Κύμα ανακαινίσεων στην Ευρώπη με επενδύσεις 275 δισ. το χρόνο

Μια πιο πράσινη, «ανακαινισμένη» Ευρώπη υπόσχεται η έκθεση με τίτλο «Κύμα ανακαινίσεων» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη στρατηγική των ανακαινίσεων και τη δημιουργία ενεργειακά αποδοτικότερων κτηρίων. Στρατηγική που θα έχει αποτέλεσμα έως το 2030, 35 εκατ. ανακαινίσεις και 160.000 νέες «πράσινες» θέσεις εργασίας, όπως εκτιμά η Κομισιόν.

Η ανακαίνιση κτιρίων είναι από τους τομείς που αντιμετωπίζουν τα μεγαλύτερα επενδυτικά κενά στην ΕΕ, υποστηρίζει η έκθεση που σημειώνει ότι για να επιτευχθεί ο προτεινόμενος κλιματικός στόχος του 55% έως το 2030, απαιτούνται σε ετήσια βάση περίπου 275 δισ. ευρώ πρόσθετων επενδύσεων για την ανακαίνιση κτηρίων. 

Όπως σημειώνει η έκθεση, η πανδημία και η αναγκαστική παραμονή των πολιτών για μεγαλύτερο διάστημα σε εσωτερικούς χώρους φανέρωσε δομικά προβλήματα των κτηρίων, ενώ παράλληλα 34 εκατ. πολίτες σε όλη την Ευρώπη δεν καταφέρνουν να πληρώσουν τα έξοδα θέρμανσης των παλαιών και ενεργοβόρων σπιτιών τους.

Εκτός της βελτίωσης της ποιότητας ζωής και της υγείας των πολιτών οι ανακαινίσεις θα δώσουν ώθηση στον τομέα των κατασκευών. Όπως επισημαίνεται στην έκθεση, η Ένωση θα πρέπει να μειώσει την κατανάλωση ενέργειας από τα κτήρια κατά 14%, τη χρήση ενέργειας για θέρμανση και ψύξη κατά 18% και συνολικά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τα κτήρια κατά 60%. Και αυτό γιατί το 40% της ενεργειακής κατανάλωσης και το 36% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου της ΕΕ προέρχεται από τα κτήρια.

Με δεδομένο ότι τα περισσότερα κτήρια (το 85%) είναι γηραιότερα των 20 ετών και μόνο το 1% των κτηρίων υποβάλλονται σε ενεργειακά αποδοτική ανακαίνιση κάθε έτος, το στοίχημα για την Ευρώπη είναι πολύ μεγάλο.

Τρεις είναι οι τομείς που αξίζουν ιδιαίτερης προσοχής σύμφωνα με την έκθεση:

1. Η αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας και τα ενεργοβόρα κτήρια,
2. Η ανακαίνιση δημόσιων κτηρίων, όπως διοικητικά, εκπαιδευτικά και εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης και
3. Θέρμανση και ψύξη με ΑΠΕ.

Αυτές οι περιοχές πρέπει να είναι θεωρούνται ως προτεραιότητα για τις πολιτικές και τη χρηματοδότηση, επειδή προσφέρουν τεράστιες δυνατότητες αυξάνοντας τα ποσοστά ανακαινίσεων, παρέχοντας παράλληλα μεγάλη εξοικονόμηση ενέργειας και πιο υγιεινά και άνετα κτήρια για πολίτες.

Στήριξη από την Κομισιόν στα κράτη

Η Επιτροπή θα συμβουλεύει και θα υποστηρίξει τα κράτη μέλη να σχεδιάζουν και να εφαρμόσουν φιλόδοξα μέτρα για ανακαίνιση στο πλαίσιο των σχεδίων ανάκαμψης από την πανδημία. Τους επόμενους μήνες, θα παρουσιάσει ένα ολοκληρωμένο σύνολο πολιτικών και ρυθμιστικών ενεργειών για την εξάλειψη των υφιστάμενων εμποδίων που καθυστερούν την ανακαίνιση, ιδίως μέσω της αναθεώρησης της ενεργειακής απόδοσης και οδηγιών για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, καθώς και με την ενίσχυση του συστήματος παρακολούθησης των εκπομπών της ΕΕ τον Ιούνιο του 2021.

