Χωρίς προσδοκίες για «λευκό καπνό» στην επίλυση της κρίσης στην ενέργεια με κοινή ευρωπαϊκή πολιτική της Ε.Ε. προσέρχονται σήμερα οι υπουργοί Ενέργειας στης Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Πράγα για την άτυπη σύνοδο που θα «τρέξει» σήμερα και αύριο.
Είναι χαρακτηριστικό ότι πηγές του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας που γνωρίζουν σε βάθος το θέμα και τη διαδικασία των διαπραγματεύσεων στο επίπεδο αυτό σημειώνουν χαρακτηριστικά πως είναι ουσιαστικά άσκοπη η μετακίνηση των υπουργών, καθώς δεν υπάρχει πλέον η παραμικρή αισιοδοξία για την επίτευξη συμφωνίας στις συζητήσεις που θα ακολουθήσουν αυτές τις μέρες.
Και αυτό γιατί, παρά τις διαφορετικές προτάσεις που έχουν «πέσει» στο τραπέζι, πρωτίστως για το θέμα του ελέγχου των τιμών του φυσικού αερίου και της επίδρασής τους στις τιμές του ρεύματος, το κλειδί για την όποια συμφωνία κρατούν οι χώρες που κυρίως διαφωνούν, με τη Γερμανία να δείχνει έτοιμη και πάλι να τορπιλίσει τη διαπραγμάτευση. Η Γερμανία, που επικρίνεται από τις περισσότερες κυβερνήσεις ότι υπονόμευσε τις συζητήσεις, με την ανακοίνωση ενός δικού της μέτρου ενίσχυσης των καταναλωτών της ύψους 200 δισ. ευρώ, δείχνει αποφασισμένη να προτάξει την ανάγκη εφοδιασμού της βιομηχανίας της με φυσικό αέριο, έστω και με υψηλό οικονομικό κόστος, παρά να διακινδυνεύσει οποιαδήποτε διαταραχή εφοδιασμού, που θα μπορούσε να προκληθεί από ένα πλαφόν στο φυσικό αέριο.
Με την εξάρτησή της από το φυσικό αέριο να ξεπερνάει εκείνη των υπόλοιπων χωρών, ενδεχόμενες διακοπές στην παραγωγή των ενεργοβόρων καταναλωτών της για τη μείωση της κατανάλωσης θα αποτελούσε μία σημαντική απειλή για τη βιομηχανία της που θα μπορούσε να οδηγήσει σε βαθιά ύφεση την οικονομία της. Στο πλαίσιο αυτό, το Βερολίνο ανάγει σε πρώτη προτεραιότητα τον ασφαλή εφοδιασμό της βιομηχανίας και φαίνεται ότι εγκαταλείπει την προσπάθεια για μια συμφωνία σε κοινή ευρωπαϊκή πολιτική.
Παράλληλα, το Βερολίνο προκαλεί σύγχυση με αντικρουόμενες «διαρροές» σχετικά με τη στάση του στις προτάσεις για ένα κοινό χρηματοδοτικό εργαλείο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με κοινές εκδόσεις χρέους, καθώς γρήγορα διαψεύσθηκαν χθες οι πληροφορίες ότι ο καγκελάριος Σολτς θα ήταν έτοιμος να αποδεχθεί τέτοια πρόταση.
Ποιες οι προτάσεις στο τραπέζι
Η Ελλάδα έχει ήδη επεξεργαστεί από κοινού με την Πολωνία, την Ιταλία και το Βέλγιο μία τεχνική πρόταση για επιβολή πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου, πρόταση με την οποία συμφωνούν συνολικά 16 χώρες της Ένωσης.
Υπενθυμίζεται πως η πρόταση αυτή περιλαμβάνει τη θέσπιση ενός δυναμικού πλαφόν στο φυσικό αέριο που θα παραμένει ανταγωνιστικό για την αγορά προκειμένου να μη χάνει η Ευρώπη φορτία LNG από άλλες αγορές, όπως εκείνες της Ασίας, αλλά ταυτόχρονα θα παραμένει χαμηλότερο από τις σημερινές τιμές αγοράς. Όπως είχε επισημάνει ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας, η Ευρώπη αγοράζει σήμερα το ακριβότερο φυσικό αέριο ως απόρροια της κερδοσκοπίας στην αγορά φυσικού αερίου της Ολλανδίας, που οδηγεί σε στρεβλώσεις στα χρηματιστήρια ενέργειας της Ευρώπης.
Τα συμβόλαια TTF της Ολλανδίας αναφέρονται στην τιμολόγηση του αερίου από αγωγούς, γι' αυτό και οι διακυμάνσεις είναι ακραίες κάθε φορά που αναλαμβάνει οποιαδήποτε πρωτοβουλία η Ρωσία, ή ακόμη και με απλές δηλώσεις αξιωματούχων. Αυτή τη στρέβλωση, όπως υπογραμμίζουν οι 16 χώρες που συντάσσονται με την επιβολή πλαφόν, θα πρέπει να αντιμετωπίσουν από κοινού οι χώρες της Ευρώπης, επιβάλλοντας έλεγχο στις τιμές των συμβολαίων TTF.
Μάλιστα, η πρόταση που συζητείται έχει διαμορφωθεί έτσι ώστε να «απαντά» στις ανησυχίες της Γερμανίας και άλλων κρατών για ενδεχόμενη στροφή φορτίων LNG σε άλλες αγορές, εάν επιβληθεί πλαφόν. Ειδικότερα, προτείνεται να έχουν τη δυνατότητα όσες χώρες το επιθυμούν και έχουν την οικονομική δυνατότητα να αγοράζουν φυσικό αέριο σε τιμές πάνω από το πλαφόν, εάν το κρίνουν απαραίτητο για την επάρκεια εφοδιασμού.
