Αρκετές αβεβαιότητες για την ελληνική οικονομία προκαλούν οι συνέπειες της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, σύμφωνα με τον οίκο αξιολόγησης Moody’s, στην ετήσια έκθεσή του για το πιστωτικό προφίλ της Ελλάδας.
Από την ανάλυση γίνεται σαφές ότι ο οίκος δύσκολα θα προχωρήσει το επόμενο διάστημα σε αναβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης της Ελλάδας. Υπενθυμίζεται ότι πρόσφατα, ενώ είχε προγραμματίσει ανακοίνωση για την Ελλάδα, τελικά απέφυγε να προχωρήσει σε αλλαγή της αξιολόγησης.
Ο οίκος μειώνει την πρόβλεψη για την ανάπτυξη φέτος από 5,2% στο 3%, καθώς η ρωσική εισβολή προκάλεσε τη δραστική αύξηση των τιμών των βασικών εμπορευμάτων, γεγονός που θα μπορούσε να αποτελέσει σημαντικό περιοριστικό παράγοντα για την ανάπτυξη. Ωστόσο, ο αντίκτυπος της σύγκρουσης και των επακόλουθων κυρώσεων στην ελληνική οικονομία είναι αβέβαιος και εξαρτάται από την εξέλιξη της σύγκρουσης.
Συνεχίζει να εκτιμά ότι το ελληνικό χρέος θα μειωθεί σταδιακά και θα φθάσει στο 185% του ΑΕΠ το 2023, προσθέτοντας, ότι τα προγράμματα στήριξης της κυβέρνησης θα πρέπει σταδιακά να αρθούν ώστε να μην αποτελέσουν «παγίδα» για τα δημοσιονομικά μεγέθη. Παράλληλα η Moody’s αναφερόμενη στον τραπεζικό κλάδο σημειώνει ότι εξακολουθεί, παρά τη μεγάλη μείωση των Μη Εξυπηρετούμενων Ανοιγμάτων (ΝΡΕ) να παραμένει ένας παράγοντας ευπάθειας για την οικονομία.
Οι επιπτώσεις της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία
Εξετάζοντας τις επιπτώσεις της ρωσικής εισβολής ο οίκος τονίζει ότι η άμεση έκθεση της Ελλάδας στη Ρωσία και την Ουκρανία είναι σχετικά περιορισμένη. Η Ρωσία αντιπροσώπευε περίπου το 2% τόσο των τουριστικών αφίξεων όσο και των ταξιδιωτικών εισπράξεων πριν από την πανδημία. Επιπλέον, το μερίδιο των ελληνικών εξαγωγών προς τη Ρωσία και την Ουκρανία αντιπροσωπεύει μόλις το 1%. Ωστόσο, ενώ το μερίδιο των εισαγωγών από την Ουκρανία είναι επίσης αμελητέο στο 0,6%, οι εισαγωγές από τη Ρωσία (κυρίως πετρέλαιο και φυσικό αέριο) αντιπροσωπεύουν το 9,5% των συνολικών εισαγωγών της Ελλάδας.
Ως εκ τούτου η επιβολή ενός ευρωπαϊκού εμπάργκο στις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου και πετρελαίου θα είχε σημαντικό αντίκτυπο στην Ελλάδα διότι:
- το ενεργειακό της μείγμα κυριαρχείται από πετρέλαιο και προϊόντα πετρελαίου (51%) και φυσικό αέριο (22%), και τα δύο εξαρτώνται πλήρως από τις εισαγωγές, και
- περίπου το 40% των εισαγωγών φυσικού αερίου της Ελλάδας και το 11% των εισαγωγών αργού πετρελαίου προέρχονται από τη Ρωσία.
Επιπλέον, οι υψηλές τιμές της ενέργειας θα διόγκωναν σημαντικά την αξία αυτών των εισαγωγών. Αυτό ισχύει και για το σιτάρι, καθώς πάνω από το 25% των εισαγωγών σιταριού της Ελλάδας προέρχεται από την Ουκρανία και τη Ρωσία. Συνολικά, μια περαιτέρω κλιμάκωση της σύγκρουσης Ρωσίας - Ουκρανίας θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο το σύνολο της ευρωπαϊκής οικονομικής ανάκαμψης.
Το μέγεθος των επιπτώσεων θα εξαρτηθεί από τη διάρκεια και τη σοβαρότητα της κρίσης, με τη Moody’s να εκτιμά ότι το εμπορικό έλλειμμα θα διευρυνθεί καθ' όλη τη διάρκεια του 2022, καθώς οι βασικές εισαγωγές γίνονται ακριβότερες. Ο πληθωρισμός επιταχυνόταν ήδη πριν από την εισβολή και έφθασε το 7,2% σε ετήσια βάση τον Φεβρουάριο, λόγω της επιτάχυνσης σε ευρεία βάση, καθώς τόσο οι τιμές των τροφίμων όσο και οι τιμές των μη τροφίμων αυξήθηκαν με ταχύτερο ρυθμό. Ο οίκος σημειώνει ότι ο πληθωρισμός θα παραμείνει αυξημένος και θα φθάσει το 5% κατά μέσο όρο φέτος.
Οι εκτιμήσεις της Moody's για την ελληνική οικονομία
Αρνητικός ο αντίκτυπος των επιδοτήσεων σε ενέργεια
Σύμφωνα με τη Moody’s τα μέτρα για την άμβλυνση του εισαγόμενου πληθωρισμού, όπως οι επιδοτήσεις ενέργειας για τη στήριξη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων που αντιμετωπίζουν τις τιμές της ενέργειας, ανήλθαν σε περίπου 4 δισ. ευρώ (2,2% του ΑΕΠ) μέχρι το τέλος Μαρτίου. Η κυβέρνηση ανακοίνωσε τον Μάρτιο νέα μέτρα ύψους 1,1 δισ. ευρώ (0,6% του ΑΕΠ). Πρόκειται για προγράμματα υψηλότερα των εκτιμήσεων του οίκου και αντανακλούν τη χαμηλότερη ανάπτυξη και τη δυνητικά υψηλότερη κυβερνητική στήριξη προς τις ευάλωτες ομάδες.