Ανάμεσα στις δράσεις που προτείνει η Κομισιόν είναι η παροχή καλύτερης πληροφόρησης, μεγαλύτερης ασφάλειας και περισσότερων κινήτρων σε ιδιωτικούς και δημόσιους φορείς και φυσικά πρόσωπα για την πραγματοποίηση ανακαινίσεων. Η Επιτροπή θα αναθεωρήσει το 2021 τις οδηγίες για την ενεργειακή απόδοση και την ενεργειακή απόδοση των κτηρίων. Θα προτείνει την καθιέρωση ισχυρότερης υποχρέωσης για την ενεργειακή απόδοση στο πλαίσιο της έκδοσης πιστοποιητικών ενέργειας, παράλληλα με τη σταδιακή εισαγωγή υποχρεωτικών ελάχιστων προτύπων ενεργειακής απόδοσης για υπάρχοντα κτίρια. Θα προτείνει επίσης επέκταση των απαιτήσεων ανακαίνισης κτιρίων του δημοσίου τομέα.

Επίσης προτείνεται η εξασφάλιση επαρκούς και στοχοθετημένης χρηματοδότησης μέσα από τα προγράμματα «Renovate» και «Power Up» στο πλαίσιο του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας του NextGenerationEU (Ταμείο Ανάκαμψης), και πιο νέους πιο απλούς κανονισμούς για τον συνδυασμό διαφορετικών χρηματοδοτικών ροών και κινήτρων για ιδιωτική χρηματοδότηση.

Η βελτίωση της ικανότητας σχεδιασμού και υλοποίησης έργων ανακαίνισης, με τεχνική βοήθεια προς τις τοπικές αρχές και την ανάπτυξη δεξιοτήτων για τους εργαζομένους σε νέες πράσινες θέσεις εργασίας και η προώθηση ολοκληρωμένων παρεμβάσεων ανακαίνισης για έξυπνα κτίρια, ενσωμάτωση αξιοποίησης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και δυνατότητα μέτρησης της πραγματικής ενεργειακής κατανάλωσης είναι ακόμα κάποιες από τις δράσεις που προτείνει η Κομισιόν. 

Τέλος ανάμεσα στις δράσεις της στρατηγικής της είναι η επέκταση της αγοράς βιώσιμων δομικών προϊόντων και υπηρεσιών, με ενσωμάτωση νέων υλικών, καθώς και φυσικών λύσεων και αναθεωρημένης νομοθεσίας για την εμπορία δομικών προϊόντων και επέκταση του στόχου επαναχρησιμοποίησης και ανάκτησης υλικών και η μείωση της ενεργειακής φτώχειας με στοχευμένες δράσεις  και προώθηση της απανθρακοποίησης των συστημάτων ψύξης και θέρμανσης την κτηρίων.

Τα ελληνικά προγράμματα

Ως το μεγαλύτερο έργο του ΥΠΕΝ στο Ταμείο Ανάκαμψης είχε χαρακτηρίσει το «Κύμα Ανακαινίσεων» ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης αναφερόμενος στα προγράμματα  «Εξοικονομώ-Αυτονομώ» για ενεργειακές ανακαινίσεις σπιτιών και «ΗΛΕΚΤΡΑ», που αφορά στη χρηματοδότηση παρεμβάσεων ενεργειακής απόδοσης σε δημόσια κτίρια

Ήδη δημοσιεύτηκαν τα βασικά σημεία του Οδηγού του προγράμματος, «Εξοικονομώ - Αυτονομώ» ενόψει της έκδοσης της Κοινής Υπουργικής Απόφασης για την προκήρυξη του.  Το πρόγραμμα προβλέπει ο συνολικός επιλέξιμος προυπολογισμός να φτάνει τα 50.000 € για μονοκατοικία/μεμονωμένο διαμέρισμα/διαμέρισμα ως μέρος αίτησης σε  πολυκατοικία τύπου Α και τα 80.000 € για αίτηση πολυκατοικίας τύπου Β.