Ωστόσο, φαίνεται πως ούτε αυτή η πρόβλεψη πείθει τη Γερμανία, υπό τον φόβο πως η ύπαρξη και μόνο του πλαφόν θα οδηγούσε μετατόπιση φορτίων LNG σε άλλες αγορές με καλύτερες τιμές, όπως αυτές της Ασίας, με αποτέλεσμα να είναι αμφίβολο αν θα μπορούν να αγοραστούν φορτία ακόμη και σε υψηλότερες τιμές.
«Όχι» στο ισπανικό μοντέλο και σε κοινή χρηματοδότηση
Αρνητική, ωστόσο, παραμένει η Γερμανία και στη θέσπιση ενός πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται στην ηλεκτροπαραγωγή. Πρόκειται για το ιβηρικό μοντέλο που εφαρμόζουν ήδη η Ισπανία και η Πορτογαλία το οποίο την περασμένη εβδομάδα φάνηκε να κερδίζει έδαφος στην ευρωπαϊκή διαβούλευση, αν και δεν έχει ακόμα ξεκαθαριστεί ποιο θα ήταν το χρηματοδοτικό εργαλείο που θα καλύπτει την απαραίτητη κρατική επιδότηση για τη διαφορά τιμής του πλαφόν με εκείνη της αγοράς.
Χθεσινό δημοσίευμα του Bloomberg άφηνε μία «χαραμάδα» αισιοδοξίας ότι η Γερμανία τελικά έβλεπε πιο θετικά την πιθανότητα έκδοσης ευρωομολόγου απέναντι στην ενεργειακή κρίση, που ωστόσο γρήγορα διαψεύσθηκε από νέο δημοσίευμα στο Reuters, που επικαλέστηκε πηγές της γερμανικής κυβέρνησης, οι οποίες διάψευσαν το αρχικό δημοσίευμα, αναφέροντας πως «η κυβέρνηση δεν έχει γνώση τέτοιων σχεδίων».
Το δημοσίευμα του Bloomberg ανέφερε ότι ο Σολτς είναι πρόθυμος να εγκαταλείψει την πάγια γερμανική θέση και να στηρίξει την κοινή έκδοση ευρωπαϊκού χρέους για τον μετριασμό των επιπτώσεων της ενεργειακής κρίσης υπό τον όρο ότι οι πόροι που θα αντληθούν από τις αγορές θα δοθούν στα κράτη μέλη ως δάνεια και όχι ως επιδοτήσεις. Οι πληροφορίες ήθελαν το πρόγραμμα αυτό να είναι μικρότερο από το Ταμείο Ανάκαμψης, ύψους 724 δισ. ευρώ, το οποίο το 2020 αναπτύχθηκε εν μέρει από τον τότε υπουργό Οικονομικών Σολτς και συνδύαζε την εκταμίευση μη επιστρεπτέων επιχορηγήσεων με χαμηλότοκα δάνεια.Υπενθυμίζεται πως, αντίστοιχες προτάσεις για προγράμματα κοινού δανεισμού έχει καταθέσει ελληνική πλευρά.
Μάλιστα, η πρώτη τέτοια πρόταση είχε κατατεθεί ήδη από τον περασμένο Φεβρουάριο, με την Ελλάδα να προτείνει τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού Μηχανισμού Αλληλεγγύης για την ενεργειακή κρίση - EU Energy Crisis Solidarity Facility (ECSF). Μέσω του μηχανισμού αυτού, τα κράτη – μέλη θα μπορούσαν να παίρνουν χαμηλότοκα δάνεια από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για τη χρηματοδότηση μέτρων αντιστάθμισης των επιπτώσεων από τις υψηλές τιμές ενέργειας ενώ η αποπληρωμή οριζόταν σε μία περίοδο 12 έως 15 ετών.
Επιπρόσθετα, πρόσφατα επανήλθε με νέα πρόταση για τη δημιουργία Ευρωπαϊκού Ταμείου στο οποίο θα κατευθύνονται οι πόροι από ένα ειδικό τέλος ύψους 10 €/ θερμική στους ηλεκτροπαραγωγούς για τις ποσότητες του φυσικού αερίου που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Τα έσοδα θα μπορούσαν να φθάνουν τα 9 δισ. ευρώ ετησίως με βάση την κατανάλωση του 2021, και να αποπληρώνουν ένα χαμηλότοκο δάνειο ύψους 80 δις. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.
Η μόνη πρόταση που φαίνεται ότι έχει τις προϋποθέσεις, υπό τις παρούσες συνθήκες, να «περπατήσει» είναι η δημιουργία ενός νέου δείκτη αναφοράς των τιμών του φυσικού αερίου που θα περιλαμβάνει όχι μόνο τις τιμές του αερίου αγωγών, αλλά και τις τιμές LNG, ώστε να παρέχει καλύτερη εικόνα του πραγματικού κόστους του φυσικού αερίου, που θα είναι πιο χαμηλή και πιο σταθερή από τα συμβόλαια TTF. Αναμφίβολα, αυτό το μέτρο θα διορθώσει μερικώς τις στρεβλώσεις στις αγορές φυσικού αερίου και ηλεκτρικού ρεύματος, χωρίς όμως να προκαλέσει το ίδιο «ντόμινο» μειώσεων που θα έφερνε η επιβολή ενός πλαφόν. Επιπλέον, θα χρειαστεί κάποιος χρόνος μέχρι να ενεργοποιηθεί το μέτρο, τη στιγμή που η Ευρώπη θα εισέλθει σε λίγες εβδομάδες στη χειμερινή περίοδο αυξημένης ζήτησης.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
