Στα ύψη τα έσοδα από τον τουρισμό, αντίβαρο στο εμπορικό έλλειμμα

Αντίβαρο στη μεγάλη διεύρυνση του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου αποτέλεσε η εκτίναξη των εσόδων από τον τουρισμό για το α' τετράμηνο, η οποία ξεπέρασε το επίπεδο του 500%, σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποίησε η Τράπεζα της Ελλάδος. Τον Απρίλιο η αύξηση των τουριστικών εσόδων ήταν ακόμη μεγαλύτερη ξεπερνώντας το 1.000% και συνέβαλε στον περιορισμό του ελλείμματος των τρεχουσών.

Πάντως, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών έχει εκτιναχθεί φέτος στα 8 δισ. από 4,7 δισ. το πρώτο τετράμηνο του 2021, καθώς αυξήθηκε από 1,2 σε 3,5 δισ. το έλλειμμα στο ισοζύγιο των καυσίμων, εξαιτίας της μεγάλης αύξησης των διεθνών τιμών.

Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών

Τον Απρίλιο του 2022, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών παρουσίασε έλλειμμα ύψους 1,6 δισεκ. ευρώ, καταγράφοντας μείωση κατά 456,1 εκατ. ευρώ έναντι του Απριλίου του 2021. 

Η αύξηση του ελλείμματος του ισοζυγίου αγαθών οφείλεται στην αύξηση των εισαγωγών, η οποία ήταν μεγαλύτερη από εκείνη των εξαγωγών. Οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 30,0% σε τρέχουσες τιμές (μειώθηκαν κατά 4,1% σε σταθερές τιμές) και οι εισαγωγές κατά 37,7% σε τρέχουσες τιμές (13,0% σε σταθερές τιμές). Ειδικότερα, οι εξαγωγές αγαθών χωρίς καύσιμα σημείωσαν αύξηση κατά 18,2% σε τρέχουσες τιμές (0,5% σε σταθερές τιμές) και οι εισαγωγές αγαθών χωρίς καύσιμα σημείωσαν αύξηση κατά 24,3% σε τρέχουσες τιμές (15,8% σε σταθερές τιμές). 

Η αύξηση του πλεονάσματος του ισοζυγίου υπηρεσιών οφείλεται στη βελτίωση πρωτίστως του ισοζυγίου ταξιδιωτικών υπηρεσιών και δευτερευόντως του ισοζυγίου μεταφορών, η οποία αντισταθμίστηκε εν μέρει από την καταγραφή ελλείμματος, έναντι πλεονάσματος τον Απρίλιο του 2021, στο ισοζύγιο λοιπών υπηρεσιών. Οι αφίξεις μη κατοίκων ταξιδιωτών αυξήθηκαν κατά 884,3% και οι σχετικές εισπράξεις κατά 1.000,5% σε σχέση με το 2021. Το πλεόνασμα του ισοζυγίου μεταφορών αυξήθηκε λόγω της βελτίωσης του πλεονάσματος του ισοζυγίου θαλάσσιων μεταφορών. 

Το έλλειμμα του ισοζυγίου πρωτογενών εισοδημάτων κατέγραψε μείωση σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2021, κυρίως λόγω της αύξησης των καθαρών εισπράξεων από λοιπά πρωτογενή εισοδήματα. Το ισοζύγιο δευτερογενών εισοδημάτων κατέγραψε πλεόνασμα, έναντι ελλείμματος σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2021, λόγω της βελτίωσης του ισοζυγίου της γενικής κυβέρνησης, προερχόμενης από την εκταμίευση της πρώτης δόσης από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (Recovery and Resilience Facility - RRF). 

Την περίοδο Ιανουαρίου - Απριλίου 2022, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών εμφάνισε σημαντική αύξηση κατά 3,3 δισεκ. ευρώ σε σχέση με το αντίστοιχο τετράμηνο του 2021 και διαμορφώθηκε σε 8,1 δισεκ. ευρώ.

Η αύξηση του ελλείμματος του ισοζυγίου αγαθών οφείλεται στη μεγαλύτερη αύξηση των εισαγωγών έναντι των εξαγωγών. Αναλυτικότερα, οι εξαγωγές σημείωσαν αύξηση κατά 31,4% σε τρέχουσες τιμές (2,5% σε σταθερές τιμές) και οι εισαγωγές σημείωσαν αύξηση κατά 45,1% σε τρέχουσες τιμές (20,5% σε σταθερές τιμές). Ειδικότερα, σε τρέχουσες τιμές οι εξαγωγές και οι εισαγωγές αγαθών χωρίς καύσιμα αυξήθηκαν κατά 22,9% και 30,6% αντίστοιχα (8,0% και 22,0% σε σταθερές τιμές).

