Ελάφρυνση φόρου 100% σε φτωχούς, μηδενική σε «μεσαίους»

Αν μια βασική πολιτική δέσμευση της κυβέρνησης ήταν να ελαφρύνει τα μεσαία εισοδήματα, που έγιναν τα υποζύγια της άμεσης φορολογίας στην περίοδο της κρίσης και προορίζονται να αποτελέσουν τους στυλοβάτες της οικονομικής ανάκαμψης, τότε οι αλλαγές που προβλέπονται στο νέο φορολογικό νομοσχέδιο κινούνται... χιλιόμετρα μακριά από το στόχο, καθώς για τους ασθενέστερους προβλέπεται μείωση φορολογικής επιβάρυνσης που φθάνει και το 100% ενώ για τα εισοδήματα της μεσαίας τάξης οι ελαφρύνσεις είναι μηδαμινές.

Η... κακή ημέρα είχε φανεί από το πρωί, αφού από την κατάθεση του προσχεδίου του προϋπολογισμού είχε αποκαλυφθεί ότι το ποσό που σκόπευε να διαθέσει η κυβέρνηση για την ελάφρυνση της φορολογίας εισοδήματος των φυσικών προσώπων ήταν μόλις 46 εκατ. ευρώ. Προφανές ήταν εξαρχής ότι σε ένα τόσο μικρό ποσό συνολικής ελάφρυνσης θα ήταν μαθηματικά αδύνατο να χωρέσουν σημαντικές ελαφρύνσεις φόρων για τα μεσαία εισοδήματα, από τα οποία προέρχεται ο κύριος όγκος των δημοσίων εσόδων από την φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων.

Η δημοσιοποίηση του φορολογικού νομοσχεδίου, που έχει τεθεί σε διαβούλευση από την Πέμπτη, απλώς επιβεβαίωσε το αναμενόμενο. Βασική αλλαγή στην κλίμακα φορολογίας εισοδήματος ήταν η μείωση του «τρελού» εισαγωγικού συντελεστή, που ισχύει σήμερα από το αδιανόητα υψηλό 22% στο πιο «λογικό» 9%. Στους άλλους τρεις συντελεστές εφαρμόζεται μια μικρή μείωση κατά 1%.

Η ισχύουσα κλίμακα φορολογίας

Η νέα κλίμακα φορολογίας (για εισοδήματα από 1/1/2020)

Έκπτωση φόρου για παιδιά

Το νέο φορολογικό προβλέπει τη σύνδεση της έκπτωσης φόρου με τον αριθμό των τέκνων. Όπως αναφέρει το φορολογικό νομοσχέδιο, ο φόρος μειώνεται κατά το ποσό των 777 ευρώ για το φορολογούμενο χωρίς εξαρτώμενα τέκνα. Η μείωση του φόρου ανέρχεται σε 810 ευρώ για το φορολογούμενο με ένα εξαρτώμενο τέκνο, σε 900 ευρώ για δύο εξαρτώμενα τέκνα, σε 1.120 ευρώ για τρία εξαρτώμενα τέκνα και σε 1.340 ευρώ για τέσσερα εξαρτώμενα τέκνα. Για κάθε επιπλέον εξαρτώμενο τέκνο μετά το τέταρτο, η μείωση του φόρου αυξάνεται κατά 220 ευρώ για κάθε επόμενο τέκνο. Εάν το ποσό του φόρου είναι μικρότερο των ποσών αυτών, η μείωση του φόρου περιορίζεται στο ποσό του αναλογούντος φόρου.

Η κυβέρνηση, όμως, εισάγει μια παράξενη μείωση της... μείωσης φόρου για όσους έχουν παιδιά και έχουν εισοδήματα από μισθούς και συντάξεις. Ειδικότερα, για φορολογητέο εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες και συντάξεις, το οποίο υπερβαίνει το ποσό των 12.000 ευρώ, το ποσό της μείωσης μειώνεται κατά είκοσι 20 ευρώ ανά χίλια 1.000 ευρώ του φορολογητέου εισοδήματος από μισθούς και συντάξεις μέχρι του ποσού της μείωσης του φόρου που προβλέπεται ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών. Αυτή η πρόβλεψη δεν εφαρμόζεται σε όσους έχουν πέντε εξαρτώμενα τέκνα και άνω.

