Αύξηση κατά 10% παρουσίασε η κατανάλωση καφέ την περίοδο της πανδημίας (2020 – 2021), ενώ και συγκριτικά με τα προ πανδημίας επίπεδα του 2019 είναι 4-5% πιο πάνω. Παράλληλα, παρά τις παγκόσμιες ανατιμήσεις σε πρώτες ύλες και μεταφορικά, ο κλάδος απορρόφησε το μεγαλύτερο μέρος αυτών, με τις μεσοσταθμικές αυξήσεις στο ράφι να διαμορφώνονται στο 7%.
Αυτό υπογράμμισαν χθες, μεταξύ άλλων, οι επαγγελματίες εισαγωγείς και έμποροι χονδρικής του κλάδου καφέ, όπως αυτός εκπροσωπείται από την Ελληνική Ένωση Καφέ (ΕΕΚ) σε συνάντηση με δημοσιογράφους, σημειώνοντας ότι οι ανατιμήσεις στο ράφι κυμαίνονται μεταξύ 0,50 και 2 ευρώ το κιλό μαζί με τον ΦΠΑ. Εκτός από τις αυξήσεις στη διεθνή τιμή του καφέ, η αύξηση πρώτων υλών στα υλικά συσκευασίας μεσοσταθμικά είναι 2-3 ευρώ το κιλό και η αύξηση κόστους ενέργειας της τάξεως του 100%.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΕΚ, η συνολική μείωση του όγκου κατανάλωσης στο τετράμηνο του 2022 είναι στα επίπεδα του 5-6% σε όγκο μεσοσταθμικά αλλά σε αξία δεν υπάρχει μείωση δεδομένου ότι οι απώλειες σε όγκο καλύπτονται από τις αυξήσεις σε αξία. Η τιμή του καφέ από τη Βραζιλία για τον «πράσινο» ωμό καφέ είναι αυτή τη στιγμή περίπου 5 ευρώ το κιλό συν τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης, ενώ οι τιμές για τους καφέδες από Λατινική Αμερική είναι περίπου 8 ευρώ.
Οι επαγγελματίες του κλάδου τόνισαν το αίτημα για άμεση κατάργηση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στον καφέ, φέρνοντας μια σειρά επιχειρημάτων που κατά τη γνώμη τους πλέον έχουν διαφοροποιήσει εντελώς τα δεδομένα που ίσχυαν όταν εισήλθε ο συγκεκριμένος φόρος. Πλέον, σύμφωνα με την ΕΕΚ, ο συγκεκριμένος φόρος προξενεί μεγαλύτερη ζημιά από το μικρό, συγκριτικά, οικονομικό όφελος στο κράτος, επηρεάζοντας αρνητικά έναν από τους πλέον «ζωντανούς» κλάδους της εγχώριας επιχειρηματικότητας.
«Ως Ελληνική Ένωση Καφέ, είμαστε υπέρ της κατάργησης του μέτρου, πιστεύοντας ότι θα έχει θετικά αποτελέσματα με πολλαπλασιαστικό όφελος για την οικονομία, την αγορά, τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές», τόνισε ο πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Καφέ Γιάννος Μπενόπουλος. Σημειώνεται ότι η ετήσια επιβάρυνση για τις εταιρείες από τον ΕΦΚ ήταν στα 134 εκατ. ευρώ το 2021, έναντι 123 εκατ. το 2020 και 140 εκατ. ευρώ το 2019. .
Μεγάλη αύξηση στα μεταφορικά
Όπως τόνισε ο κ. Μπενόπουλος, τα ναύλα για ένα κοντέινερ από τη Βραζιλία ήταν 2.000 δολάρια και έφτασαν τα 6.000 δολάρια, ενώ από την Ινδία για να έρθει ένα κοντέινερ κόστιζε έως 1.500 δολάρια, ενώ πλέον φτάνει στα 9.000 με 10.000 δολάρια. Τα παραπάνω ποσά αφορούν σε κοντέινερ καφέ με χωρητικότητα 20 τόνους (19.200 κιλά) κάτι που αντιστοιχεί σε 320 τσουβάλια των 60 κιλών.
Σύμφωνα με την ΕΕΚ -η οποία ιδρύθηκε πριν από τεσσεράμισι χρόνια με 24 μέλη που αντιπροσωπεύουν το 85% της αγοράς των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην αγορά του καφέ στη χώρα μας- η επιβολή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (Ε.Φ.Κ.) είναι ένα οριζόντιο μέτρο που χτυπάει όλη την αλυσίδα αυτής της αγοράς, στην οποία απασχολούνται πάνω από 200 χιλ. εργαζόμενοι. Άλλωστε, τζίρο 3 δισ. ευρώ ετησίως δεν κάνει καμιά άλλη αγορά εστίασης ή ποτού στην ελληνική επικράτεια και αυτό δείχνει το εκτόπισμά της.
«Αντιμετωπίζουμε μία ειδική συνθήκη από πέρυσι με τον παγετό που χτύπησε την παραγωγή στη Βραζιλία με υπερδιπλασιασμό της τιμής του καφέ στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης σε λίγους μήνες και αύξηση των ναύλων, παράγοντες που έφεραν πολύ μεγάλη πίεση στα κοστολόγια, ενώ ακολούθησαν οι πιέσεις σε έξοδα συσκευασίας και ενέργεια», επισήμανε ο κ. Μπενόπουλος.
