Δεκάδες χιλιάδες ακίνητα βρίσκονται «εκτός αγοράς» λόγω των γραφειοκρατικών αγκυλώσεων που αντιμετωπίζουν πωλητές και αγοραστές, ενώ η κυβέρνηση στοχεύει στην ανακούφιση της στεγαστικής κρίσης με νέες πρωτοβουλίες σε άλλα πεδία.
Με αλλαγές στο νόμο για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις και με πίεση στις τράπεζες και τις εταιρείες διαχείρισης να «ρίξουν» περισσότερα ακίνητα στην αγορά αναζητούνται τρόποι που θα αυξήσουν την προσφορά των σπιτιών, όμως η λύση για πολλούς βρίσκεται αλλού.
Το δαιδαλώδες νομικό πλαίσιο που ρυθμίζει τη μεταβίβαση των ακινήτων και εξυπηρετείται από «μπουκωμένα» δικαστήρια και υποστελεχωμένες δημόσιες υπηρεσίες είναι το μεγαλύτερο βάρος της αγοράς όπου χρειάζονται νέοι πιο ευέλικτοι κανόνες, υποστηρίζουν στελέχη της αγοράς.
Παράλληλα, η διεξαγωγή των πλειστηριασμών, μια ακόμα πηγή ακινήτων, αργεί και δεν φαίνεται να έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον των επενδυτών. Σημειώνεται ότι το 80% των πλειστηριασμών ακινήτων που πραγματοποιούνται μέσω της πλατφόρμας e-auction δεν ολοκληρώνονται.
Μικρό είναι το ενδιαφέρον τον επενδυτών για ακίνητα που δεν μπορούν να επισκεφθούν πριν βγουν στο σφυρί. Επίσης, ο φόβος ακύρωσης της πώλησης του ακινήτου μέσω της ανακοπής του πλειστηριασμού, ο οποίος συνεχίζει να υπάρχει ακόμη και μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας, αποτελεί σημαντικό ρίσκο για τον νέο αγοραστή.
«Απίστευτος εκνευρισμός»
Οι προθέσεις των αρχών για αύξηση της διαφάνειας και ενίσχυση της αποτελεσματικότητας μέσα από το πιο αυστηρό νομικό πλαίσιο είναι στη σωστή κατεύθυνση, τονίζουν ειδικοί, όμως χάθηκαν μέσα στη γραφειοκρατία δημιουργώντας ένα δύσκολο και απρόβλεπτο περιβάλλον για τους επενδυτές.
Σχεδόν 20 δικαιολογητικά απαιτούνται για τη μεταβίβαση ενός ακινήτου σε μια διαδικασία που επιβαρύνει τον πωλητή και μπορεί να διαρκέσει από 9 μήνες έως 3 χρόνια.
Η έκδοση ΠΕΑ (Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης), η βεβαίωση ΤΑΠ, η βεβαίωση πληρωμής ΕΝΦΙΑ, το πιστοποιητικό μηχανικού ότι δεν υπάρχουν πολεοδομικές παραβάσεις συν ό,τι αφορά το Κτηματολόγιο συμπεριλαμβάνονται στους φακέλους που συνοδεύουν μια αγοραπωλησία.
«Οι διαδικασίες απαιτούν απίστευτα πολύ χρόνο, προκαλώντας απίστευτο εκνευρισμό», ανέφερε ο πρόεδρος της ΠΟΜΙΔΑ, Στράτος Παραδιάς, σε δηλώσεις του στο Business Daily.
«Το παράλογο ποιο είναι; Ότι έχουμε σπίτια για πούλημα και δεν μπορούμε να τα πουλήσουμε. Έχουμε σπίτια για νοίκιασμα και δεν μπορούμε να τα νοικιάσουμε. Υποφέρει η κοινωνία ολόκληρη από αυτό το πράγμα», σημειώνει ο ίδιος.
Περίπου 9 στα 10 ακίνητα εκτιμάται ότι παρουσιάζουν κάποια πολεοδομική παράβαση -μικρότερη ή μεγαλύτερη - με τις αυθαιρεσίες στην επαρχία να είναι σαφώς περισσότερες.
Οι πλειστηριασμοί
Οι εταιρείες διαχείρισης των ακινήτων που βγάζουν ακίνητα προς πώληση είναι υποχρεωμένες να το «καθαρίσουν» από τυχόν νομικές και τεχνικές παρατυπίες, σε μια χρονοβόρα διαδικασία.
