Η επιτυχία στην επόμενη μέρα θα εξαρτηθεί από την δυνατότητα ευελιξίας και προσαρμογής. Αυτό ήταν ένα από τα γενικά συμπεράσματα, όπως το έθεσε ο κ. Αλέξανδρος Βασιλικός, Πρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΞΕΕ) στη συζήτηση με θέμα «Σε αχαρτογράφητα νερά ο τουρισμός», που διοργάνωσε το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος επιχειρώντας να αναδείξει τις αλλαγές που φέρνει η πανδημία. Με δεδομένο το πλήγμα που έχει υποστεί ο κλάδος διεθνώς εξαιτίας του κορονοϊού, επιχειρηματίες και εργαζόμενοι ακροβατούν μεταξύ οικονομίας και δημόσιας υγείας επιχειρώντας να διαχειριστούν άγνωστες παραμέτρους για την επανεκκίνηση του τουρισμού σε ένα αχαρτογράφητο περιβάλλον.
Τη διαδικτυακή συζήτηση επιμελήθηκε και συντόνισε η Άννα - Κύνθια Μπουσδούκου και συμμετείχαν οι Αλέξανδρος Βασιλικός, Πρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΞΕΕ), Γεωργία Ζούνη, Διδάσκουσα Τμήματος Τουριστικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς και ο Δημήτρης Μπούχαλης, καθηγητής Στρατηγικής Τουρισμού και Τεχνολογίας στο πανεπιστήμιο Bournemouth.
Παγκόσμιο «μούδιασμα» και μειωμένες προσδοκίες
«Για πρώτη φορά είδαμε να παγώνουν οι πτήσεις παγκοσμίως. Κανείς δε θα μπορούσε να το προβλέψει. Λογικό είναι να μην μπορούν να γίνουν προβλέψεις για την επόμενη μέρα και να υπάρχει ένα παγκόσμιο μούδιασμα στον κλάδο», είπε ο κ. Βασιλικός τονίζοντας ότι ακόμα «δεν ξέρουμε καν ποιες αεροπορικές θα επιβιώσουν και αυτό φυσικά παρασύρει τον κλάδο φιλοξενίας». Όπως σημείωσε, στην Ελλάδα νιώθουμε αυτό το μούδιασμα καθώς εξαρτόμαστε κατά 85% από αεροπορικές αφίξεις, την ίδια στιγμή που κύριες χώρες με τουρίστες μας είναι εκείνες με την μεγαλύτερη έξαρση της πανδημίας. «δεν μπορεί να υπάρχει μεγάλη αναμονή για αποτελέσματα. Αυτή η σεζόν δε θα έχει καμία σχέση με τα προηγούμενα χρόνια» ενώ σαν στόχο έθεσε το να καταφέρουμε να διατηρήσουμε την εξαιρετική εικόνα που κατακτήσαμε στην πανδημία. «Ο τουρισμός έχει ευθύνη να συντηρήσει αυτή την εικόνα. Γι' αυτό και ζητήσαμε τα πρωτόκολλα. Για να χτίσουμε το restart από το 2021» τόνισε.
Για να καταφέρει να λειτουργήσει ο τουρισμός πρέπει να λειτουργεί ομαλά και όλη η αλυσίδα που τον περιβάλει τόνισε ο κ. Μπούχαλης. Όπως εξήγησε πρέπει να εξετάζουμε συνολικά την πορεία του τουρίστα – από το από πού ξεκινάει, πώς μεταφέρεται και τον προορισμό που έχει επιλέξει. «Για να λειτουργήσει ο τουρισμός πρέπει και τα τρία να είναι πράσινα» είπε.
Ευαίσθητη ισορροπία οικονομίας και υγείας
Οι επιχειρηματίες του κλάδου αντιμετωπίζουν σήμερα σε μικρογραφία αυτό που συμβαίνει σε όλο τον πλανήτη καθώς κάθε χώρα προσπαθεί να βρεθεί ισορροπία δημόσιας υγείας και οικονομίας. «Είναι δύο διαφορετικά πράγματα που πρέπει να συμβιώσουν.
