Με ανοιχτό και πιθανό το σενάριο της διακοπής προμηθειών φυσικού αερίου και πετρελαίου από τη Ρωσία, η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη ετοιμάζουν εναλλακτικά σχέδια ενεργειακού εφοδιασμού.
Ακόμα και χωρίς την επιβολή επιπλέον κυρώσεων που θα οδηγήσουν στο κλείσιμο της στρόφιγγας από τη Μόσχα, το διάταγμα Πούτιν για πληρωμή του αερίου σε ρούβλια κάνει τη διακοπή των προμηθειών από τη Ρωσία πολύ πιθανή. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε νομική γνωμοδότηση προς τα κράτη μέλη ξεκαθαρίζει ότι οι εταιρείες εμπορίας που θα κάνουν δεκτό το αίτημα για συναλλαγές σε ρούβλια θα είναι υπόλογες για παραβίαση των ευρωπαϊκών κυρώσεων κατά της Ρωσίας.
Στην Ελλάδα, πηγές της αγοράς σημειώνουν ότι η ΔΕΠΑ, προς το παρόν δεν μπορεί να κάνει πολλά εκτός από το να περιμένει να ξεκαθαρίσει η κατάσταση. Η ΔΕΠΑ βρίσκεται σε επικοινωνία με το ΥΠΕΝ για το θέμα, ενώ η επόμενη προγραμματισμένη πληρωμή τοποθετείται στις 25 Μαΐου, κάτι που σημαίνει ότι, μέχρι τότε, θα έχουν υπάρξει ήδη κινήσεις από άλλες ευρωπαϊκές εταιρείες και θα έχει φανεί ποια κατεύθυνση παίρνει η υπόθεση.
Κρίσιμο παράγοντα στους ανασχεδιασμούς της ενεργειακής πολιτικής της χώρας αλλά και της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελεί το υγροποιημένο φυσικό αέριο. Για να αντισταθμιστούν οι απώλειες του 1/3 εισαγωγών φυσικού αερίου από τη Ρωσία, η ΕΕ στοχεύει στη σημαντική ενίσχυση των ροών LNG αλλά και στις σχετικές υποδομές για την αποθήκευσή του.
Ποιοι οι ελληνικοί σχεδιασμοί
Στο πλαίσιο του εθνικού προγραμματισμού για την εξασφάλιση της ενεργειακής επάρκειας της χώρας σε περίπτωση απότομης διακοπής των ροών φυσικού αερίου από τη Ρωσία αλλά και, εν γένει, για την ενεργειακή απεξάρτηση από τη Μόσχα, έχουν τεθεί στο «τραπέζι» όλα τα πιθανά σενάρια για την ενίσχυση των υποδομών για την εισροή μεγαλύτερων αποθεμάτων υγροποιημένου φυσικού αερίου, για την αποθήκευση φυσικού αερίου και, τέλος, για την επαναλειτουργία των λιγνιτικών μονάδων με στόχο την θωράκιση του συστήματος.
Στην Ελλάδα οι εγκαταστάσεις της Ρεβυθούσας σήμερα διαθέτουν ικανότητα αποθήκευσης 225.000 κ.μ. LNG από τα 2,5 δισ. κυβικών μέτρων LNG που χρειάζεται ετησίως η χώρα. Σύμφωνα με τις αποφάσεις που ελήφθησαν στην έκτακτη συνεδρίαση της Επιτροπής Διαχείρισης Κρίσεων του ΥΠΕΝ, ο ΔΕΣΦΑ εξετάζει μία πρώτη ανάλυση κόστους - οφέλους για την προσθήκη μίας επιπλέον πλωτής δεξαμενής Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (ΥΦΑ) στις εγκαταστάσεις της Ρεβυθούσας που θα διπλασιάσει σχεδόν την αποθηκευτική δυνατότητα των εγκαταστάσεων και θα αυξήσουν την ευελιξία της αλυσίδας εφοδιασμού με ΥΦΑ.
Δηλαδή, θα υπάρχει η δυνατότητα υποδοχής πλοίων σε περιόδους που οι σταθερές δεξαμενές είναι γεμάτες. Στα σενάρια που εξετάζει τώρα το ΥΠΕΝ, σύμφωνα με πληροφορίες, είναι μία πλωτή δεξαμενή που μπορεί να προσφέρει άμεσα την ευελιξία δύο πλοίων, τα οποία θα μπορούν να ξεφορτώνουν εναλλάξ χωρίς τη δέσμευση δημιουργίας πιο μόνιμων υποδομών που ενδεχομένως να μη χρειαστούν όταν ομαλοποιηθούν και πάλι οι συνθήκες στην ενέργεια. Ωστόσο, εξετάζεται και η περίπτωση μίας μόνιμης πλωτής δεξαμενής, που ωστόσο θα χρειαστεί μεγαλύτερο χρόνο για την εγκατάσταση και σύνδεσή της με το δίκτυο ενώ αφού υπάρξουν οι σχετικές μελέτες θα εκτιμηθεί το κόστος και θα υπάρξει και σχετικός διαγωνισμός. Ήδη, ωστόσο, Βουλγαρία και Ρουμανία έχουν κλειδώσει αποθηκευτικό χώρο για εισαγωγή φορτίων από τη Ρεβυθούσα.