Έτσι, ένας φορολογούμενος με 13.000 ευρώ εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες και δύο παιδιά, αντί να δικαιούται μείωση φόρου 900 ευρώ θα πρέπει να υποστεί ένα... κούρεμα της έκπτωσης φόρου κατά 260 ευρώ. Από 45.000 ευρώ εισοδήματος από μισθωτές υπηρεσίες ή συντάξεις και πάνω, η έκπτωση των 900 ευρώ για τα δύο παιδιά εκμηδενίζεται. Επειδή το νομοσχέδιο δόθηκε σε διαβούλευση χωρίς εισηγητική έκθεση, θα πρέπει να περιμένουμε την κατάθεσή του στη Βουλή για να καταλάβουμε ποια σοφή σκέψη οδηγεί το νομοθέτη σε αυτή την περίεργη... τιμωρία όσων έχουν εισοδήματα από μισθωτή εργασία ή συντάξεις.

Ποιοι κερδίζουν, ποιοι μένουν... στο κρύο

Η νέα κλίμακα είναι σαφές ότι ωφελεί μόνο λίγες κατηγορίες φορολογουμένων με χαμηλά εισοδήματα, ενώ στα μεσαία εισοδήματα τείνει προς το μηδέν.

Είναι χαρακτηριστικό ότι, όπως φαίνεται στον πίνακα όπου αναλύονται περιπτώσεις φόρων σε εισοδήματα από μισθωτή εργασία για φορολογούμενο με δύο παιδιά, ο πιο τυχερός φορολογούμενος είναι αυτός που έχει εισόδημα 10.000 ευρώ: μέχρι τώρα πλήρωνε φόρο 200 ευρώ, ενώ με τις νέες διατάξεις ο φόρος του θα πέσει στο μηδέν, δηλαδή θα έχει μια μείωση 100%.

Ένας φορολογούμενος με εισόδημα 11.000 ευρώ, θα έχει μια μείωση του φόρου επίσης κατά 200 ευρώ, ή σε ποσοστό 47%. Όμως, ο τυπικός φορολογούμενος της μεσαίας τάξης, με 20.000 ευρώ εισόδημα (πολύ κοντά στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ της χώρας), θα έχει αμελητέα μείωση φόρου κατά 40 ευρώ, ή σε ποσοστό 1,66%. Για υψηλότερα εισοδήματα, 30.000 ή 40.000 ευρώ, το ποσοστό της μείωσης φόρου τείνει προς το απόλυτο μηδέν.

«Σε λάθος κατεύθυνση»

Ο προσανατολισμός των φοροελαφρύνσεων και πάλι στα χαμηλά εισοδήματα και όχι στη μεσαία τάξη, έχει προκαλέσει έντονη κριτική από οικονομικούς αναλυτές.

Οι αναλυτές του ΣΕΒ έχουν υπογραμμίσει ότι το φορολογικό σύστημα παραμένει δέσμιο παρεμβάσεων στήριξης των στρωμάτων με χαμηλότερα εισοδήματα. Όπως υπογραμμίζουν, τα φορολογικά μέτρα ελάφρυνσης κινούνται προς τη λάθος κατεύθυνση, καθώς δεν μειώνονται τα βάρη για για μεσαία και υψηλότερα εισοδήματα και αυτό περιορίζει την αναπτυξιακή διάσταση των παρεμβάσεων στη φορολογία, καθώς:

• Δεν δίνονται κίνητρα στα πιο παραγωγικά στελέχη από τη μείωση του μη μισθολογικού κόστους (πέραν της γενικής μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών κατά 1 π.μ. από τον Ιούλιο του 2020), και
• Τίθενται αντικίνητρα στην αναδιάρθρωση του εργατικού δυναμικού υπέρ της μισθωτής εργασίας, που συνδέεται με υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης παγκοσμίως.