Έτσι, σαν σε μικρογραφία του παγκόσμιου διαλόγου είναι αυτό που σήμερα πρέπει να αποφασίσει ο επιχειρηματίας καθώς ανοίγει ξανά την επιχείρησή του» είπε ο κ. Βασιλικός τονίζοντας ότι οι επιχειρηματίες αναγκάζονται να πάρουν αποφάσεις χωρίς να μπορούν να γνωρίζουν πολλά πράγματα για την επομένη ημέρα. «Ο επιχειρηματίας έχει πιο πολλά ερωτηματικά από απαντήσεις. Αλλά σήμερα δεν υπάρχουν αποφάσεις χωρίς ρίσκο. Πρέπει να θυμόμαστε να μην αναμένουμε κάτι φέτος, πέραν του να προστατέψουμε την καλή μας εικόνα», υπογράμμισε.
«Μαθημένοι» οι ξενοδόχοι σε υγειονομικά πρωτόκολλα
«Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι δεν είναι η πρώτη φορά που καλούμαστε να λειτουργήσουμε σε περιβάλλον Covid. Στις 25 Ιανουαρίου στείλαμε τις πρώτες οδηγίες που αναβαθμίστηκαν 3 φορές μέχρι να κλείσουν τα ξενοδοχεία. Βεβαίως υπάρχει ανησυχία, αλλά τα εργαλεία που έχουν δοθεί είναι αρκετά ώστε να μπορεί ο καθένας το κομμάτι του ρίσκου που αναλαμβάνει να μπορεί να το διαχειριστεί. Δεν είναι το ξενοδοχείο ένα περιβάλλον που δεν έχει συνηθίσει υγειονομικούς περιορισμούς. Είναι λογικό οι εργαζόμενοι να έχουν πολλές απορίες, δεν είμαστε σε ένα ιδανικό περιβάλλον, κάποια πράγματα μπορεί να φαίνονται ότι καθυστερούν, αλλά οι προσπάθειες δεν σταματάνε» τόνισε ο κ. Βασσιλικός.
Την ανάγκη εγρήγορσης και υπενθύμισης διαρκώς της σοβαρότητας της κατάστασης επισήμανε ο κ. Μπούχαλης, καθώς τα δεδομένα διαρκώς αλλάζουν. «Πολλοί ταξιδιώτες είναι ασυμπτωματικοί ή εμφανίζουν συμπτώματα αφού έρθουν. Γι' αυτό πρέπει να ακολουθούμε τα πρωτόκολλα και οι επιχειρηματίες να μπορέσουν να σώσουν πελάτες και εργαζόμενους και να δουλέψουν όσο γίνεται» είπε, υπενθυμίζοντας ότι «τα μέτρα προσωπικής υγιεινής δεν γνωρίζουν εθνικότητες. Ή τα τηρούμε ή όχι. Κίνδυνος διασποράς υπάρχει και πριν ανοίξουμε τα σύνορα. Δεν πρέπει να συνδέεται με τον τουρισμό αλλά με όλες τις δραστηρίοτητες της οικονομίας. Δεν είμαστε γαλατικό χωριό για να παίρνουμε μονομερείς αποφάσεις. Το άνοιγμα των συνόρων ξεκινάει από το κράτος αλλά είναι αποτέλεσμα και ευρωπαϊκών μέτρων, διπλωματικών επαφών και διμερών σχέσεων. Οι ισορροπίες πρέπει να κρατηθούν. Αποφάσεις παίρνονται πάντα με ρίσκο», τόνισε ο καθηγητής.
Απρόσμενος ο μεγαλύτερος ανταγωνιστής φέτος
«Ρωτήθηκα προ ημερών ποια χώρα είναι ο μεγαλύτερος ανταγωνιστής μας φέτος; Η απάντηση είναι ο εσωτερικός τουρισμός και ο οδικός τουρισμός των παραδοσιακών αγορών μας. Δεν είναι πια οι τιμές που θα κάνουν τη διαφορά», τόνισε ο κ. Βασιλικός αναφερόμενος στη στροφή πολλών κυβερνήσεων να ενισχύσουν τον εσωτερικό τουρισμό τους. «Έχουμε ένα προτέρημα ότι έχουμε πάει καλά, πρέπει να το διασφαλίσουμε αλλά θέλει και προσοχή στο πώς το επικοινωνούμε. Το πιο ασφαλές είναι αυτό που νιώθει ο καθένας. Είναι λάθος να λέμε είμαι ασφαλής. Πρέπει να είμαστε μετρημένοι. Η ωμή πραγματικότητα καταλήγει στο αν πλένουμε τα χέρια μας», είπε χαρακτηριστικά.
