Πλήγμα στα έσοδα των ασφαλιστικών ταμείων από την αξιοποίηση της σημαντικής ακίνητης περιουσίας τους, ιδίως στο κέντρο της Αθήνας, αναμένεται να επιφέρει η πανδημία του κορονοϊού και κυρίως η επικείμενη οικονομική ύφεση και οι σχετικές ζημίες. Ήδη, μια σειρά από διαγωνισμοί που είχαν προκηρυχθεί για την μετατροπή υφιστάμενων κτιρίων σε ξενοδοχεία κατά το πρώτο τρίμηνο, έχουν «παγώσει».
Παράλληλα, φορείς της αγοράς ακινήτων εκτιμούν ότι πολύ δύσκολα θα μπορέσουν να προσελκύσουν το ίδιο επενδυτικό ενδιαφέρον σε σχέση με πριν λίγους μήνες, πόσο μάλλον υψηλό ετήσιο ενοίκιο. Στο πλαίσιο αυτό, όλα τα σενάρια είναι πάνω στο τραπέζι, καθώς είναι πιθανή ακόμα και η ακύρωση ορισμένων διαγωνιστικών διαδικασιών κι επαναπροκήρυξή τους σε μελλοντικό χρόνο, όταν θα έχουν βελτιωθεί οι συνθήκες στον ξενοδοχειακό κλάδο.
Διαγωνισμοί καθυστερούν
Μεταξύ των διαγωνισμών που βρίσκονται σε επισφαλή θέση, περιλαμβάνονται κυρίως ακίνητα του ΕΤΕΑΕΠ (Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών) που είχε κλιμακώσει την δραστηριότητά του το τελευταίο διάστημα. Από τους σημαντικότερους διαγωνισμούς που είχαν προκηρυχθεί και προέβλεπαν την κατάθεση προσφορών στις 19 Μαρτίου, ήταν η μακροχρόνια εκμίσθωση του ακινήτου του ταμείου στην οδό Σταδίου 41 και στο οποίο μέχρι πριν από λίγα χρόνια λειτουργούσε πολυκατάστημα της εμπορικής αλυσίδας Fokas.
Απόπειρες για την πώληση ή την μίσθωση του ακινήτου είχαν γίνει και πριν λίγα χρόνια, χωρίς όμως θετική κατάληξη, ένεκα της οικονομικής κρίσης και του περιορισμένου ενδιαφέροντος. Σύμφωνα με τους όρους του διαγωνισμού, το ελάχιστο μηνιαίο ενοίκιο για το ακίνητο των 8.450 τ.μ. είχε οριστεί σε 45.000 ευρώ, με την ελάχιστη διάρκεια του συμβολαίου να ανέρχεται σε 15 χρόνια, με δυνατότητα επέκτασης για ακόμα πέντε χρόνια, δηλαδή μέχρι τα 20 έτη συνολικά. Οι επιτρεπόμενες χρήσεις είναι μεταξύ άλλων, ξενοδοχείο, εμπορικό κατάστημα ή γραφεία. Η κομβική θέση του ακινήτου, το οποίο βρίσκεται πολύ κοντά σε δύο σταθμούς ΜΕΤΡΟ (Ομόνοια και Πανεπιστήμιο), καθιστούσε την χρήση του ξενοδοχείου ιδιαίτερα ελκυστική επιλογή. Πλέον ένα τέτοιο σενάριο μοιάζει να απομακρύνεται.
Διαγωνισμό για ξενοδοχειακή εκμετάλλευση είχε προκηρύξει το ΕΤΑΕΑΠ και για ένα ακόμα ακίνητό του στην οδό Σταδίου 58, πλησίον της Ομόνοιας. Το κτίριο των 3.105 τ.μ. προσφερόταν για εκμετάλλευση μέσω μακροχρόνιας μίσθωσης 30 ετών, με το ελάχιστο μηνιαίο ενοίκιο να έχει οριστεί στα 15.000 ευρώ.
Διαγωνισμός για χρήση ξενοδοχείου τεσσάρων αστέρων είχε προκηρυχθεί και για ακίνητο του ΕΦΚΑ (πρώην ΝΑΤ) στην οδό Ζαλοκώστα 7. Παράλληλα, ο ανάδοχος καλείται να αναλάβει και την εκτέλεση εργασιών επισκευής και ανακαίνισης του κτιρίου, ελάχιστου ύψους 1,2 εκατ. ευρώ. Το ελάχιστο μηνιαίο μίσθωμα ορίστηκε σε 17.000 ευρώ, στο οποίο περιλαμβάνεται εκτός από το ίδιο το ακίνητο και το προτιμησιακό δικαίωμα για την τυχόν μελλοντική μίσθωση του παρακείμενου οικοπέδου επί της οδού Κριεζώτου 8-10.
Κατά την διάρκεια της τελευταίας διετίας, πολλά ταμεία, όπως το ΜΤΣ (Μετοχικό Ταμείο Στρατού) και ο ΕΦΚΑ (αλλά κι εποπτευόμενα ταμεία εντός των κόλπων του), είχαν προχωρήσει σε σειρά διαγωνισμών για την αξιοποίηση ακινήτων τους μέσω της μετατροπής τους σε ξενοδοχεία. Με τον τρόπο αυτό εξασφάλιζαν καταρχάς την ενίσχυση των εσόδων τους σε βάθος χρόνου, μέσω των πολυετών συμβάσεων παραχώρησης εκμετάλλευσης, που περιλαμβάνει την καταβολή σημαντικών ετήσιων μισθωμάτων.
Επιπλέον, με δεδομένη την έλλειψη ρευστότητας των φορέων κοινωνικής ασφάλισης, οι διαγωνισμοί αυτοί εξασφάλιζαν και την εκτέλεση πολυδάπανων εργασιών αναβάθμισης και ανακατασκευής των παλιών αυτών κτιρίων, ώστε να επανατοποθετηθούν στην αγορά ακινήτων.
Ξενοδοχεία σε κίνδυνο χρεοκοπίας
Εν τω μεταξύ, τα μηνύματα από τον ξενοδοχειακό κλάδο είναι εξαιρετικά ανησυχητικά, ενισχύοντας τα επιχειρήματα όσων ισχυρίζονται ότι θα ήταν προτιμότερο για τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης να μεταθέσουν για αργότερα, ίσως κι εντός του 2021 πλέον, τις διαγωνιστικές διαδικασίες αξιοποίησης ακινήτων τους, ιδίως εφόσον προορίζονται για ξενοδοχειακή χρήση.
Στην τελευταία έρευνα του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου της Ελλάδος (ΞΕΕ), για το διάστημα 1-10 Απριλίου, σε δείγμα 1.779 ξενοδοχείων (το 18% του συνόλου), το 65% των ξενοδοχείων συνεχούς λειτουργίας αναφέρει ότι είναι πλέον πιθανή ή πολύ πιθανή η χρεοκοπία. Το αντίστοιχο ποσοστό για τα ξενοδοχεία εποχικης λειτουργίας είναι χαμηλότερο και διαμορφώνεται σε 56,3%, δείγμα ότι τα ξενοδοχεία εντός των μεγάλων αστικών κέντρων αναμένουν μεγαλύτερο οικονομικό πλήγμα.
Επίσης, το ΞΕΕ αναφέρει ότι με αναγωγή στον συνολικό ξενοδοχειακό πληθυσμό, η απώλεια ξενοδοχειακού τζίρου για το 2020 εκτιμάται σε 1,2 δισ. ευρώ για τα ξενοδοχεία συνεχούς λειτουργίας.