Σχέδιο ανάκτησης των υπερκερδών στην παραγωγή ρεύματος για να επιστρέφονται ως επιδοτήσεις στους καταναλωτές θα προτείνει η Κομισιόν στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Πρόκειται για το ίδιο μοντέλο που έχει ακολουθήσει από τον Αύγουστο η Ελλάδα. Πάντως, δεν υιοθετούνται πιο τολμηρές προτάσεις, όπως η επιβολή πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου.
Με τον ρωσικό εκβιασμό του αποκλεισμού των ροών φυσικού αερίου να συνεχίζεται, και παρά τις αντιστάσεις που διατηρούν οι αγορές, τα βλέμματα όλων είναι πλέον στραμμένα στις αποφάσεις που θα λάβουν οι υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ στην έκτακτη σύνοδο στις 9 Σεπτεμβρίου αλλά και στις ανακοινώσεις της Κομισιόν στις 14 Σεπτεμβρίου.
Σύμφωνα με έγγραφο της Κομισιόν που αποκάλυψαν Reuters και Bloomberg, στις προτάσεις που θα παρουσιάσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την αντιμετώπιση των αυξανόμενων τιμών της ενέργειας θα περιλαμβάνεται ανώτατο όριο τιμής για μονάδες ηλεκτροπαραγωγής που δε βασίζονται στο φυσικό αέριο.
Το μέτρο θα ισχύει για μονάδες ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ, όπως αιολικά και ηλιακά πάρκα και πυρηνικούς σταθμούς, οι οποίοι έχουν χαμηλότερο κόστος λειτουργίας από τους σταθμούς αερίου. Όπως συμβαίνει ήδη και στην Ελλάδα, η πρόταση της Κομισιόν προβλέπει ότι η διαφορά που θα συγκεντρώνεται από το πλαφόν ανά τεχνολογία παραγωγής και την τιμή πώλησης της τελευταίας μονάδας που μπαίνει στο σύστημα –που είναι μονάδες φυσικού αερίου– και καθορίζει την τιμή για την αγορά της επόμενης ημέρας, θα οδηγείται στα κρατικά ταμεία. Με τον τρόπο αυτό θα καλύπτεται η στήριξη των καταναλωτών απέναντι στις αυξήσεις των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας.
Οι εθνικές κυβερνήσεις «θα είναι υποχρεωμένες να μοιράζονται τα έσοδα που προκύπτουν με τους καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας με σκοπό τη μείωση των λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας τους», σημειώνεται στο έγγραφο. Ωστόσο, αυτό το μέτρο δε θα μπορεί να συνδυαστεί με ήδη υπάρχοντα συστήματα για φορολόγηση των απροσδόκητων κερδών ορισμένων ενεργειακών εταιρειών, όπως για παράδειγμα στην Ιταλία και, όπως επισημαίνει το έγγραφο της Κομισιόν, αυτές οι πολιτικές θα πρέπει να καταργηθούν.
Πρέπει, όμως, να υπογραμμιστεί ότι στο έγγραφο αναφέρεται επίσης ότι το προτεινόμενο μοντέλο δε θα οδηγήσει σε οριστική λύση στο ενεργειακό και οικονομικό πρόβλημα της Ευρώπης αλλά θα περιορίσει βραχυπρόθεσμα τις αυξήσεις. Όπως επισημαίνει η Κομισιόν, τα μέτρα αυτά «μπορούν να συμβάλουν στην άμβλυνση των επιπτώσεων της ενεργειακής κρίσης, ιδίως όσον αφορά ορισμένες κατηγορίες καταναλωτών, αλλά δεν θα επαναφέρουν τις τιμές της ενέργειας στα προ της κρίσης επίπεδα ούτε θα εξαλείψουν τις σημαντικές επιπτώσεις της κρίσης τόσο στον πληθωρισμό όσο και στην ευρωπαϊκή οικονομία στο σύνολό της».
Ενδεικτική η περίπτωση της χώρας μας, όπου υπάρχουν μεν τεράστιες μειώσεις των αυξήσεων των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας που μπορεί να ξεπερνούν και το 90%, ωστόσο δεν αρκούν μόνο τα υπερκέρδη για να καλύψουν τις επιδοτήσεις αλλά αντιθέτως υπάρχει μεγάλη επιβάρυνση και στον κρατικό προϋπολογισμό, που δεν είναι βιώσιμη μακροπρόθεσμα. Πιο αναλυτικά, τον Σεπτέμβριο, η ανάκτηση υπερκερδών κάλυψε 1,2 δισ. της συνολικής επιδότησης και απαιτήθηκαν άλλα 700 εκατ. ευρώ από τον προϋπολογισμό για να περιορισθούν κατά 94% οι αυξήσεις.
Παράλληλα με το παραπάνω μέτρο η Κομισιόν προσανατολίζεται και σε παρεμβάσεις για τη μείωση της ζήτησης και κατανάλωσης ενέργειας. Ανάμεσα στις προτάσεις που εξετάζονται είναι οι βιομηχανικοί ενεργοβόροι καταναλωτές να μειώσουν την κατανάλωσή τους, λαμβάνοντας κρατικές ενισχύσεις, αλλά και να καθιερωθούν κίνητρα στα νοικοκυριά για τον περιορισμό των καταναλώσεών τους.
Σύμφωνα με το εν λόγω έγγραφο, απορρίπτεται και το σενάριο της ιβηρικής χερσονήσου που είχε ακουστεί αρκετά αυτές της μέρες με τον μηχανισμό περιορισμού των τιμών, ενώ φαίνεται πως επίσης δε θα πάρει «πράσινο φως» και το σχέδιο για επιβολή πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου, ενώ ακόμα δεν έχει ξεκαθαριστεί αν όλα τα παραπάνω θα αποτελούν συστάσεις ή υποχρεωτικά μέτρα για τα κράτη μέλη.