Όπως επεσήμανε εξάλλου η κ. Ζούνη, σύμφωνα με δύο έρευνες που έχουν ήδη εκπονήσει με το πανεπιστήμιο Πειραιώς, δύο στους τρεις επιχειρηματίες και ένας στους δύο (εγχώριοι) τουρίστες παραμένουν επιφυλακτικοί για το αν τα μέτρα θα λειτουργήσουν. Όπως εξήγησε, οι τουρίστες φοβούνται πιο πολύ τον τουρισμό από το εξωτερικό από όσο οι επαγγελματίες.
Επιταχυντής εξελίξεων η πανδημία
Μπορεί με την ανακάλυψη αποτελεσματικής θεραπείας ή εμβολίου η ζωή και η οικονομική δραστηριότητα να επιστρέψει σε αυτά που γνωρίζαμε μέχρι πριν από λίγους μήνες, αλλά όπως επισημαίνει ο κ. Βασιλικός η πανδημία «θα λειτουργήσει ως επιταχυντής για τάσεις που βλέπαμε να ξεκινούν στον τουρισμό. Θα είναι καταλύτης για να έρθουμε σε αποφάσεις αλλαγής του τουριστικού μοντέλου. Εκεί κατευθύνονται μοντέλα χρηματοδότησης, κράτη και επιχειρηματίες».
Μάλιστα σύμφωνα με τον κ. Μπούχαλη η στροφή αυτή θα είναι πρωτίστως στην τεχνολογία. Δίνοντας ως παράδειγμα τη συρρίκνωση της αγοράς μετά από μεγάλες κρίσεις, όπως η έξαρση προηγούμενων επιδημιών στην Ασία ή η επίθεση στους Δίδυμους Πύργους, ο καθηγητής υπογράμμισε ότι αυτό που θα αλλάξει είναι η «επαγγελματοποίηση του τουρισμού στην Ελλάδα. Δε θα χάσουν οι καλοί μικροί. Αλλά θα έχουμε μεγαλύτερη συγκέντρωση κεφαλαίου ή λήψης αποφάσεων σε λιγότερους ανθρώπους. Στρατηγική επίπτωση του Covid που θα τη δούμε σε δεύτερο χρόνο, μετά την κατάσταση έκτακτης ανάγκης και αφού ξεκινήσει και πάλι ο τουρισμός», είπε χαρακτηριστικά.
Αδιευκρίνιστο ακόμα το ρίσκο για τις ασφαλιστικές
Σε μία ενδιαφέρουσα ερώτηση που τέθηκε διαδικτυακά κλήθηκε να απαντήσει ο κ. Βασιλικός. Αφορούσε στην πρόβλεψη νομικής προστασίας της επιχείρησης σε περίπτωση κρούσματος ή ασθένειας φιλοξενούμενου. Όπως εξήγησε ο Πρόεδρος του ΞΕΕ μετά από ενέργειες που έκαναν με το επιμελητήριο διαπιστώθηκε ότι δεν μπορεί να υπάρξει αυτή τη στιγμή πλήρης νομική προστασία σε τέτοια περίπτωση.
Όπως σημείωσε, όμως, η προστασία που έχουν οι επιχειρηματίες είναι το να ακολουθούν τα υγειονομικά πρωτόκολλα ασφαλούς λειτουργίας και έφερε ως παράδειγμα τις μεγάλες αντίστοιχες αλλαγές που έφερε η οδηγία για την προστασία των προσωπικών δεδομένων με το GDPR. «Το στοίχημα είναι να μπορείς να δείξεις ότι είχες πάρει όλα τα μέτρα. Δεν μπορείς να προστατευτείς στο 100%. Σημασία έχει να δείξεις ότι δεν είσαι ξέφραγο αμπέλι», τόνισε και συνέχισε λέγοντας ότι «δεν υπάρχει ασφαλιστική κάλυψη από τις ασφαλιστικές εταιρείες γατί -όπως μπορώ να καταλάβω- δεν έχουν εκτιμήσει ακόμα το ασφαλιστικό ρίσκο και άρα και τη χρέωση».
