Όπως ισχύει στις περισσότερες δημοκρατικές πολιτείες, έτσι και στην Ελλάδα, ο ορυκτός πλούτος θεωρείται εθνικός πλούτος και είναι ευθύνη και συνταγματική υποχρέωση της Πολιτείας η ορθολογική αξιοποίησή του. Σε τελική ανάλυση, η άκριτη ή μη σταθμισμένη απόρριψή του είναι βέβαιο ότι λειτουργεί ως μελλοντική εθνική απώλεια με απρόβλεπτες συνέπειες για τη διασφάλιση της αναπτυξιακής πορείας της Χώρας, τόνισε ο Γεν. Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών, κ. Αριστοτέλης Αϊβαλιώτης στην εκδήλωση που οργάνωσε στο Λαύριο ο Σύνδεσμος Μεταλλευτικών επιχειρήσεων για τα εκατό χρόνια από την ίδρυση του.
«Προσβλέπουμε στην διατήρηση και ανάδειξη της μεταλλευτικής αυτής κληρονομιάς σε εθνικό επίπεδο, με παράλληλη ανάπτυξη εναλλακτικών χρήσεων στους πρώην μεταλλευτικούς χώρους. Έχω την τύχη να προΐσταμαι σε πολιτικό επίπεδο μιας υπηρεσίας που αγαπάει πολύ το Λαύριο και ετοιμάζει ένα πολύ σημαντικό πλαίσιο που αφορά και το Λαύριο αλλά και ολόκληρη τη χώρα μας. Εννοώ την Γενική Διεύθυνση Ορυκτών Πρώτων Υλών που είχε την ιδέα και την πρωτοβουλία να διαμορφώσει πλαίσιο αναφορικά με την αποκατάσταση, φύλαξη, ανάδειξη κι εναλλακτική αξιοποίηση των πρώην μεταλλευτικών περιοχών («post mining») αλλά και την προώθηση της επιστημονικής έρευνας. Πρόκειται για ένα εξαιρετικά δύσκολο και καινοτόμο έργο με πολλά προ-απαιτούμενα ως προς τις υποδομές, με τελικό στόχο να διασφαλιστεί η μεταλλευτική άυλη και υλική κληρονομιά αλλά και να προσδιοριστούν με σαφήνεια τα πολύπλευρα κριτήρια των άλλων τυχόν εναλλακτικών μετα-χρήσεων προς μια «ήπια» ανάπτυξη.
Το έργο ανατέθηκε σε διυπηρεσιακή επιτροπή, η οποία δουλεύει για αρκετό χρονικό διάστημα προσπαθώντας να ξεπεράσει τις αδυναμίες και να προσφέρει μια θετική παρακαταθήκη για τον τόπο μας. Ήδη, η λειτουργία της επιτροπής έχει λειτουργήσει ως οδηγός στο σχεδιασμό και στην έναρξη υλοποίησης ενός πολύ σημαντικού έργου που είναι και το πρώτο στα πλαίσια του post mining. Το έργο αυτό έχει εξασφαλισμένη χρηματοδότηση και αφορά την μελέτη και πλήρη περιβαλλοντική αποκατάσταση του παλιού μεταλλείου της Κίρκης στον Έβρο, μιας πολύ επιβαρυμένης περιβαλλοντικά μεταλλευτικής περιοχής» είπε.
Ο Κώστας Γιαζιτζόγλου πρόεδρος του ΣΜΕ, ανέφερε:
«Το ελληνικό υπέδαφος είναι πλούσιο σε ορυκτούς πόρους ενώ η χώρα διαθέτει αξιόλογο ανθρώπινο δυναμικό και τεχνογνωσία για την περαιτέρω αξιοποίησή τους. Εάν αρθούν τα εμπόδια, οι προοπτικές είναι πολύ θετικές
Σε μια εποχή με έντονες γεωπολιτικές αναταράξεις, η Ευρωπαϊκή Ένωση κατόρθωσε να βρίσκεται σχεδόν πλήρως εξαρτημένη από τρίτες χώρες για τις περισσότερες κρίσιμες πρώτες ύλες . Η όποια προσπάθεια κάλυψης της απόστασης, έστω και καθυστερημένη, δεν μπορεί να στηρίζεται απλά και μόνον σε βήματα περιορισμού της γραφειοκρατίας, όπως ο πρόσφατος Κανονισμός .
Η Ευρώπη επισήμανε ο πρόεδρος του ΣΜΕ πρέπει να διαβάσει με προσοχή έκθεση του MarioDraghi και να αντιμετωπίσει άμεσα και δυναμικά το σημαντικό και συνεχώς αυξανόμενο έλλειμμα ανταγωνιστικότητας που έχει. Σε μια εποχή που οι φυσικοί μας σύμμαχοι απομακρύνονται ενώ οι ανταγωνιστές μας συνασπίζονται δεν υπάρχουν χρονικά περιθώρια για ολιγωρία.
