Πηγή ζημιών για τα σούπερ μάρκετ το ηλεκτρονικό κανάλι πωλήσεων

Υπερπροσπάθεια έκαναν τα σούπερ μάρκετ να διευρύνουν τα ηλεκτρονικά κανάλια πωλήσεων στις ιδιαίτερες συνθήκες που δημιούργησε η πανδημία, αλλά τώρα βιάζονται... να τα ξανακλείσουν, καθώς αποτελούν πηγή ζημιών και περιορίζουν τα ήδη αναιμικά καθαρά περιθώρια κέρδους τους. Οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ βλέπουν το «Ελ Ντοράντο» των ηλεκτρονικών πωλήσεων να μετατρέπεται σε «βραχνά» και αναζητούν τρόπους για να καταστήσουν κερδοφόρες τις ηλεκτρονικές πωλήσεις.

Τα περιθώρια κέρδους για τις αλυσίδες παραμένουν πολύ χαμηλά, ενώ ο «πόλεμος» των προσφορών δεν αφήνει πολλά περιθώρια βελτίωσης. Σύμφωνα με στοιχεία του ΙΕΛΚΑ το 2020, το οργανωμένο λιανεμπόριο είχε περιθώριο καθαρού κέρδους μόλις 0,64%. Παράλληλα, οι ηλεκτρονικές πωλήσεις σύμφωνα με την Convert Group σημείωσαν έκρηξη 260% το 2020, με τις αυξητικές τάσεις να συνεχίζονται στο πρώτο τρίμηνο του 2021 και οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ βλέπουν αυτόν τον αυξημένο τζίρο να φέρνει ζημιές, καθώς τα κόστη της διανομής υπερκαλύπτουν τα κέρδη από τις πωλήσεις.

Το πρώτο τρίμηνο του 2021 το κανάλι των ηλεκτρονικών αγορών σούπερ μάρκετ διατηρεί ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης. Σύμφωνα με στοιχεία της Convert Group στο πρώτο δίμηνο καταγράφεται αύξηση 504% σε σχέση με το 2020, ενώ σύμφωνα με στοιχεία της Nielsen στο πρώτο τρίμηνο, (όπου φαίνονται οι πρώτες επιπτώσεις της πανδημίας) η αύξηση έχει φτάσει το 339%. Ωστόσο η τεράστια άνοδος πωλήσεων που σημειώνουν τα ηλεκτρονικά κανάλια, δεν αντικατοπτρίζεται στα κέρδη των επιχειρήσεων καθώς το κόστος των παραδόσεων φτάνει μέχρι και το 21%, όπως αναφέρει έρευνα της McKinsey.

Έναν χρόνο μετά το ξέσπασμα της πανδημίας οι καταναλωτές φαίνονται πλέον εξοικειωμένοι με τις ηλεκτρονικές παραγγελίες αλλά και οι επιχειρήσεις μετά τις πρώτες δυσκολίες που παρατηρήθηκαν στις παραδόσεις, έχουν προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί. Κάτι στο οποίο βοήθησαν και οι συνέργειες με πλατφόρμες παραγγελιών τροφίμων, όπως η e-Food με τον Σκλαβενίτη, η delivery.gr με την ΑΒ Βασιλόπουλος, αλλά και το ΒΟΧ του ΟΤΕ με τις αλυσίδες Κρητικός και Μασούτης. Όπως αναφέρει το ΙΕΛΚΑ, πλέον ένας στους τέσσερις καταναλωτές πραγματοποιεί αγορές από online σούπερ μάρκετ, όταν το αντίστοιχο ποσοστό το 2019, ήταν μόλις 1-2%.

Ανησυχούν τα κορυφαία στελέχη του κλάδου

Τα στελέχη του κλάδου των σούπερ μάρκετ εκφράζουν την ανησυχία τους για την κερδοφορία καθώς το ηλεκτρονικό εμπόριο θα συνεχίσει να μεγαλώνει τα επόμενα χρόνια. Χαρακτηριστικά, στο 11^ο Συνέδριο Self Service-Food Retail Forum, εκτέθηκαν οι προβληματισμοί για το πλήγμα που δέχονται τα φυσικά καταστήματα και η κερδοφορία, ενώ υπογραμμίστηκε η ανάγκη για νέες επενδύσεις που θα χρειαστούν.

Ο διευθύνων σύμβουλος του ομίλου METRO Αριστοτέλης Παντελιάδης υπογράμμισε ότι με «επενδύσεις, συνέπεια και καλή δουλειά» θα συνεχιστεί η ανάπτυξη των ηλεκτρονικών καναλιών, όμως «το κρίσιμο είναι η κερδοφορία, που παραμένει ζητούμενο». Τόνισε πως «παρά την τεράστια άνοδο που σημειώθηκε την περασμένη χρονιά στο e-shop, καταφέραμε να παράγουμε ελάχιστη, οριακή κερδοφορία και αυτό το θεωρούμε μεγάλο επίτευγμα γιατί σταμάτησε να παράγει σημαντικές ζημιές».