Τι αναζητούν η ταξιδιώτες στην εποχή του Covid
Μιλώντας για τους «νέους τουρίστες» που δημιουργεί η εποχή, η κ. Ζούνη επισήμανε ότι τα αποτελέσματα των ερευνών διεθνώς και της χώρας μας συμπίπτουν. Όπως είπε, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό από όσους επιλέξουν φέτος να ταξιδέψουν έξι στους δέκα θα επιλέξουν να κινηθούν μόνο εντός της χώρας τους και από αυτούς οι μισοί θα πάνε σε καταλύματα και οι υπόλοιποι σε συγγενείς και φίλους. «Η έρευνα έδειξε ότι οι τουρίστες σήμερα κοιτάνε πρώτα τα πρωτόκολλα υγιεινής και την ασφάλεια στον προορισμό που θα επιλέξουν» είπε, υπογραμμίζοντας την ανάγκη οι τομείς της έρευνας και του μάρκετινγκ να εστιαστούν στις αλλαγές που έρχονται, στην αναζήτηση τον τάσεων που δημιουργούνται και στις νέες αγορές που ανοίγονται σήμερα.
Αλλά και σε παραδοσιακούς κλάδους του τουρισμού οι αλλαγές που έρχονται αναμένονται τεράστιες. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι ο συνεδριακός τουρισμός που, όπως επεσήμανε ο κ. Μπουχαλης, θα είναι από τα τελευταία κομμάτια του τουρισμού που θα ανακάμψουν. «Οι ιντερνετικές πλατφόρμες θα αλλάξουν τα συνέδρια. Θα ξεκινήσουν και πάλι αλλά θα πάμε σε καινούριες μορφές συνεδρίων με συνδυασμό φυσικής και ψηφιακής παρουσίας. Πολλοί οργανισμοί επίσης για πολύ καιρό δε θα αφήσουν υπαλλήλους να ταξιδέψουν για να μην πάρουν την ευθύνη για ενδεχόμενη μόλυνσή τους».
Δημιουργία brand και προσαρμογή στις συνθήκες
«Η κυβέρνηση έχει ξεκινήσει εδώ και αρκετούς μήνες το στρατηγικό σχεδιασμό σε ορίζοντα δεκαετίας. Ο τουρισμός χρειάζεται ένα σχέδιο. Αυτό που βιώνουμε σήμερα θα λειτουργήσει ως καταλύτης και επιταχυντής τάσεων. Δεν υπάρχουν πια σταθερές», σημείωσε ο κ. Βασιλικός και τόνισε ότι μέσα από επενδύσεις και υποδομές πρέπει να επιλέξουμε έναν «τουριστικό χαρακτήρα» και να προσαρμοζόμαστε στις αλλαγές που έρχονται.
Κλείνοντας τη συζήτηση όλοι τόνισαν την άμεση ανάγκη να υπάρξει συνεργασία ανάμεσα σε κράτος και αγορά αλλά και να επικρατήσει κλίμα συνεργατικής αλληλεγγύης στην αγορά και όχι ανταγωνισμού. Ειδικά για την περίπτωση τoυ φετινού καλοκαιριού, όπου το λάθος σε μία –ακόμα και μικρή– επιχείρηση θα μπορούσε να στοιχίσει στο να τεθεί σε lockdown όλος ο προορισμός. Επίσης ο κ. Βασιλικός υπενθύμισε τη θέση του Επιμελητηρίου για την ανάγκη και επιπλέον μέτρων από την κυβέρνηση για τη στήριξη του κλάδου, καθώς όπως είπε σε λίγο καιρό θα φανούν ακόμα περισσότερο οι απώλειες αλλά και η ανάγκη στήριξης των εργαζομένων, πολλοί από τους οποίους μπορεί να μείνουν και εκτός εργασίας για περισσότερο από ένα χρόνο.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
