Τη νέα κατεύθυνση που θα πάρουν τα μέτρα στήριξης της ρευστότητας των επιχειρήσεων της ευρωζώνης, με τη μετάβαση σε στοχευμένες παροχές ενισχύσεων ύστερα από μια περίοδο οριζόντιων παρεμβάσεων μεγάλης κλίμακας, αναμένεται να αναζητήσει το Eurogroup στη σημερινή του τηλεδιάσκεψη.
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι, στη συζήτηση που θα γίνει με βάση εισηγητικό έγγραφο της Κομισιόν, μπαίνει για πρώτη φορά στο τραπέζι μια πιθανή παρέμβαση του Ταμείου Ανάκαμψης για να προσφερθεί από τα κράτη χρηματοδοτική στήριξη στις επιχειρήσεις όταν θα λήγουν τα μέτρα που άρχισαν να εφαρμόζονται πέρυσι και θα αρχίσει να αυξάνεται ο αριθμός των πτωχεύσεων. «Τα εθνικά καθεστώτα αφερεγγυότητας πιθανότατα θα χρειαστούν ενίσχυση από το Ταμείο Ανάκαμψης με ουσιαστικά κίνητρα και στήριξη», τονίζει η Κομισιόν.
Και επισημαίνει ότι, δεδομένου ότι οι επιχειρήσεις εξαντλούν τα ίδια κεφάλαια και τα καθεστώτα στήριξης μειώνονται, θα είναι απαραίτητο να διατηρηθεί ένας αποτελεσματικός πιστωτικός δίαυλος. Οι επιχειρήσεις θα χρειαστούν εξωτερικές πηγές χρηματοδότησης τόσο για την αντιμετώπιση των ελλείψεων ρευστότητας όσο και για τις επενδύσεις. Ωστόσο, έρευνες δείχνουν ότι οι πιστωτικές ανάγκες φαίνεται ήδη να ξεπερνούν τη διαθεσιμότητα πιστώσεων σε όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ, γεγονός που δείχνει διεύρυνση του κενού εξωτερικής χρηματοδότησης.
Ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, θα κληθεί να τοποθετηθεί στα βασικά θέματα της συζήτησης για τον επιχειρηματικό τομέα και τις κρατικές ενισχύσεις ρευστότητας, σε μια περίοδο όπου τα αυστηρό lockdown στην Αττική και άλλες περιοχές της χώρες έχουν οδηγήσει σε ακραία δοκιμασία πολλές επιχειρήσεις και κλάδους, όπως το λιανικό εμπόριο και η εστίαση.
Ο κ. Σταϊκούρας θα κληθεί να παρουσιάσει, όπως και οι άλλοι υπουργοί, τη στρατηγική της κυβέρνησης για την απόσυρση των μέτρων στήριξης και αναμένεται να τονίσει ότι η Ελλάδα, λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών που διαμορφώνονται σε υγειονομικό και οικονομικό επίπεδο, βρίσκεται προς το παρόν σε φάση αύξησης και όχι απόσυρσης των μέτρων στήριξης, για την αποκλιμάκωση των οποίων κρίσιμο ρόλο θα διαδραματίσει ο χρόνος επανεκκίνησης της οικονομικής δραστηριότητας, αλλά και η πορεία της φετινής τουριστικής σεζόν, παράγοντες που θα επηρεασθούν από την επιτάχυνση των εμβολιασμών τόσο στην Ελλάδα, όσο και στις ευρωπαϊκές χώρες, από τις οποίες προέρχεται το μεγαλύτερο μέρος του τουρισμού.
Η γενική κατεύθυνση που υπάρχει, πάντως, στην Ευρώπη, όπως τη συνοψίζει η έκθεση της Κομισιόν, είναι ότι «καθώς τα μεγάλα μέτρα εταιρικής στήριξης αρχίζουν να λήγουν, θα υπάρχει σταδιακά ανάγκη αντικατάστασής τους με πιο στοχοθετημένα συστήματα». Σε αυτή την φάση δεν αναμένεται να υπάρξουν κάποιες αποφάσεις με δεσμευτικό χαρακτήρα για όλες τις χώρες, ενώ η συζήτηση έχει προγραμματισθεί να συνεχισθεί τον Απρίλιο, σε μεγαλύτερο βάθος.
Στην έκθεση της Κομισιόν τονίζεται, μεταξύ άλλων, ότι τα κρατικά μέτρα στήριξης και η αύξηση του τραπεζικού δανεισμού προστάτευσαν τον επιχειρηματικό τομέα από μια κρίση ρευστότητας μεγάλης κλίμακας. Χωρίς αυτά, εκτιμά η Κομισιόν, σχεδόν μία στις τέσσερις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις θα βρισκόταν σε κρίση ρευστότητας στο τέλος του προηγούμενου έτους.
Τα προβλήματα ρευστότητας παρουσιάζονται με μεγάλη ανομοιομορφία ανάμεσα στους διαφορετικούς επιχειρηματικούς κλάδους. Κλάδοι όπως η παροχή υπηρεσιών καταλυμμάτων και η εστίαση εμφανίζουν πολύ υψηλά ποσοστά επιχειρήσεων με προβλήματα ρευστότητας, που φθάνουν και το 75%, ενώ άλλοι, όπως η κατασκευή υπολογιστών, έχουν μονοψήφια ποσοστά επιχειρήσεων με πρόβλημα ρευστότητας.
