Τι σημαίνει η απόφαση του ΣτΕ για τα τεκμήρια των επαγγελματιών

Την προσφυγή στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών και κατόπιν στα φορολογικά δικαστήρια υποδεικνύει το Συμβούλιο της Επικρατείας στους ελεύθερους επαγγελματίες, που αμφισβητούν τον τεκμαρτό τρόπο φορολόγησης.

Με την απόφασή του, το ΣτΕ χαρακτήρισε «συνταγματικά ανεκτό» τον τεκμαρτό προσδιορισμό του εισοδήματος των επαγγελματιών, αφετέρου απέρριψε τις αιτήσεις ακυρώσεως που είχαν υποβάλει δικηγορικοί σύλλογοι, Επιμελητήρια και δεκάδες φορείς επαγγελματιών, κατά του αυστηρού φορολογικού ελέγχου σε όσους αμφισβητούν τα τεκμήρια.

Οι επαγγελματίες είχαν προσφύγει κατά της απόφασης του διοικητή της ΑΑΔΕ, Γ. Πιτσιλή (Α1055/9.4.2024), με την οποία καθορίζεται η διαδικασία του ελέγχου σε όσους δεν δέχονται την τεκμαρτή φορολόγηση.

Ο συγκεκριμένος έλεγχος είναι εξονυχιστικός, καθώς δεν περιορίζεται στο επίμαχο έτος απλώνεται στα τελευταία πέντε χρόνια και περιλαμβάνει και ελέγχους περιουσιακών στοιχείων και καταθέσεων των ιδίων των φορολογούμενων, καθώς και των συζύγων και των τέκνων τους.

Το ΣτΕ, κατά πλειοψηφία, απέρριψε τις αιτήσεις ακυρώσεως της εν λόγω απόφασης, που ζητούσαν οι επαγγελματίες και αναφέρει ότι οι θιγόμενοι μπορούν να προσφύγουν στη ΔΕΔ και στα διοικητικά δικαστήρια.

Συγκεκριμένα τα μηνύματα που έστειλε το Ανώτατο Δικαστήριο στους αυτοαπασχολούμενους είναι τα ακόλουθα:

1. Προκειμένου να αμφισβητήσουν τον αντικειμενικό τρόπο φορολόγησης, οι επαγγελματίες μπορούν να προσφύγουν στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών, επικαλούμενοι συγκεκριμένους λόγους για τους οποίους κατά το συγκεκριμένο έτος δεν είχαν τα κέρδη που προσδιορίζει ο τεκμαρτός τρόπος φορολόγησης.
2. Εάν η ΔΕΔ απορρίψει την ενδικοφανή προσφυγή τους έχουν τη δυνατότητα να προσφύγουν στα διοικητικά δικαστήρια.

Σημειώνεται πως είναι χιλιάδες οι ενδικοφανείς προσφυγές που υποβλήθηκαν στη ΔΕΔ, η οποία τις απέρριψε, πλην ελαχίστων, και στη συνέχεια προσέφυγαν στα φορολογικά δικαστήρια.

«Αμφισβητήστε και τον έλεγχο»

Συγχρόνως το ΣτΕ σημειώνει στην απόφασή του, πως οι επαγγελματίες οι οποίοι θα ζητήσουν να ελεγχθούν, αμφισβητώντας τα τεκμήρια, έχουν τη δυνατότητα:

1. Να προσφύγουν στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών και να προσβάλουν το αποτέλεσμα του φορολογικού ελέγχου.
2. Εάν η ΔΕΔ απορρίψει την προσφυγή τους, τότε μπορούν να καταφύγουν στα διοικητικά δικαστήρια ζητώντας την ακύρωση των αποτελεσμάτων του ειδικού φορολογικού ελέγχου που υπέστησαν επειδή αμφισβήτησαν τον τεκμαρτό τρόπο φορολόγησης.

Η απόφαση του ΣτΕ

Την περίληψη της απόφασης του ΣτΕ ανακοίνωσε χθες το βράδυ ο πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου, Μιχάλης Πικραμένος, επισημαίνοντας τα ακόλουθα:

«Στις 14.4.2025 και 2.5.2025 η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας συνήλθε σε διάσκεψη επτά υποθέσεων σχετικών με τον θεσπιζόμενο με τα άρθρα 28Α - 28Δ του ν. 4172/2013 (Α΄ 167) τεκμαρτό τρόπο εξεύρεσης του ετήσιου ελάχιστου καθαρού εισοδήματος των ασκούντων ατομική επιχειρηματική δραστηριότητα, με εισηγήτριες τις Συμβούλους Κ. Λαζαράκη και Β. Μόσχου.

Το Δικαστήριο απέρριψε τις αιτήσεις ακυρώσεως κατά της απόφασης Α1055/9.4.2024 (Β΄ 2284) του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε. που εκδόθηκε κατ’ εξουσιοδότηση της παρ. 8 του άρθρου 28Α του ν. 4172/2013 για τον καθορισμό της διαδικασίας αμφισβήτησης των παρ. 3 και 4 του ίδιου άρθρου.

Ειδικότερα, το Δικαστήριο έκρινε κατά πλειοψηφία ότι:

Ι. Ο ανωτέρω τεκμαρτός προσδιορισμός του εισοδήματος είναι συνταγματικά ανεκτός.

ΙΙ. Ο φορολογούμενος που επιθυμεί να αμφισβητήσει το τεκμαρτό εισόδημά του σύμφωνα με την παρ. 4 του ως άνω άρθρου 28Α δύναται, παράλληλα με την υποβολή αιτήματος ελέγχου, σύμφωνα με το άρθρο 4 της προσβαλλόμενης απόφασης του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε., να ασκήσει, κατά της πράξης διοικητικού προσδιορισμού του φόρου βάσει του τεκμαρτού εισοδήματος (άρθρο 4 παρ. 1 εδ. β΄ της προσβαλλόμενης απόφασης), ενδικοφανή προσφυγή ενώπιον της Δ.Ε.Δ. και ακολούθως, κατά της τυχόν απόρριψης αυτής, προσφυγή ενώπιον του αρμόδιου διοικητικού δικαστηρίου, σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις των άρθρων 72 του (νέου) Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας [ν. 5104/2024 (Α΄ 58)] και 63 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας [ν. 2717/1999, Α΄ 97] προβάλλοντας ό,τι και με το αίτημα ελέγχου.

Η κατόπιν ελέγχου εκδιδόμενη, σύμφωνα με το άρθρο 5 παρ. 1 εδ. β΄ της προσβαλλόμενης απόφασης, πράξη διορθωτικού προσδιορισμού του φόρου υπόκειται ομοίως σε ενδικοφανή προσφυγή, σύμφωνα με τις ως άνω γενικές διατάξεις, η δε τυχόν απόρριψή της από τη Δ.Ε.Δ. θεωρείται, κατά την έννοια του άρθρου 63 παρ. 7 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, συμπροσβαλλόμενη στο πλαίσιο της εκκρεμούς δίκης που αφορά τη νομιμότητα της πράξης της Δ.Ε.Δ. με την οποία είχε απορριφθεί ενδικοφανής προσφυγή κατά της πράξης διοικητικού προσδιορισμού του φόρου.

Ο φορολογούμενος μπορεί να προβάλλει κατά της μεταγενέστερης αυτής πράξης της Δ.Ε.Δ. ως πρόσθετους λόγους προσφυγής τους λόγους που έχει προβάλει με την ενδικοφανή προσφυγή του κατά της πράξης διορθωτικού προσδιορισμού του φόρου».