Το σχέδιο του WWF για «πράσινες» ενεργειακές επενδύσεις

Δέκα επενδυτικά σχέδια με στόχο να καλυφθεί το «πράσινο» επενδυτικό κενό που εντοπίζεται στη χώρα προτείνει η WWF Ελλάς και ασκεί αρκετά αυστηρή κριτική στην κυβέρνηση για το σχεδιασμό που περιλαμβάνει λίγες και μεγάλες επενδύσεις, τονίζοντας την ανάγκη μιας αποκεντρωμένης και δίκαιης ενεργειακής μετάβασης με πολλούς μικρούς παίκτες, αλλά και αποφυγή των επενδύσεων σε φυσικό αέριο ως μεταβατικό στάδιο στην πράσινη ενέργεια.

Η WWF Ελλάς, με τη μελέτη «Πράσινη Ανάκαμψη για την Ελλάδα», προτείνει μία σειρά από επενδυτικά σχέδια, συνολικού ύψους 8,2 δισεκ. ευρώ, που υπολογίζει ότι μπορούν να οδηγήσουν στη δημιουργία έως και 125.000 νέων θέσεων εργασίας. 

«Γνωρίζουμε ότι υπάρχουν πάρα πολύ μεγάλες επενδυτικές ανάγκες τόσο για την επίτευξη στόχων για την προστασία του κλίματος όσο και με την επίτευξη των στόχων κυκλικής οικονομίας.  Σε ό,τι αφορά την πράσινη διαχείριση των ανακυκλώσιμων αλλά και στην  προστασία της φύσης, των οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητας της χώρας μας, υπάρχει πάντα η υποχρηματοδότηση η οποία δεν οδηγεί σε αποτελεσματική προστασία. Επομένως, συνδυάζοντας τις πέντε βασικές αρχές με τις οποίες δημιουργήσαμε τις προτάσεις μας και το πράσινο επενδυτικό κενό που εντοπίζουμε και δημιουργήσαμε μία σειρά από πολιτικές συγκεκριμένα 10 επενδυτικά προγράμματα για μία βιώσιμη ανάκαμψη» τονίζει ο υπεύθυνος Οικονομικών Πολιτικών του WWF Ελλάς, Ολιβιέ Βαρδακούλιας.

Όπως επισημαίνει, το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, παρ΄ότι είναι μία σημαντική τομή για την Ελλάδα, «δεν είναι αρκετά φιλόδοξο σε ότι αφορά την ενεργειακή εξοικονόμηση και σε ό,τι αφορά τη διαχείριση της παραγωγής ενέργειας». Το ΕΣΕΚ παρουσιάζει ένα «συγκεντρωτικό μοντέλο επενδύσεων» αντί να προάγει ένα πιο δημοκρατικό και αποκεντρωμένο μοντέλο που να συμπεριλαμβάνει πολλές μικρές επενδύσεις και πολλούς «παίκτες», τονίζει η WWF. Ως παράδειγμα τέτοιας πολιτικής αναφέρθηκε η Γερμανία, όπου το 40% της παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ προέρχεται από συνεταιρισμούς και καταναλωτές – παραγωγούς. Αντίθετα, το ΕΣΕΚ προβλέπει επενδύσεις 8 γιγαβάτ σε ΑΠΕ ως το 2030 και μόνο 500 μεγαβάτ προβλέπονται για μικρές επενδύσεις.

Για το φυσικό αέριο ως μεταβατικό καύσιμο, η WWF Hellas είναι αρνητική. «Η Ευρωπαϊκή Ένωση αφήνει πολύ μεγάλο περιθώριο για επενδύσεις στο φυσικό αέριο ως μεταβατικό καύσιμο. Εμείς προτείνουμε άμεση μετάβαση χωρίς αυτό το στάδιο, με ενεργειακή δικαιοσύνη και με σοβαρή κοινωνική συμμετοχή σε ενεργειακές κοινότητες και αυξημένη συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών στην ανάπτυξη της καθαρής ενέργειας», τονίζει η επικεφαλής πολιτικής, Θεοδότα Νάντσου. «Η μετάβαση στην πράσινη ενέργεια είναι πολύ μεγάλη πρόκληση για να την αφήσουμε μόνο στις εταιρείες», επισημαίνει.

Ο κ. Βαρδακούλιας τονίζει ότι υπάρχουν αρκετές μελέτες, ανάμεσά τους και η μελέτη του Βloomberg για την Ελλάδα, που δείχνουν ότι οι επενδύσεις σε αέριο είναι άχρηστες ενεργειακά αλλά και οικονομικά μη αποδοτικές σε σχέση με τις πράσινες πηγές παραγωγής ενέργειας και έξυπνων δικτύων διαχείρισης και αποθήκευσης της ενέργειας.

Τρεις βασικοί πυλώνες, 10 επενδυτικά προγράμματα

Η έκθεση του WWF προτείνει ένα πακέτο ανάκαμψης το οποίο αποτελείται από δέκα ενδεικτικά εμβληματικά επενδυτικά προγράμματα, που αναπτύσσονται κάτω από τρεις βασικούς πυλώνες: την επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης με στόχο των μηδενισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, τη μετάβαση προς μία κυκλική οικονομία, καθώς και την προστασία και αποκατάσταση των οικοσυστημάτων.