Η κρίση ρευστότητας που περνούν πολλές ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, όπως εκτιμά η Κομισιόν, είναι πιθανό να γίνει κρίση φερεγγυότητας για όσες επιχειρήσεις ήταν ήδη οικονομικά ευάλωτες πριν το ξέσπασμα της πανδημίας. Αυτές οι επιχειρήσεις θα έχουν και τις μεγαλύτερες δυσκολίες στο εξής να αντλούν χρηματοδότηση από τις τράπεζες. Πρέπει να σημειωθεί, εξάλλου, ότι ήδη τα στοιχεία της έρευνας της ΕΚΤ για τα κριτήρια χρηματοδότησης κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2020 έδειξαν πως οι τράπεζες «έσφιξαν» απότομα τους κανόνες τους, στην πλέον δραματική αλλαγή που έχει καταγραφή από την κρίση του 2008.
Η Κομισιόν σημειώνει ότι οι τράπεζες αύξησαν σημαντικά τις χορηγήσεις δανείων στις επιχειρήσεις το 2020 και αυτό τους επέτρεψε να μετριάσουν τις πιέσεις στη ρευστότητα και να αυξήσουν τα ταμειακά διαθέσιμα ασφαλείας, αλλά, ταυτόχρονα, τα αυξημένα δανειακά βάρη μπορεί να μειώσουν στο μέλλον την ικανότητα των επιχειρήσεων να επενδύουν.
Τα μέτρα που λήφθηκαν το 2020 έχουν επιτρέψει να αποφύγουν την αθέτηση των υποχρεώσεών τους οι περισσότερες επιχειρήσεις, κάτι που αντανακλάται και στους δείκτες των μη εξυπηρετούμενων δανείων, οι οποίοι δεν έχουν αυξηθεί, ενώ και ο αριθμός των πτωχεύσεων το 2020 μειώθηκε σε σχέση με το 2019, λόγω διοικητικών καθυστερήσεων και, σε ορισμένες χώρες, αποπληρωμής δανείων και προσωρινής χαλάρωσης των κανονισμών πτώχευσης.
Μετά τη λήξη των μέτρων δημόσιας στήριξης, τονίζει η Κομισιόν, ορισμένες επιχειρήσεις είναι πιθανό να αθετήσουν τις δανειακές τους υποχρεώσεις, με αποτέλεσμα την αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και των πτωχεύσεων. Το 3ο τρίμηνο του 2020, τα δάνεια σε αναστολή ανήλθαν σε 587 δισ. ευρώ, εκ των οποίων περίπου το 60% ήταν επιχειρηματικά δάνεια. Επιπλέον, για δάνεια 289 δισ. ευρώ είχαν χορηγηθεί κρατικές εγγυήσεις, με μέσο όρο κάλυψης 70%.
Σχετικά με τη μετάβαση σε πιο επιλεκτικά προγράμματα στήριξης των επιχειρήσεων, η Κομισιόν υπογραμμίζει ότι τα γενικά μέτρα που χρησιμοποιούνται στα πρώτα στάδια της κρίσης αναμένεται να δώσουν σταδιακά τη θέση τους σε πιο στοχοθετημένες δράσεις, που διοχετεύουν τη χρηματοδότηση σε επιχειρήσεις που τη χρειάζονται και είναι βιώσιμες. Πολλά μέτρα επρόκειτο να λήξουν στο τέλος του 2020, ενώ ακόμη και μετά τις παρατάσεις που έχουν δοθεί αναμένεται να καταργηθούν σταδιακά τα περισσότερα κατά τη διάρκεια του 2021.
Το μείγμα πολιτικής που χρησιμοποιείται, τονίζει η Κομισιόν, θα πρέπει να εξισορροπήσει προσεκτικά τους κινδύνους και να διαχειριστεί τους μεσοπρόθεσμους κινδύνους δημοσιονομικής και χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Επιπλέον, θα πρέπει να αντικατοπτρίζει διαρθρωτικούς μετασχηματισμούς που σχετίζονται με την ψηφιακή και πράσινη οικονομία, οι οποίοι θα επηρεάσουν τα επιχειρηματικά μοντέλα και την αγορά εργασίας –για ορισμένους τομείς περισσότερο από ό,τι για άλλους– στη φάση μετά την κρίση.
Καθώς οι πτωχεύσεις αναπόφευκτα θα αυξηθούν, η Κομισιόν σημειώνει ότι οι ορθές διαδικασίες αφερεγγυότητας θα είναι καίριας σημασίας για την αντιμετώπιση μιας πιθανής αύξησης της αφερεγγυότητας των επιχειρήσεων. Τα αποτελεσματικά πλαίσια αφερεγγυότητας ευθυγραμμίζουν τα κίνητρα κατά τέτοιο τρόπο ώστε να αποπληρωθεί το βιώσιμο χρέος, ενώ το μη βιώσιμο χρέος διαγράφεται γρήγορα. Θα είναι σημαντικό να αξιοποιηθεί η πρόοδος που έχει επιτευχθεί μέχρι στιγμής στον τομέα αυτό, όσον αφορά την εφαρμογή των ειδικών ανά χώρα συστάσεων, υπογραμμίζει η Επιτροπή.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