Η αύξηση του πλεονάσματος του ισοζυγίου υπηρεσιών οφείλεται στη βελτίωση κυρίως του ισοζυγίου ταξιδιωτικών υπηρεσιών, καθώς και των ισοζυγίων μεταφορών και λοιπών υπηρεσιών. Οι αφίξεις μη κατοίκων ταξιδιωτών αυξήθηκαν κατά 462,7% και οι σχετικές εισπράξεις κατά 576,7% σε σχέση με το 2021, αντιπροσωπεύοντας το 73,0% και το 86,6% των αντίστοιχων επιπέδων του 2019. Οι καθαρές εισπράξεις από μεταφορές παρουσίασαν αύξηση κατά 17,0%.

Το πλεόνασμα του ισοζυγίου πρωτογενών εισοδημάτων μειώθηκε σε σχέση την ίδια περίοδο του 2021, κυρίως λόγω της μείωσης των καθαρών εισπράξεων από λοιπά πρωτογενή εισοδήματα, ενώ και το ισοζύγιο δευτερογενών εισοδημάτων κατέγραψε πλεόνασμα, έναντι ελλείματος, λόγω της αύξησης των καθαρών εισπράξεων στον τομέα της γενικής κυβέρνησης.

Ισοζύγιο Κεφαλαίων

Τον Απρίλιο του 2022, το πλεόνασμα του ισοζυγίου κεφαλαίων αυξήθηκε σε 1,0 δισεκ. ευρώ. από 29,6 εκατ. ευρώ, τον Απρίλιο του 2021, κυρίως λόγω των εισροών από το RRF. Την περίοδο Ιανουαρίου - Απριλίου 2022, το πλεόνασμα του ισοζυγίου κεφαλαίων υπερδιπλασιάστηκε σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2021 και διαμορφώθηκε σε 913,4 εκατ. ευρώ, λόγω της αύξησης των καθαρών εισπράξεων του τομέα της γενικής κυβέρνησης.

Συνολικό Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών και Κεφαλαίων

Τον Απρίλιο του 2022, το έλλειμμα του συνολικού ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και κεφαλαίων (το οποίο αντιστοιχεί στις ανάγκες της οικονομίας για χρηματοδότηση από το εξωτερικό) μειώθηκε σημαντικά σε 584,4 εκατ. ευρώ, από 2,0 δισεκ. ευρώ τον Απρίλιο του 2021. Την περίοδο Ιανουαρίου - Απριλίου 2022, το έλλειμμα στο συνολικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και κεφαλαίων αυξήθηκε κατά 2,7 δισεκ. ευρώ σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2021 και διαμορφώθηκε σε 7,2 δισεκ. ευρώ.

Ισοζύγιο Χρηματοοικονομικών Συναλλαγών

Τον Απρίλιο του 2022, στην κατηγορία των άμεσων επενδύσεων, οι απαιτήσεις των κατοίκων έναντι του εξωτερικού κατέγραψαν αύξηση κατά 104,4 εκατ. ευρώ, ενώ οι υποχρεώσεις των κατοίκων έναντι του εξωτερικού παρουσίασαν αύξηση κατά 594,1 εκατ. ευρώ χωρίς αξιοσημείωτες συναλλαγές.

Στις επενδύσεις χαρτοφυλακίου, η αύξηση των απαιτήσεων των κατοίκων έναντι του εξωτερικού οφείλεται σχεδόν εξ ολοκλήρου στην αύξηση κατά 194,0 εκατ. ευρώ των τοποθετήσεών τους σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του εξωτερικού. Η αύξηση των υποχρεώσεών τους οφείλεται κυρίως στην αύξηση κατά 1,4 δισεκ. ευρώ των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του Ελληνικού Δημοσίου. 

Στην κατηγορία των λοιπών επενδύσεων καταγράφηκε μικρή αύξηση των απαιτήσεων των κατοίκων έναντι του εξωτερικού εξαιτίας της αύξησης της χορήγησης δανείων σε μη κατοίκους κατά 666,9 εκατ. ευρώ, που αντισταθμίστηκε σχεδόν εξ ολοκλήρου από τη μείωση κατά 615,0 εκατ. ευρώ των τοποθετήσεων των κατοίκων σε καταθέσεις και repos στο εξωτερικό. Η μείωση των υποχρεώσεών τους αντανακλά τη μείωση κατά 3,3 δισεκ. ευρώ των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε καταθέσεις και repos στην Ελλάδα (περιλαμβάνεται και ο λογαριασμός TARGET) και, σε μικρότερο βαθμό, τη μείωση κατά 382,2 εκατ. ευρώ των δανειακών υποχρεώσεων των κατοίκων έναντι του εξωτερικού (περιλαμβάνεται η εισροή δανείων από το RRF, καθώς και η πρόωρη αποπληρωμή δανείων του ΔΝΤ).