Επιπρόσθετα, μέσα στον προηγούμενο μήνα τη δημιουργία ενός δεύτερου τερματικού σταθμού LNG στην Αλεξανδρούπολη με ιδιωτικά κεφάλαια ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Σε ό,τι αφορά στον πρώτο προς υλοποίηση πλωτό Τερματικό Σταθμό Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG), έχει ήδη ληφθεί η Τελική Επενδυτική Απόφαση (FID) όπως ανακοίνωσε η Gastrade που αναπτύσσει το έργο. Η Πλωτή Μονάδα Αποθήκευσης και Αεριοποίησης (FSRU), χωρητικότητας 153.500 κ.μ. LNG, θα συνδεθεί με το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου της Ελλάδας με αγωγό μέσω του οποίου το αεριοποιημένο LNG θα προωθείται στις αγορές της Ελλάδας, της Βουλγαρίας αλλά και της ευρύτερης περιφέρειας, από τη Ρουμανία, τη Σερβία και τη Β. Μακεδονία, μέχρι τη Μολδαβία και την Ουκρανία. Ο τερματικός σταθμός αναμένεται να λειτουργήσει στα τέλη του 2023, με τη συμβολαιοποιημένη δυναμικότητα αεριοποίησης να φθάνει ήδη μέχρι και το 50% της τεχνικής δυναμικότητάς των 5,5 δισ. κ.μ. ανά έτος.
Παράλληλα, η Gastrade, ανακοίνωσε και την κατάθεση στη ΡΑΕ της αίτησης για την αδειοδότηση του «ΑΣΦΑ Θράκης», δεύτερου πλωτού σταθμού αποθήκευσης και αεριοποίησης LNG, στο Θρακικό Πέλαγος. Το έργο υπολογίζεται να έχει ολοκληρωθεί έως το 2025 και να διαθέτει ικανότητα αποθήκευσης 170.000 κ.μ. και παράδοσης έως και 22,7 εκ. κ.μ. φυσικού αερίου ημερησίως ή 5,5 δισ. κ.μ. ετησίως. Επίσης, ο όμιλος Motor Oil προχωράει στην ανάπτυξη του έργου «Διώρυγα Gas», νοτιοδυτικά του διυλιστηρίου της στους Αγ. Θεοδώρους. Πρόκειται για ένα έργο που εντάσσεται στο 10ετές πλάνο ανάπτυξης του ΔΕΣΦΑ (2021-2030) με χωρητικότητα αποθήκευσης ως 210.000 κυβικά. Το έργο αναμένει στο τέλος του έτους την επενδυτική απόφαση και μπορεί να έχει ολοκληρωθεί έως το τέλος της επόμενης χρονιάς.
Στόχευση στα εγχώρια κοιτάσματα
Παράλληλα, μέσα στην περασμένη εβδομάδα ο πρωθυπουργός έδωσε το σήμα για την επανέναρξη των ερευνών σε ελληνικά κοιτάσματα – χερσαία και υπεράκτια ώστε να ξεκινήσει με πιο «σφιχτούς» χρόνους η παραγωγή φυσικού αερίου – εφόσον οι έρευνες δείξουν διαθέσιμα κοιτάσματα. Ειδικότερα, ο Κ. Μητσοτάκης έθεσε ως χρονικό ορίζοντα το 2023 ώστε να γνωρίζουμε εάν υπάρχουν εκμεταλλεύσιμες ποσότητες, ώστε να προχωρήσει στη συνέχεια η εκμετάλλευσή τους.
Το «κλειδί» ωστόσο στο σχέδιο επιτάχυνσης της κυβέρνησης φαίνεται πως βρίσκεται στην αναφορά του Κ. Μητσοτάκη στην αναβάθμιση των έργων αυτών σε έργα εθνικής σημασίας σημειώνοντας ότι «από πλευράς Ελληνικού Δημοσίου, από πλευράς Υπουργείου, δεσμευόμαστε ότι θα αναβαθμίσουμε όλα τα σχετικά έργα σε έργα εθνικής σημασίας προκειμένου να μην επαναληφθούν αναίτιες καθυστερήσεις. Και θα αναβαθμίσουμε την ΕΔΕΥ, την ελληνική κρατική εταιρεία, η οποία συντονίζει και αδειοδοτεί όλη αυτή την διαδικασία, ώστε -εφόσον χρειαστεί- και αυτή να συνδράμει σε προσπάθειες εξερεύνησης».