Επισήμανε επίσης ότι «όσο μεγαλώνει το μερίδιο των ηλεκτρονικών αγορών στο γενικό σύνολο των αγορών, τόσο αυτές οι αγορές θα κλέβουν τζίρο απ’ τα φυσικά καταστήματα. Και τα φυσικά καταστήματα λειτουργούν με τελείως διαφορετικά περιθώρια. Οπότε θα αρχίσει να πονάει όλο και περισσότερο η ανάπτυξη αυτού του ηλεκτρονικού κομματιού εάν δεν βρούμε τρόπο να το κάνουμε κερδοφόρο. Και είναι φυσικό διότι το κόστος του delivery ξεπερνά αθροιστικά το 20%. Κι αυτό δεν είναι ελληνικό πρόβλημα αλλά παγκόσμιο».

Από την πλευρά του, ο Γιάννης Μασούτης σημείωσε πως το ηλεκτρονικό εμπόριο είναι τάση που χτίζεται, θα μείνει και θα μεγαλώσει πολύ περισσότερο, με την αλυσίδα Μασούτης να στοχεύει προς αυτή την κατεύθυνση. «Θα πρέπει να επανασχεδιάσουμε τις διαδικασίες με τις παραδόσεις σχετικά με τις χρεώσεις των μεταφορικών και να μας απασχολήσει η κερδοφορία αυτού του καναλιού. Σήμερα προσπαθούμε είτε να βγάλουμε μικρές ζημιές ή να είμαστε στο μηδέν», ενώ υπογράμμισε πως «τα πράγματα σήμερα είναι οριακά».

Ανάγκη για νέες επενδύσεις

Σε κάθε περίπτωση, οι αλυσίδες να καλούνται να προχωρήσουν σε επενδύσεις στο ηλεκτρονικό κανάλι, ακόμη και αν δεν έχουν καταφέρει να βρουν τον τρόπο να το κάνουν κερδοφόρο.

Η Σκλαβενίτης, που το 2019 είχε κύκλο εργασιών 3,3 δισ. ευρώ και εκτιμάται ότι κατέγραψε διψήφια άνοδο το 2020, ήταν από τις τελευταίες αλυσίδες που μπήκαν στην αρένα του ηλεκτρονικού εμπορίου με δικό της κατάστημα τον Νοέμβριο ενώ μέχρι τότε δεχόταν ηλεκτρονικές παραγγελίες μόνο μέσα από την πλατφόρμα e-food. Η αλυσίδα έχει προαναγγείλει την ενίσχυση των υποδομών του ηλεκτρονικού καταστήματος και δρομολογεί και τη δημιουργία νέων "dark stores" σε Αττική και Θεσσαλονίκη που ενισχύσουν ακόμα περισσότερο τις προσπάθειες για επικράτηση στο "last mile".

Η ΑΒ Βασιλόπουλος που ήταν από τις πρώτες αλυσίδες που είχαν επενδύσει στο ηλεκτρονικό κανάλι, προχώρησε σε συνεργασία με την delivery.gr του ομίλου Μούχαλη από το πρώτο κύμα της πανδημίας, καθώς οι παραγγελίες είχαν εκτοξευτεί με αποτέλεσμα να καθυστερούν σημαντικά οι παραδόσεις. Ο κ. Βασίλης Σταύρου, επικεφαλής της αλυσίδας ανακοίνωσε πως η εταιρεία θα δημιουργήσει ένα ακόμη «dark store» που θα προστεθεί σε εκείνο που βρίσκεται στην περιοχή του Ρέντη ώστε να ανταποκριθεί στις αυξανόμενες απαιτήσεις.

Επιπλέον ανέφερε πως θα συνεχιστούν οι επενδύσεις για την ανάπτυξη του ηλεκτρονικού καναλιού, καθώς οι διαδικτυακές πωλήσεις έχουν αυξήσει σημαντικά το μερίδιο τους στον συνολικό κύκλο εργασιών, που ξεπερνάει τα 2 δισ. ευρώ, και αποτελούν πλέον το 3% των πωλήσεων.

Η αλυσίδα Μασούτης θέλησε να αξιοποιήσει την μεγάλη ανάπτυξη την οποία γνωρίζει το ηλεκτρονικό εμπόριο, προχωρώντας στην μετεξέλιξη του ηλεκτρονικού της καταστήματος σε ένα ψηφιακό πολυκατάστημα προσπαθώντας να καλύψει περισσότερες αγοραστικές επιθυμίες των καταναλωτών.

Ο Γιάννης Μασούτης σημείωσε πως εξετάζεται η ένταξη και άλλων εταιρειών στην ηλεκτρονική πλατφόρμα της εταιρείας, η οποία σκοπεύει να εξελιχθεί σε ένα marketplace. Αυτή τη στιγμή, η βορειοελλαδίτικη αλυσίδα εξυπηρετεί 45 πόλεις σε όλη την Ελλάδα, χρησιμοποιώντας 58 καταστήματα ως «hub» για την εκτέλεση και αποστολή των ηλεκτρονικών παραγγελιών ενώ στην πλατφόρμα έχουν ενταχθεί ήδη you.gr του ομίλου Quest και η Βιοκαρπέτ.