Ρευστότητα 39 δισ. στις τράπεζες από ΕΚΤ με αρνητικό επιτόκιο

Τα 39 δισ. ευρώ προσεγγίζει η ρευστότητα που έχουν αντλήσει οι ελληνικές τράπεζες από το ευρωσύστημα ως το τέλος του Αυγούστου. 

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος ο δανεισμός των ελληνικών τραπεζών από την ΕΚΤ στο τέλος Αυγούστου έφθασε τα 38,9 δισ. ευρώ από 12,3 δισ. ευρώ που ήταν τον Μάρτιο. Στις αρχές του έτους ο δανεισμός των ελληνικών τραπεζών από την ΕΚΤ ήταν ακόμη χαμηλότερος προσεγγίζοντας τα 9 δισ. ευρώ.

Ταυτόχρονα όλο αυτό το διάστημα η ρευστότητα των ελληνικών τραπεζών ενισχύθηκε περαιτέρω από την αύξηση των καταθέσεων. Από την αρχή του έτους έως και το τέλος Αυγούστου το απόθεμα των καταθέσεων που διατηρούν στις ελληνικές τράπεζες επιχειρήσεις και νοικοκυριά αυξήθηκε κατά περίπου 5 δισ. ευρώ - ανήλθε στα 119,9 δισ. ευρώ από 114,9 δισ. ευρώ που ήταν στις αρχές του έτους.

Παρά ταύτα, όπως προκύπτει από τα στοιχεία των χορηγήσεων, οι τράπεζες έχουν διακρατήσει οι ίδιες τη ρευστότητα αυτή χωρίς να την μεταφέρουν στην πραγματική οικονομία μέσω των δανείων. Είναι ενδεικτικό ότι στις επιχειρήσεις από την αρχή του έτους τα καθαρά δάνεια που έχουν χορηγηθεί αγγίζουν μόλις τα 4,2 δισ. ευρώ. Η κατάσταση είναι ακόμη χειρότερη στα στεγαστικά δάνεια καθώς οι αποπληρωμές στις οποίες έχουν προχωρήσει όλο αυτό το διάστημα οι συνεπείς δανειολήπτες είναι πολύ μεγαλύτερες από τις όποιες νέες εκταμιεύσεις των τραπεζών.

Τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος δείχνουν ότι όλους αυτούς τους μήνες, από την αρχή του έτους, η καθαρή ροή των στεγαστικών δανείων ήταν αρνητική, με αποτέλεσμα το συνολικό τους υπόλοιπο να υποχωρήσει στο τέλος Αυγούστου στα 49,6 δισ. ευρώ από 52,5 δισ. ευρώ που ήταν τον Ιανουάριο. Ανάλογη είναι η κατάσταση και στα καταναλωτικά δάνεια καθώς κάθε μήνα τα χρεωλύσια που πληρώνουν οι δανειολήπτες ξεπερνούν τις νέες εκταμιεύσεις των τραπεζών. Έτσι στο τέλος Αυγούστου το ανεξόφλητο υπόλοιπο καταναλωτικών δανείων και πιστωτικών καρτών είχε υποχωρήσει στα 15 δισ. ευρώ από 16,1 δισ. ευρώ που ήταν στις αρχές του έτους.

Σημειώνεται, εξάλλου, πως τα ποσά παραμένουν σε υψηλότερα επίπεδα από το 2016, όταν ακόμη είχαν υψηλά ανοίγματα στο μηχανισμό έκτακτης παροχής ρευστότητας (ELA).

Σε σχέση, όμως, με εκείνη τη δύσκολη περίοδο, στον απόηχο του «θρίλερ» του 2015 και της προηγηθείσας κρίσης, αυτή την φορά ο δανεισμός από την ΕΚΤ γίνεται με εντελώς διαφορετικούς και πολύ ευνοϊκότερους όρους:

• Ενώ από τον ELA οι τράπεζες αντλούσαν ρευστότητα με θετικό και αρκετά υψηλό επιτόκιο, το οποίο επιβάρυνε τα οικονομικά τους αποτελέσματα, τώρα επωφελούνται από το ειδικό πρόγραμμα παροχής ρευστότητας που ενεργοποίησε η ΕΚΤ για την πανδημία, το λεγόμενο TLTRO της πανδημίας, μέσω του οποίου η κεντρική τράπεζα δανείζει με αρνητικό επιτόκιο -0,5%, προσφέροντας στις τράπεζες ένα νέο «μαξιλάρι» κερδών. Το μηχανισμό αυτό έχει εξηγήσει από τον Μάιο σε ανάλυσή της η Moody's, τονίζοντας και τη σημασία που είχε η αποδοχή των ελληνικών ομολόγων από την ΕΚΤ ως εγγύηση για το δανεισμό τους, καθώς αξιοποίησαν τα χαρτοφυλάκια ομολόγων για να πάρουν τα δάνεια αρνητικού επιτοκίου.
• Μάλιστα, με το νέο TLTRO, σε αντίθεση με τα προηγούμενα αντίστοιχα προγράμματα, οι τράπεζες δεν είναι υποχρεωμένες να ικανοποιούν συγκεκριμένους στόχους για τη χορήγηση νέων δανείων, αλλά έχουν τη δυνατότητα ακόμη και να «παρκάρουν» τη ρευστότητα σε κρατικούς τίτλους, κάτι που κάνουν σε μεγάλο βαθμό, υποστηρίζοντας έτσι το φθηνό δανεισμό του ελληνικού Δημοσίου από την αγορά ομολόγων.