έχει στην κατοχή της ένα μικρό πρότυπο ελαιοτριβείο στην ορεινή Τροιζηνία στα όρια με την Αργολίδα και συνεργάζεται με την Έλαιον Πρώτον που έχει επενδύσει σε αυτήν.
Τα λάδια που τυποποιούν προωθούνται περισσότερο στο εξωτερικό σε Γερμανία, Κίνα, Αμερική, ενώ προμηθεύουν μία μεγάλη αλυσίδα εστιατορίων στο Ντουμπάι με εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο.
Στην ερώτηση για το αν το ελληνικό ελαιόλαδο μπορεί να βγει στο εξωτερικό, ο κ. Μπάκας τόνισε: «Έχει χαρακτηριστικά διαφορετικά από τους ανταγωνιστές μας Ιταλούς και Ισπανούς. Το ισπανικό ή ιταλικό ελαιόλαδο είναι blend (χαρμάνι), αγοράζουν λάδια από την Ευρώπη, την Τυνησία, το Μαρόκο και φτιάχνουν ένα λάδι μετά από επεξεργασία που έχει την ίδια γεύση πάντα, ανεξάρτητα από συνθήκες, καιρό ή ό,τι άλλο. Tα δικά μας λάδια δεν είναι έτσι, είναι αυτούσια. Για αυτό και όποιος το δοκιμάζει καταλαβαίνει την καθαρότητά τους».
Ωστόσο, όμως, γιατί ο μαζικός καταναλωτής προτιμά τα λάδια blend; «Ο μαζικός καταναλωτής έχει συνηθίσει να γεύεται το ίδιο και δεν θέλει το διαφορετικό πάντα. Αυτό που μπορούμε να παράγουμε εμείς έχει άλλο πλούτο αλλά δεν μπορούμε να κάνουμε και την δουλειά του Ισπανού που βγάζει 1,5 εκ. τόνους. Μπορούμε να τους ανταγωνιστούμε με αυτό που έχουμε, δεν μπορούμε να κάνουμε ένα προϊόν που θα είναι βιομηχανικό. Δεν έχουμε τις δυνατότητες, μιλάμε για τεράστια μεγέθη εταιρειών. Εδώ στο 90% η δουλειά γίνεται με το χέρι και κάποια εργαλεία που υπάρχουν και εκσυγχρονίζονται με τον καιρό», επισημαίνει ο διευθυντής της Evoolution.
Όσον αφορά τη λύση σε αυτό το ερώτημα που απασχολεί πολλούς παραγωγούς και εμπόρους ελαιολάδου, σύμφωνα με τον Π. Μπάκα αυτό που μπορούμε να κάνουμε στην Ελλάδα είναι να πάμε σε μια πιο ποιοτική παραγωγή των προϊόντων, να την εκσυγχρονίσουμε. Να μάθουμε τεχνικές καινούργιες γιατί είναι κάτι που χρειάζεται, καθώς έχουμε την κλιματική αλλαγή που δημιουργεί πλέον αλλαγή των συνθηκών.
Για το ποιες είναι αυτές οι τεχνικές που θα εξελίξουν και θα βελτιώσουν το ελαιόλαδο ο κ. Μπάκας σημειώνει ότι υπάρχουν πλέον δυνατότητες εκσυγχρονισμού σε όλους τους τομείς παραγωγής του ελαιολάδου και έχουν γίνει πολύ καλές προσπάθειες, καθώς όπως έχει αποδειχθεί όσο πιο καινούργια είναι τα συστήματα τόσο πιο καλό λάδι βγάζουμε.
Ειδικά στον τομέα της ελαιοποίησης υπάρχει πολύ μεγάλη εξέλιξη καθώς έχουν αλλάξει κάποια συστήματα προς το καλύτερο. Πιο συγκεκριμένα, στη σύνθλιψη της ελιάς τα παλιά μοντέλα ελαιοτριβείων είχαν έναν μύλο με σφυριά και περιστρέφονταν μέσα σε έναν διάτρητο κύλινδρο και έβγαιναν οι ελιές σπασμένες. Στα νέα μοντέλα δεν έχει σφυριά, αλλά μαχαίρια που δημιουργούν μικρότερη πίεση στον καρπό. Πετάγονται λιγότεροι χυμοί και τεμαχίζεται ουσιαστικά η ελιά χωρίς να αυξάνεται η θερμοκρασία της κατακόρυφα, όπως γινόταν στα μοντέλα με τα σφυριά. Με τα καινούργια μοντέλα των ελαιοτριβείων δεν πάει ο πολτός της ελιάς στους 35 με 40 βαθμούς όπως στα παλιά, αλλά το πολύ που ανεβαίνει είναι στους 23 με όριο το 27.
Η ενέργεια που καταναλώνεται είναι πολύ μικρότερη. Τα απόβλητα που βγαίνουν είναι μηδενικά στα καινούργια μοντέλα. Στα παλιά μοντέλα είχαμε ανάμειξη της ελιάς με νερό, κάτι που δεν γίνεται στα καινούργια. Παλιότερα χρησιμοποιούσαν τρία κιλά νερό για να παράξουν ένα κιλό λάδι κάτι που δεν ήταν οικολογικό, καθώς το νερό αυτό μετά ήθελε ειδική διαχείριση καθώς δεν ήταν καθαρό. Τα νέα μοντέλα ελαιοποίησης είναι οικολογικότερα και οικονομικότερα ως προς τους φυσικούς πόρους που καταναλώνουν, όπως σημειώνει ο κ. Μπάκας.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η πρακτική της Evoolution που έχει επενδύσει στη γνώση. «Όταν φτιάξαμε την εταιρεία το 2009 πήραμε και ένα μικρό ελαιοτριβείο και μπήκαμε στη διαδικασία να μεγαλώσουμε τη δουλειά μας. Το 2018 το ελαιοτριβείο σε συνεργασία με την Έλαιον Πρώτον άλλαξε, έγινε υψηλής ελαιοποίησης. Η Έλαιον επένδυσε χρήματα σε ένα ελαιοτριβείο που είναι κορυφαίο στον κόσμο στην παραγωγή ποιοτικού λαδιού υψηλής ποιότητας. Έχει την τεχνική δυνατότητα να παράξει ένα προϊόν πολύ υψηλής ποιότητας. Αυτό γίνεται μέσα από τη γνώση και από τις τεχνικές καινοτομίες που έχει. Δεν είμαστε οι μοναδικοί στην Ελλάδα, υπάρχουν και άλλες εταιρείες που λειτουργούν έτσι», υπογράμμισε ο Π. Μπάκας και κατέληξε: «Αν βελτιωθούν όλοι είτε από τη θέση του παραγωγού, του ελαιοτριβαία, του εμπόρου, τότε θα έχουμε ένα καλύτερο αποτέλεσμα».
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