Επιπρόσθετα, την αποστολή επιστολής προς τους παραχωρησιούχους από την ΕΔΕΥ, που θα τους ενημερώνει για την πρόθεση της κυβέρνησης να επιταχύνει τις έρευνες για τον εντοπισμό και την αξιοποίηση κοιτασμάτων φυσικού αερίου ανακοίνωσε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας. Παράλληλα, το ΥΠΕΝ θα συστήσει και μία νέα task force που θα παρακολουθεί την εξέλιξη των ερευνών και θα αναλάβει νομοθετικές πρωτοβουλίες για τη σύντμηση της χρονικής διάρκειας των ερευνών.
Πώς οργανώνεται η Ευρώπη
Όπως σημειώνει δημοσίευμα του Euroactiv, μετά τη δημοσιοποίηση της σφαγής στη Μπούχα, αυξάνεται η πίεση για την απαγόρευση του ρωσικού πετρελαίου και φυσικού αερίου με τα κράτη μέλη να διχάζονται ως προς τη χρονική κλίμακα αλλά να συμφωνούν στην ανάγκη σταδιακής κατάργησης της εξάρτησης από τη Ρωσία. Όπως σημειώνει, η εξάρτηση από τη Ρωσία είναι μεγαλύτερη στην Κεντρική Ευρώπη.
- Στο πλαίσιο αυτό η Τσεχία που εισάγει όλο το φυσικό αέριο και το 50% του πετρελαίου σχεδιάζει στρατηγική για τη διαφοροποίηση των προμηθευτών της, με εισαγωγές από τη Νορβηγία ενώ υποστηρίζει το σχέδιο για κοινές αγορές φυσικού αερίου.
- Η Ουγγαρία που προμηθεύεται σχεδόν το 95% του φυσικού αερίου και περίπου το 50% πετρέλαιο από τη Ρωσία τάσσεται κατά της απαγόρευσης της ρωσικής ενέργειας λέγοντας ότι δεν υπάρχει εναλλακτική λύση.
- Η Σλοβακία πρόσφατα κατέληξε σε ένα σχέδιο που ακόμα δεν έχει δημοσιοποιήσει αλλά διερευνά το ενδεχόμενο εισαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ και το Κατάρ.
- Διαφορετική η κατάσταση στη Ρουμανία που διαθέτει δική της παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου και καλύπτει το 70% της κατανάλωσης. Ωστόσο, με τις εισαγωγές φυσικού αερίου να παρουσιάζουν αύξηση ήδη το 80% των εισαγωγών προέρχεται από τη Ρωσία. Ούτε εδώ υπάρχει δημοσιοποιημένο σχέδιο αλλά ήδη πριν από την εισβολή η χώρα αναζητούσε νέες πηγές και εξέταζε την πιθανότητα νέων εξορύξεων στη Μαύρη Θάλασσα.
- Στη Βουλγαρία, το φυσικό αέριο παίζει λιγότερο σημαντικό ρόλο, αλλά η εξάρτηση από τη Ρωσία είναι αρκετά μεγάλη. Τον Σεπτέμβριο αναμένεται να αρχίσει να λειτουργεί ένας νέος διασυνδετήριος αγωγός με την Ελλάδα, γεγονός που δημιουργεί τη δυνατότητα αντικατάστασης με το Αζερμπαϊτζάν να γίνεται ο κύριος εισαγωγέας. Χωρητικότητα από τη Ρεβυθούσα
- Η Γερμανία εξετάζει το σενάριο να προχωρήσει σε διακοπές της κατανάλωσης ειδικά στη βιομηχανία ενώ εξετάζει και τις εισαγωγές lNG από το Κατάρ και τις ΗΠΑ.
- Η Ιταλία έχει ήδη υπογράψει συμφωνία με την Αλγερία για πρόσθετες προμήθειες και βρίσκεται σε εξέλιξη για διαπραγματεύσεις με την Αίγυπτο και το Αζερμπαϊτζάν.
- Η Γαλλία προωθεί την μαζική ανάπτυξη των ΑΠΕ και της πυρηνικής ενέργειας προωθώντας επίσης την αύξηση των εισαγωγών LNG και τη μείωση της κατανάλωσης.
- Σε παρόμοια κατεύθυνση κινείται και η Φινλανδία προωθώντας την εγχώρια παραγωγή ενέργειας και την εντατικοποίηση της εφαρμογής νέων συστημάτων θέρμανσης.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
