Ο ιατρικός κλάδος δίνει τη μεγαλύτερη μάχη αυτές τις μέρες, ωστόσο στην πρώτη γραμμή βρίσκεται και ο κλάδος της λιανικής τροφίμων και γενικά ταχυκίνητων καταναλωτικών ειδών, που καταβάλλει μεγάλη προσπάθεια προκειμένου να διατηρήσει την ομαλή τροφοδοσία των καταναλωτών.
Ο κλάδος του οργανωμένου λιανεμπορίου αλλά και της μικρής λιανικής έχει επιδείξει υψηλά επίπεδα επαγγελματισμού σε ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες. Το τελευταίο δεκαήμερο η επισκεψιμότητα στα καταστήματα άγγιξε ποσοστά που ξεπέρασαν ακόμα και τις παραδοσιακά δυνατές περιόδους, όπως για παράδειγμα τα Χριστούγεννα. Ωστόσο η δυσκολία στην παρούσα συγκυρία δε αφορά μόνο στην πολλή δουλειά που είχαν τα καταστήματα.
Αρχικά η καταναλωτική φρενίτιδα ξέσπασε απότομα, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει επαρκής χρόνος για μια σχετική προετοιμασία διαχείρισης. Το ευτύχημα είναι ότι, μετά και τα μέτρα περιορισμού του αριθμού των καταναλωτών που μπορούν να βρίσκονται εντός των καταστημάτων, η εικόνα είναι εμφανώς ομαλοποιημένη.
Το πρόβλημα που είναι πραγματικά δύσκολο να διαχειριστούν οι εργαζόμενοι είναι ο πανικός και οι συμπεριφορές που αυτός προκαλεί. Εντάσεις, νεύρα, αγένεια και επιθετικές συμπεριφορές καταναλωτών καταγράφηκαν σε πολλά σημεία, με τους εργαζόμενους να πρέπει να αντιμετωπίσουν πέρα από τους έντονους ρυθμούς και οξύθυμους καταναλωτές. Αυτό είναι κάτι που απαιτεί περίσσια ψυχραιμία από πλευράς εργαζόμενων.
Για να καταστεί σαφές τι κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν οι εργαζόμενοι, αρκεί να υπολογιστεί ότι σε ένα μέσο σουπερμάρκετ 800 - 1000 τμ απασχολούνται υπό κανονικές συνθήκες 30 έως 40 άτομα. Η μέση εξυπηρέτηση κυμαίνεται σε 500 έως και 1000 πελάτες. Στη τρέχουσα συγκυρία τα νούμερα αυτά ανατρέπονται.
Ενδεικτικά αναφέρεται ότι στα hypermarket, όπου η επισκεψιμότητα, πάντα υπό κανονικές συνθήκες, διαμορφώνεται σε 5500 έως και 8000 πελάτες, τις τελευταίες μέρες ο αριθμός των καταναλωτών που «επισκέφτηκαν» τα μεγάλα σημεία ήταν ακόμη και διπλάσιος.
Υπήρξαν μέρες που το οργανωμένο λιανεμπόριο στο σύνολό του κλήθηκε να εξυπηρετήσει 300 χιλιάδες άτομα σε λίγες ώρες. Να επισημανθεί ότι ο κλάδος της λιανικής τροφίμων ποτών απασχολεί συνολικά 215 χιλιάδες εργαζόμενους, ενώ μόνο στις αλυσίδες απασχολούνται 80 - 85 χιλ. άτομα. Η εξάπλωση του κορονοϊού και η «επέλαση» των καταναλωτών στα καταστήματα δημιούργησαν υπερδιπλάσια ανάγκη για εργατικό δυναμικό.
Το πεδίο της διανομής και τροφοδοσίας των καταστημάτων, όπου οι βάρδιες σε κανονικές συνθήκες είναι δύο, μετατράπηκε επί της ουσίας σε non stop διαδικασία. Αντίστοιχα οι εργαζόμενοι στα καταστήματα, κλήθηκαν να σηκώσουν το βάρος μιας συνεχώς αυξανόμενης ροής καταναλωτών.