Υπάρχουν προβλήματα του κλάδου όπως η φύρα στον νωπό καφέ που αποθηκεύεται στις αποθήκες των εισαγωγέων. Αλλά και θέματα όπως η κατάργηση του χαρτόσημου στα χρησιδάνεια που δίνουν στους πελάτες οι επιχειρήσεις στο κανάλι της εστίασης».
Ένα άλλο αίτημα της ΕΕΚ είναι η ένταξη του κλάδου μεταποίησης καφέ στο ΕΣΠΑ. Στην περίπτωση του ΕΣΠΑ, ο κλάδος έχει αποκλειστεί καθώς υπάρχουν ευρωπαϊκές οδηγίες, επειδή η πρώτη ύλη δεν φύεται στην Ευρώπη. «Δεν θέλουμε ΕΣΠΑ για να φυτέψουμε φυτείες αλλά για να αγοράσουμε μηχανήματα επεξεργασίας. Βρισκόμαστε σε συζητήσεις να φύγει ο τομέας επεξεργασίας καφέ από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης σε ό,τι αφορά την απόδοση των αναπτυξιακών προγραμμάτων και να μεταφερθεί στο υπουργείο Ανάπτυξης», επισήμανε ο πρόεδρος της ΕΕΚ.
Η πορεία της κατανάλωσης
Στα σούπερ μάρκετ, πρώτος σε μερίδια είναι ο ελληνικός καφές που αποτελεί το 50% της κατανάλωσης. Ο στιγμιαίος είναι περίπου 20% και ο φίλτρου μαζί με τον εσπρέσο είναι το υπόλοιπο 25%. Φέτος ο ελληνικός στο α’ τρίμηνο χάνει περίπου 5% αγγίζοντας τα επίπεδα των απωλειών που έχει η κατηγορία του καφέ συνολικά στα σούπερ μάρκετ. Πέρυσι, αντίστοιχα υπήρχαν και δύο μήνες lockdown, μεταφέροντας μεγάλο μέρος της κατανάλωσης κατ’ οίκον, κάτι το οποίο φέτος δεν υφίσταται.
Η κατηγορία που κερδίζει τα τελευταία χρόνια είναι οι κάψουλες, καθώς οι καταναλωτές στρέφονται σε premium προϊόντα. Συνολικά 300 εκατ. ευρώ ήταν η αξία πωλήσεων όλων των ειδών καφέ στα σούπερ μάρκετ με το 10% των πωλήσεων στο α’ τρίμηνο του 2022 να προέρχεται από τις κάψουλες εσπρέσο.
Η Ελλάδα αποτελεί μία από τις χώρες με την υψηλότερη κατά κεφαλήν κατανάλωση καφέ στον κόσμο. Συγκεκριμένα, η κατανάλωση αγγίζει τις 510 κούπες καφέ/ άτομο, στοιχείο που μεταφράζεται σε ετήσια κατανάλωση η οποία ανέρχεται σε 5 δισ. κούπες συνολικά.
Συνολικά, ετησίως στην Ελλάδα (με στοιχεία προ πανδημίας) καταναλώνονται 40.000 τόνοι. Από αυτό, το 60% αφορά κατανάλωση που γίνεται εντός σπιτιού και το 40% κατανάλωση εκτός σπιτιού (καφετέριες κ.λπ.). Φυσικά, ο συσχετισμός αυτός, μέσα στη διετία της πανδημίας και των lockdown άλλαξε, άλλωστε για πολύ καιρό η εστίαση ήταν κλειστή. Το 2020 περιορίστηκε κατά 21% η κατανάλωση καφέ εκτός σπιτιού, ενώ το πρώτο 4μηνο του 2021 όπου υπήρχε lockdown είχε υποχωρήσει περί το 50%
Ποια είναι η Ελληνική Ένωση Καφέ
Η ΕΕΚ ιδρύθηκε τον Ιανουάριο του 2018. Αρχικά ιδρυτικά μέλη ήταν είκοσι εταιρείες ενώ τώρα την Ένωση απαρτίζουν συνολικά 24 μέλη, εισαγωγικές εταιρείες ωμού καφέ, εταιρείες εισαγωγής και εμπορίας καβουρδισμένου καφέ και εταιρείες επεξεργασίας καφέ που αντιπροσωπεύουν περίπου το 85% της αγοράς.
Οι εταιρείες - ιδρυτικά μέλη είναι οι: ABEK Βεκράκος ΑΕ, Attica Terra FOOD AND DRINKS ΑΕΒΕ, Βιοτεχνία Καφέδων Γιάγκογλου, Γρ. Παπαχατζής ΟΕ, Cafetex ΑΒΕΕ, Coca-Cola ΤΡΙΑ ΕΨΙΛΟΝ (3E) ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΒΕΕ, Global Coffee Company HELLAS-IKE, Ι. Παφίλης & ΣΙΑ ΟΕ, Ι. Ταλούμης & ΣΙΑ, JACOBS DOUWE EGBERTS GR ΕΠΕ, JACOBS DOUWE EGBERTS ΕΜΠΟΡΙΑ ΚΑΦΕ GR ΕΠΕ, KAWACOM Hellas ΕΜΠΟΡΙΑ ΚΑΦΕ ΑΕ, NESTLE Hellas ΑΕ, Στάθης Γ. Κούκος & ΣΙΑ ΕΠΕ, Unistar ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΙΩΝ ΕΠΕ, ΣΥΝΚΑΦΕ ΑΒΕΕ.