Ένα νέο καμπανάκι κινδύνου κρούει ο επικεφαλής του Εποπτικού Μηχανισμού (SSM) της ΕΚΤ, Αντρέα Ενρία, καθώς σε πρόσφατη συνέντευξή του στο Reuters σπεύδει να τονίσει ότι το 40% των τραπεζών της ευρωζώνης ουσιαστικά δεν έχουν κατορθώσει να «μετρήσουν» τον ακριβή αριθμό των «κόκκινων» δανείων που ενδέχεται να προκύψουν λόγω της πανδημίας και αντίθετα κάποιες εξ αυτών προτιμούν να… «κρύψουν το πρόβλημα κάτω από το χαλί».
Η ΕΚΤ από την πρώτη στιγμή που εφαρμόστηκαν κρατικά μέτρα στήριξης και κυρίως «πάγωμα» δανείων έχει συστήσει στις τράπεζες να είναι ιδιαίτερα προσεκτικές, να φροντίσουν να δημιουργήσουν τα απαραίτητα κεφαλαιακά αποθέματα ώστε να απορροφήσουν μία πιθανή νέα γενιά μη εξυπηρετούμενων δανείων και παράλληλα να έχουν ως βασικό στόχο την ενίσχυση της ρευστότητάς τους.
Σύμφωνα με τον κ. Ενρία, το μεγαλύτερο ποσοστό των τραπεζών έχουν ακολουθήσει τους κανόνες, διαχειρίζονται με ορθό τρόπο παλιά και πιθανώς νέα «κόκκινα» δάνεια, αλλά ταυτόχρονα «οι δύο στις πέντε έχουν ελλιπείς μηχανισμούς» και δεν έχουν κατορθώσει να συμμορφωθούν στους όρους που έχουν τεθεί από SSM και ΕΚΤ.
Βάσει των οικονομικών μεγεθών που έχουν ανακοινώσει οι τράπεζες – συμπεριλαμβανομένων και των ελληνικών- φαίνεται ότι έχουν μειώσει σημαντικά το επίπεδο των μη εξυπηρετούμενων δανείων, στις περισσότερες περιπτώσεις μέσω τιτλοποιήσεων και πώλησής τους. Όμως ο Ενρία επιμένει ότι αρκετές τράπεζες δεν έχουν «μετρήσει» με τον ορθό τρόπο τις τυχόν επιβαρύνσεις που θα προκύψουν όταν αρθούν τα μέτρα στήριξης και το «πάγωμα» καταβολής δόσεων δανείων.
Μία λύση σύμφωνα με το κορυφαίο στέλεχος της ευρωζώνης είναι οι τράπεζες να έρθουν εγκαίρως σε «επαφή» με τους δανειολήπτες, προκειμένου να εξετάσουν την οικονομική τους κατάσταση και εάν είναι αναγκαίο να υπάρξει επαναπρογραμματισμός των δανείων τους, ιδίως εάν αυτά βρίσκονταν σε καθυστέρηση και πριν από το «πάγωμα» των δόσεων.
«Έχω την αίσθηση ότι οι τράπεζες έχουν τη διάθεση του "βλέποντας και κάνοντας", ενώ υποστηρίζουν ότι δεν έχουν, ακόμη, τη δυνατότητα να έχουν πολύ καλή πληροφόρηση. Παράλληλα φαίνεται να περιμένουν ώστε πρώτα να έρθει η ανάκαμψη και μετά να ασχοληθούν και φυσικά υπάρχουν και τράπεζες που απλά θέλουν να κρύψουν τα προβλήματα», υπογραμμίζει ο κ. Ενρία.
Ο SSM σε έκθεση – έρευνά του τόσο για τις τράπεζες όσο και για τις εταιρείες διαχείρισης «κόκκινων δανείων» ζητά να υπάρξει καλύτερη προετοιμασία κυρίως για στεγαστικά δάνεια, αλλά και δάνεια στον τομέα του λιανικού εμπορίου, καθώς πρόκειται για έναν κλάδο που έχει δεχθεί πλήγμα από τα περιοριστικά μέτρα λόγω της πανδημίας αλλά και τη στροφή των καταναλωτών στις online αγορές. Οι τομείς που επλήγησαν περισσότερο και ήδη αναλύονται με προσοχή από τον SSM είναι η εστίαση και ο τουρισμός, ενώ τώρα οι αρχές επεκτείνουν τους ελέγχους και στα εμπορικά ακίνητα.
Καθώς οι τράπεζες άρχισαν ήδη να παίρνουν πίσω προβλέψεις που είχαν σχηματίσει για προβληματικά δάνεια, ώστε να παρουσιάσουν βελτιωμένη κερδοφορία ήδη από το πρώτο τρίμηνο του 2021, ο κ. Ενρία συστήνει να υπάρξει μεγάλη προσοχή. «Είναι ακόμη πολύ νωρίς να μιλάμε για χαλάρωση των προβλέψεων έναντι επισφαλειών. Σε συνθήκες ύφεσης οι τράπεζες αρχίζουν να μειώνουν τις προβλέψεις μετά την περίοδο όπου οι χρεοκοπίες έχουν φθάσει στο ζενίθ τους. Όμως βρισκόμαστε σε μία περίοδο που μόλις αρχίζουν να εμφανίζονται οι πρώτες ενδείξεις τυχόν προβλημάτων στην ποιότητα των περιουσιακών στοιχείων», σημειώνει.
Πάντως επαναλαμβάνει ότι η αρχική εκτίμηση της ΕΚΤ για νέα επισφαλή δάνεια 1,4 τρισ. ευρώ ήταν μάλλον υπερβολική και θεωρεί ότι αυτό το ποσό θα πρέπει να θεωρείται, πλέον, μη πιθανό να εμφανιστεί. Ταυτόχρονα, όμως, οι τράπεζες θα κληθούν να ενισχύσουν την κεφαλαιακή τους επάρκεια είτε μέχρι το τέλος του 2021 είτε και εντός του 2022 εάν καταστεί σαφές ότι θα υπάρξει «επίθεση» πτωχεύσεων και αθέτησης πληρωμής δανείων μετά την άρση των μέτρων στήριξης.
«Πιθανώς να χρειαστεί να επεκτείνουμε αυτό το χρονοδιάγραμμα, εάν υπάρξει και επέκταση του χρόνου εφαρμογής των μέτρων στήριξης», παραδέχεται το κορυφαίο στέλεχος του SSM.