Την περίοδο Ιανουαρίου - Απριλίου 2022, στην κατηγορία των άμεσων επενδύσεων, οι απαιτήσεις των κατοίκων έναντι του εξωτερικού σημείωσαν αύξηση κατά 239,5 εκατ. ευρώ και οι υποχρεώσεις των κατοίκων έναντι του εξωτερικού, που αντιστοιχούν σε άμεσες επενδύσεις μη κατοίκων στην Ελλάδα, κατέγραψαν αύξηση κατά 3,1 δισεκ. ευρώ.

Στις επενδύσεις χαρτοφυλακίου, η καθαρή αύξηση των απαιτήσεων των κατοίκων έναντι του εξωτερικού οφείλεται κυρίως στην αύξηση κατά 5,2 δισεκ. ευρώ των τοποθετήσεων κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του εξωτερικού. Η καθαρή αύξηση και των υποχρεώσεών τους οφείλεται κυρίως στην αύξηση κατά 2,5 δισεκ. ευρώ των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του Ελληνικού Δημοσίου.

Στην κατηγορία των λοιπών επενδύσεων, η μείωση των απαιτήσεων των κατοίκων έναντι του εξωτερικού οφείλεται στη μείωση κατά 3,9 δισεκ. ευρώ των τοποθετήσεων κατοίκων σε καταθέσεις και repos στο εξωτερικό, που αντισταθμίστηκε μερικώς από τη στατιστική προσαρμογή που συνδέεται με την έκδοση τραπεζογραμματίων (κατά 1,6 δισεκ. ευρώ). Η αύξηση των υποχρεώσεών τους αντανακλά κυρίως την αύξηση κατά 2,4 δισεκ. ευρώ των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε καταθέσεις και repos στην Ελλάδα (περιλαμβάνεται και ο λογαριασμός TARGET), που αντισταθμίστηκε εν μέρει από τη μείωση των δανειακών υποχρεώσεών τους προς μη κατοίκους κατά 1,7 δισεκ. ευρώ.

Στο τέλος Απριλίου του 2022, τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας διαμορφώθηκαν σε 11,5 δισεκ. ευρώ, έναντι 8,8 δισεκ. ευρώ στο τέλος Απριλίου του 2021. 

ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΠΛΗΡΩΜΩΝ (εκατ. ευρώ) 

ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΠΛΗΡΩΜΩΝ (εκατ. ευρώ) 

"*     ( + ) αύξηση   ( - )  μείωση 
Σύμφωνα με τη νέα μεθοδολογία κατάρτισης του ισοζυγίου πληρωμών BPM6, η αύξηση των απαιτήσεων παρουσιάζεται με θετικό πρόσημο, ενώ η μείωση των απαιτήσεων με αρνητικό πρόσημο. Αντίστοιχα, η αύξηση των υποχρεώσεων εμφανίζεται με θετικό πρόσημο, ενώ η μείωση των υποχρεώσεων με αρνητικό πρόσημο.   "                        
"**     ( + ) αύξηση   ( - )  μείωση 
Σύμφωνα με τη νέα μεθοδολογία κατάρτισης του ισοζυγίου πληρωμών BPM6, η αύξηση των συναλλαγματικών διαθεσίμων παρουσιάζεται πλέον με θετικό πρόσημο, ενώ η μείωση των συναλλαγματικών διαθεσίμων με αρνητικό πρόσημο.  "                        
* * *    Τα  συναλλαγματικά διαθέσιμα, σύμφωνα με τον ορισμό  της Ευρωπαϊκής Κεντρικής  Τράπεζας,  περιλαμβάνουν μόνο το νομισματικό χρυσό, τη "συναλλαγματική θέση" στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, τα "ειδικά τραβηκτικά δικαιώματα" και  τις απαιτήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος σε ξένο νόμισμα έναντι κατοίκων χωρών εκτός της ζώνης του ευρώ. Αντίθετα, δεν περιλαμβάνουν τις απαιτήσεις σε ευρώ έναντι κατοίκων χωρών εκτός της ζώνης του ευρώ, τις απαιτήσεις σε  συνάλλαγμα και σε  ευρώ έναντι κατοίκων  χωρών της ζώνης του ευρώ, και τη συμμετοχή  της Τράπεζας της Ελλάδος στο κεφάλαιο και στα συναλλαγματικά διαθέσιμα της ΕΚΤ.