Στελέχη της αγοράς τονίζουν ότι το μόνο βήμα που γίνεται άμεσα είναι η πληρωμή φόρου μεταβίβασης μετά από πώληση του ακινήτου. Για τα υπόλοιπα απαιτείται αρκετή έως πολλή υπομονή.
Ο μέσος χρόνος αναμονής σχετικά με την προετοιμασία ενός νέου τίτλου του πλειοδότη από συμβολαιογράφο εντεταλμένο από το Δημόσιο απαιτεί περίπου 3-4 μήνες -οι συμβολαιογράφοι αυτοί είναι μόνο 170 για όλη την Ελλάδα.
Στην συνέχεια, η μετεγγραφή του νέου τίτλου στο Κτηματολόγιο μπορεί να κρατήσει από λίγους μήνες έως και 3 χρόνια, όπως συμβαίνει στη περίπτωση της Θεσσαλονίκης, αναφέρουν κύκλοι της αγοράς. Στην Αθήνα η αναμονή κυμαίνεται στους 6-12 μήνες, ενώ πολύ άσχημη θεωρείται πως είναι η κατάσταση στην Κρήτη και στο Κορωπί.
Οι ιστορίες τρέλας είναι πολλές, παρά τον πολλά υποσχόμενο ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας. «Έχουμε δει και ακίνητο στην Κυψέλη που κοιτάζει διατηρητέο να πρέπει να περάσει από την Επιτροπή Αρχαιολογίας», τονίζουν στελέχη της αγοράς.
Συχνά υπάρχει το παράδοξο να έχουν συγκεντρωθεί κάποια πιστοποιητικά και μέχρι να εκδοθούν και τα υπόλοιπα να έχουν λήξει τα πρώτα που εκδόθηκαν. Άλλοι κάνουν λόγο για καθυστερήσεις μηνών για έκδοση δικαιολογητικών παρά το γεγονός ότι απέχουν μόλις ένα «κλικ», όπως το μισθωτήριο συμβόλαιο.
«Αυτό, συνήθως το παίρνουμε από τις εφορίες. Πας στην εφορία και λες, θα ήθελα το μισθωτήριο συμβόλαιο που είναι αναρτημένο στο taxisnet από τον προηγούμενο οφειλέτη για να αξιολογήσω πόσο έγκυρο είναι. Μπορεί να περάσουν ακόμα και 3-4 μήνες μέχρι να σου το δώσουν», επισημαίνει στέλεχος της αγοράς.
Στο μεταξύ η αγορά «διψά» για μεταρρυθμίσεις που θα δίνουν λύση στο αδιέξοδο. «Οποιαδήποτε αλλαγή, όσο και μικρή να είναι που μειώνει τη γραφειοκρατία δίνει νέα ώθηση στην αγορά. Το βλέπεις αμέσως», αναφέρει μεσίτης στο Business Daily.
Σε αυτή τη κατεύθυνση πρόσφατα ψηφίστηκε νομοθετική ρύθμιση που δίνει τη δυνατότητα στους ιδιοκτήτες να προβαίνουν σε μονομερή τροποποίηση των συμβολαίων τους, υπό τον όρο ότι δεν θα θίγονται τα δικαιώματα των υπολοίπων ιδιοκτητών διαμερισμάτων στη σύσταση οριζόντιας ιδιοκτησίας.
Αντιστροφή του βάρους
Ορισμένοι μιλούν για την ανάγκη μεγάλων και τολμηρών αλλαγών ώστε να μπορέσει η αγορά να ανταποκριθεί στις σημερινές ανάγκες.
«Αν έδιναν το δικαίωμα στις τράπεζες να πωλούν τα ακίνητα με απευθείας διαπραγμάτευση και με εκκρεμότητα την πολεοδομική τακτοποίηση νομίζω θα προσέφερε τεράστια υπηρεσία στην κοινωνία. Αντί να το έχει ο πωλητής να το έχει ο αγοραστής με την υποχρέωση εντός συγκεκριμένου χρόνου να το τακτοποιήσει», εξηγεί ο κ. Παραδιάς.
«Αυτό σε πρώτη φάση να γίνει στις τράπεζες και αν δούμε ότι περπατάει να γίνει και στις υπόλοιπες συναλλαγές. Εκεί είναι η καθυστέρηση όλη», προσθέτει ο ίδιος.