Εκτός από τη δημιουργία χιλιάδων θέσεων εργασίας, η υλοποίηση αυτού του πακέτου, μεταξύ άλλων, θα οδηγήσει σε μία πιο καθαρή ατμόσφαιρα, θα κάνει πιο ασφαλή τη διαχείριση των αποβλήτων, θα μειώσει με φυσικές λύσεις τους κινδύνους από κλιματικές καταστροφές, θα ενισχύσει την προστασία της θάλασσας και θα προστατέψει τα δάση μας.  

Τα προγράμματα που προτείνει το WWF έχουν ως εξής:

Επιτάχυνση της μετάβασης σε μηδενικές εκπομπές

1. Ξεδίπλωμα των ενεργειακών κοινοτήτων σε κάθε δήμο. Προτείνεται να κληθούν να εγκαθιδρύσουν όλοι οι δήμοι ενεργειακές κοινότητες και θέσπιση ελάχιστης εγκατεστημένης ισχύος, ανάλογα με το πληθυσμιακό μέγεθος τους, μέχρι το 2024. Εκτιμάται πως θα ανοίξουν 7.739 νέες θέσεις εργασίας. 
2. Επιτάχυνση ενεργειακών αναβαθμίσεων. Αύξηση του στόχου για το ποσοστό των  ιδιωτικών κτιρίων που θα αναβαθμιστούν μέχρι το 2030, από 12-15% στο 20%. Εκτίμηση για 28.490 νέες θέσεις εργασίας.
3. Ανακατεύθυνση επενδύσεων από το ορυκτό αέριο προς εναλλακτικές υποδομές καθαρής ενέργειας, αποθήκευσης και δικτύων. Εκτίμηση για 7.719 νέες θέσεις εργασίας.
4. Αύξηση δημοσίων επενδύσεων σε πράσινες δημόσιες μεταφορές. Εφάπαξ 25% αύξηση των επενδύσεων για τρία χρόνια, με έμφαση, μεταξύ άλλων, στον εξηλεκτρισμό και επέκταση του σιδηροδρομικού δικτύου, την αντικατάσταση με «καθαρά οχήματα» του στόλου λεωφορείων και την επένδυση σε κατασκευή λεωφορειολωρίδων, ποδηλατοδρόμων και πεζοδρόμων σε αστικά κέντρα. Εκτίμηση για 29.693 νέες θέσεις εργασίας.

Μετάβαση στην κυκλική οικονομία

5. Υποδομές για επίτευξη του στόχου της ΕΕ για τα αστικά απόβλητα, που προβλέπει ανακύκλωση του 55% έως το 2025, από το 18% σήμερα. Χρειάζονται ειδικότερα επενδύσεις κατά τα επόμενα τέσσερα χρόνια για υποδομές που σχετίζονται με την πρόληψη, την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση.  Εκτίμηση για 21.262 νέες θέσεις εργασίας.
6. Βελτιστοποίηση της χρήσης πόρων από μικρομεσαίες επιχειρήσεις, μέσω επενδύσεων για την υιοθέτηση βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών σε τέσσερις σημαντικούς (ως προς το αποτύπωμα κατανάλωσης πόρων) κλάδους: ενέργεια, τρόφιμα και ποτά, περιβαλλοντικές τεχνολογίες και κατασκευές. Εκτίμηση για 21.697 νέες θέσεις εργασίας.

Αποκατάσταση και προστασία της φύσης

7. Διπλασιασμός βιολογικής γεωργίας, με κάλυψη για τους αγρότες του κόστους μετάβασης από τη συμβατική καλλιέργεια. Εκτίμηση για τουλάχιστον 1.680 νέες θέσεις εργασίας.
8. Μείωση κινδύνου πλημμυρών μέσω φυσικών λύσεων (nature-based solutions). Η φυσική αποκατάσταση των ποταμών και των λεκανών απορροής αποτελούν μακράν την πιο αποδοτική λύση. Το πρόγραμμα για αναζωογόνηση και αποκατάσταση υδάτινων συστημάτων θα δημιουργούσε 1.870 νέες θέσεις εργασίας, άμεσα και έμμεσα.   
9. Θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές και το κλείσιμο του «επενδυτικού κενού». Κάλυψη εφάπαξ επενδυτικών αναγκών, όπως είναι για παράδειγμα οι υποδομές φύλαξης, οι εργασίες αποκατάστασης θαλάσσιων οικοσυστημάτων, οι οικοτουριστικές δραστηριότητες κ.α. Εκτίμηση για 1.418 νέες θέσεις εργασίας.
10. Δασική αποκατάσταση και διαχείριση. Προτείνεται επενδυτικό πρόγραμμα που θα στοχεύσει ειδικά στην αποκατάσταση και διαχείριση δασών εντός περιοχών Natura 2000.Όπως και για τις θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές, λαμβάνονται υπόψη μόνο οι ανάγκες για εφάπαξ επενδύσεις (δαπάνες), και όχι για την κάλυψη τακτικών δαπανών που απαιτούν μονιμά εργαλεία χρηματοδότησης.  Εκτίμηση για 3.692 νέες θέσεις εργασίας.