Η ισχυρότερη ανάπτυξη θα είναι το κλειδί για τη βελτίωση της δημοσιονομικής δυναμικής της Ελλάδας και τη μείωση του βάρους του χρέους, το οποίο αναμένουμε να μειωθεί σε περίπου 191% του ΑΕΠ έως το τέλος του τρέχοντος έτους και να συνεχίσει να μειώνεται σε περίπου 185% έως το τέλος του 2023. Ωστόσο, η ασθενέστερη ανάπτυξη και η παράταση των ενεργειακών επιδοτήσεων θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο τις προγραμματισμένες προσπάθειες δημοσιονομικής εξυγίανσης και να δημιουργήσουν κινδύνους για τις προβλέψεις μας για το δημοσιονομικό ισοζύγιο και το χρέος της γενικής κυβέρνησης.
Η εικόνα του τραπεζικού κλάδου
Η Moody’s έχει αξιολογήσει σε επίπεδο «BA» τον κίνδυνο για τον ελληνικό τραπεζικό τομέα. Σημειώνει ότι οι εκτιμήσεις της για τις προοπτικές του ελληνικού τραπεζικού συστήματος είναι θετικές και αντανακλούν την πρόβλεψη ότι η ανάκαμψη θα ενισχύσει την πιστωτική επέκταση και τα τραπεζικά κέρδη, ενώ η ποιότητα του ενεργητικού θα βελτιωθεί περαιτέρω, καθώς τα προβληματικά δάνεια θα μειωθούν.
Οι ελληνικές τράπεζες έχουν μειώσει σημαντικά τα παλαιά μη εξυπηρετούμενα δάνεια, κυρίως μέσω τιτλοποιήσεων το 2021 και σχεδιάζουν να συνεχίσουν αυτή την πρόοδο το 2022. Παράλληλα, αναμένεται ότι τα εποπτικά κεφάλαια του κλάδου θα σταθεροποιηθούν παραμένοντας πάνω από τις κανονιστικές απαιτήσεις και προβλέπεται συνέχιση των ευνοϊκών συνθηκών χρηματοδότησης και ρευστότητας.
Η συνεχιζόμενη διάθεση προβληματικών δανείων μέσω τιτλοποιήσεων θα βελτιώσει περαιτέρω την ποιότητα των δανείων των τραπεζών και θα μειώσει τις χρεώσεις προβλέψεων για επισφαλή δάνεια, ενισχύοντας τα αποτελέσματά τους. Τα κεφαλαιακά επίπεδα του τομέα θα σταθεροποιηθούν, μετά από κάποια εξάντληση τα τελευταία χρόνια λόγω των τιτλοποιήσεων μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, παραμένοντας πάνω από τις κανονιστικές απαιτήσεις. Ταυτόχρονα αναμένεται συνέχιση των σχετικά καλών συνθηκών χρηματοδότησης και ρευστότητας με αυξημένες καταθέσεις πελατών και ευνοϊκή χρηματοδότηση από την ΕΚΤ.
Το Σχέδιο Ηρακλής αποτελεί σημαντικό βήμα για την εξυγίανση των ισολογισμών των τραπεζών και έχει συμβάλει στην επιταχυνόμενη μείωση του δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPL). Ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων μειώθηκε στο 16% τον Σεπτέμβριο του 2021 από 33% στο τέλος του 2020 και 49% στο τέλος του 2017. Αν και πιθανότατα μειώθηκε περαιτέρω κοντά στο 10% μέχρι το τέλος του περασμένου έτους, ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων της Ελλάδας παραμένει ο υψηλότερος στη ζώνη του ευρώ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τονίζει επίσης ότι οι ευπάθειες παραμένουν, καθώς οι καθαρές εισροές μη εξυπηρετούμενων δανείων συνεχίζονται, αν και με περιορισμένο ρυθμό.
Οι ελληνικές τράπεζες είναι από τις πιο αδύναμες στην ΕΕ όσον αφορά τη φερεγγυότητα και την κερδοφορία και έχουν την υψηλότερη εξάρτηση από τα καθαρά έσοδα από τόκους. Οι ελληνικές τράπεζες μετατοπίζουν σταδιακά την εστίασή τους από τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων στη βελτίωση της διαρθρωτικής λειτουργικής κερδοφορίας τους, ιδίως μέσω της συγκράτησης του κόστους. Η παροχή πιστώσεων προς τον μη χρηματοπιστωτικό επιχειρηματικό τομέα κατέγραψε ήπια ανάκαμψη τους τελευταίους μήνες. Σε καθαρούς όρους, ανήλθε σε 3,8% τον Δεκέμβριο του 2021 σε σύγκριση με ένα χρόνο πριν.
Πρόκειται για θετική στροφή μετά τη συνεχή επιβράδυνση της καθαρής πιστωτικής επέκτασης, η οποία υποχώρησε σε 2,8% σε ετήσια βάση τον Σεπτέμβριο του 2021 από 10% τον Δεκέμβριο του 2020. Η αύξηση των πιστώσεων προς τα νοικοκυριά παρέμεινε αρνητική, αλλά η μείωση ήταν οριακά μικρότερη τον Δεκέμβριο του 2021 λόγω της ηπιότερης συρρίκνωσης των καταναλωτικών δανείων.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