Ανατροπές όμως υπήρξαν και στις έκτακτες βάρδιες που οργανώθηκαν, καθώς οι εργαζόμενοι δεν έχουν ανοσία στον ιό, με αποτέλεσμα να χρειαστεί πολλοί να μείνουν σπίτι ακόμα και για προληπτικούς λόγους. Παράλληλα, μερίδα εργαζόμενων έκανε χρήση των αδειών ειδικού σκοπού. Συνεπώς ελλείψεις προσωπικού υπάρχουν, όσο και εάν οι αλυσίδες, σχεδόν αμέσως, προχώρησαν σε νέες προσλήψεις ή «επίταξη» των εποχικών και μερικής απασχόλησης εργαζόμενων.
Μια εξίσου σημαντική παράμετρος που πρέπει να προσμετρηθεί είναι ότι οι εργαζόμενοι στα σούπερ μάρκετ έχουν οικογένεια. Η έκθεσή τους στην πανδημία είναι μεγάλη και η προσπάθεια να προφυλαχτούν είναι ακόμα μεγαλύτερη, διότι η μετάδοση της νόσου στα μέλη των οικογενειών τους αποτελεί σημαντικό κίνδυνο.
Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στη μικρή λιανική και στις μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις όπως μπακάλικα, μανάβικα, παντοπωλεία, όπου η ευελιξία σε νέες προσλήψεις είναι ακόμα πιο περιορισμένη, την στιγμή που οι απαιτήσεις για την εξυπηρέτηση και τον ανεφοδιασμό είναι υψηλές.
Οι ρυθμοί είναι εξοντωτικοί και η διατήρηση ευγενικής συμπεριφοράς και καλής ψυχολογίας είναι αμφίδρομη ανάγκη για εργαζόμενους και καταναλωτές.
Η οικονομική ενίσχυση
Ενδιαφέρον έχει ωστόσο να επισημανθεί το τι προβλέπεται και τι δρομολογείται για το κομμάτι της οικονομικής ενίσχυσης των εργαζόμενων. Οι ομοσπονδίες ζητούν να δοθεί επίδομα ανθυγιεινής εργασίας, ενώ πρέπει να υπάρξει πρόβλεψη και για το ζήτημα των υπερωριών. Να σημειωθεί ότι με απόφαση της κυβέρνησης έχει ανασταλεί η δήλωση των υπερωριών των εργαζόμενων στα σούπερ μάρκετ μέσω του συστήματος Εργάνη.
Η επιχειρούμενη διεύρυνση του ωραρίου των σούπερ μάρκετ, σε συνδυασμό με επταήμερη εργασία τουλάχιστον μέχρι τα μέσα Απριλίου, θα επιβαρύνει ακόμα περισσότερο το εργατικό δυναμικό. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι περισσότερο αναγκαίο ο χαρακτηρισμός «ήρωας» που συχνά χρησιμοποιείται τελευταία να έχει αντίκρισμα.
Οι καταναλωτές πρέπει να επιδείξουν σύνεση στις αγορές τους και να οργανώσουν τις επισκέψεις τους στα σημεία πώλησης. Εξάλλου, ήδη εξετάζεται από πολλές αλυσίδες να υπάρξει συγκεκριμένη χρονική ζώνη εξυπηρέτησης των ηλικιωμένων ή ατόμων που ανήκουν στις κατηγορίες υψηλού κινδύνου. Ο σεβασμός προς τους εργαζόμενους ακουμπά στην πλήρη συμμόρφωση με τα μέτρα που αφορούν στο περιορισμό των άσκοπων μετακινήσεων.
Δεν χρειάζεται να επισκέπτεται όλη η οικογένεια τα μαγαζιά. Ακόμα και χθες υπήρξαν περιπτώσεις που τετραμελής οικογένεια ήταν στο σούπερ μάρκετ. Αυτό πέρα από επικίνδυνο για τη δημόσια υγεία είναι και ανώριμη συμπεριφορά εν γένει, καθώς τα τέσσερα μέλη αυτόματα σηματοδοτούν ότι έξω από το κατάστημα θα πρέπει να περιμένουν τουλάχιστον τρεις καταναλωτές στην ουρά.
Σε ό,τι αφορά στους εργοδότες στις αλυσίδες, η εν λόγω συνθήκη επιβεβαίωσε με το πλέον περίτρανο τρόπο ότι τα μαγαζιά τα κρατούν οι εργαζόμενοί τους. Σε αυτό το πλαίσιο είναι ηθικά αναγκαίο να αναγνωρίσουν σε όλα τα επίπεδα την συνδρομή του προσωπικού.