Η εξορυκτική δραστηριότητα στην Ελλάδα έχει μια λαμπρή ιστορία 25 αιώνων. Το ελληνικό υπέδαφος είναι πλούσιο σε ορυκτούς πόρους ενώ η χώρα διαθέτει αξιόλογο ανθρώπινο δυναμικό και τεχνογνωσία για την περαιτέρω αξιοποίησή τους. Εάν αρθούν τα εμπόδια, οι προοπτικές είναι πολύ θετικές».
Ο Αθανάσιος Κεφάλας, Πρόεδρος της Επιτροπής Εορτασμού των εκατό χρόνων του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων, τόνισε πως:
«Το Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου και τα μεγάλου ενδιαφέροντος τεχνολογικά μνημεία της αρχαιότητας που συμβάλλουν στη δημιουργία τουριστικού προϊόντος για τη Λαυρεωτική, είναι δύο παραδείγματα ότι η εξόρυξη ικανοποιεί τρέχουσες ανάγκες πρώτων υλών για την κοινωνία και δημιουργεί υποδομές και ευκαιρίες για το μέλλον. Στην παρουσίαση του «Γιορτάζουμε τα 100 χρόνια από την ίδρυση του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων, αφιερώνουμε το Έτος 2024 στους Ορυκτούς Πόρους και προβάλλουμε σε σειρά εκδηλώσεων, με πάνω από 50 ομιλητές μέχρι τώρα, ότι ο κλάδος είναι διαχρονικός πυλώνας του ανθρώπινου πολιτισμού και της οικονομικής ανάπτυξης».
Εξόρυξη, Πολιτισμός και Ανάπτυξη
Σύμφωνα με τον Δρα Πέτρο Τζεφέρη, Γενικό Διευθυντή του ΥΠΕΝ, «το Λαύριο αποτελεί μοναδικό μνημείο παγκοσμίως που συνδυάζει αρχαία και νεότερη μεταλλευτική-μεταλλουργική κληρονομιά, βιομηχανική αρχαιολογία αλλά και γεω-ορυκτολογική κληρονομιά (GeoHeritage- Industrial Archaeology-Historic Mining) με πολύ υψηλή μνημειακή πυκνότητα.
Προσβλέπουμε στην διατήρηση και ανάδειξη της μεταλλευτικής αυτής κληρονομιάς με παράλληλη ανάπτυξη εναλλακτικών χρήσεων στους πρώην μεταλλευτικούς χώρους. Το ΥΠΕν έχει αναθέσει σε Ομάδα Εργασίας το έργο της διαμόρφωσης θεσμικού πλαισίου για το ζήτημα της εναλλακτικής αξιοποίησης των πρώην μεταλλευτικών χώρων (post mining) με τελικό στόχο να διασφαλιστεί η μεταλλευτική άυλη και υλική κληρονομιά αλλά και να προσδιοριστούν με σαφήνεια τα πολύπλευρα κριτήρια των άλλων τυχόν εναλλακτικών μετα-χρήσεων προς μια «ήπια» ανάπτυξη. Πρόκειται για ένα εξαιρετικά δύσκολο και καινοτόμο έργο με πολλά προ-απαιτούμενα ως προς τις υποδομές, γι’ αυτό άλλωστε ΟΥΔΕΙΣ επί μισό ΑΙΩΝΑ από την ύπαρξη του Μεταλλευτικού Κώδικα (ΜΚ), δεν καταπιάστηκε με αυτό. Στην ημερίδα μας θα συζητήσουμε με τους ειδικούς για το έργο αυτό.
Εξόρυξη και περιφερειακή ανάπτυξη παράγων ευημερίας
Ο Γενικός Διευθυντής του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών - ΙΟΒΕ, Καθηγητής Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Νίκος Βέττας, υπογράμμισε τη σημασία που έχει για την ελληνική οικονομία ο εξορυκτικός κλάδος μέσα στην ευρύτερη βιομηχανία. Αν και η βιομηχανική παραγωγή αυξάνεται γενικά τα τελευταία χρόνια, όπως και η συμμετοχή της στην εθνική οικονομία και τις εξαγωγές της, αποτελεί μικρότερο μέρος της οικονομίας μας σε σχέση με τις περισσότερες ευρωπαϊκές και άλλες συγκρίσιμες οικονομίες, ενώ αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις όπως το κόστος ενέργειας και η στενότητα εργατικού δυναμικού.
Η εξόρυξη αποτελεί έναν ιδιαίτερα κρίσιμο κρίκο της παραγωγικής αλυσίδας στη χώρα, με μεγαλύτερη σχετική συμμετοχή από τους μέσους ευρωπαϊκούς όρους. Σύμφωνα και με προηγούμενες μελέτες του ΙΟΒΕ, έχει ισχυρή συνεισφορά στα εισοδήματα και την απασχόληση, σε εθνικό και σε τοπικό επίπεδο, ενώ υπάρχει σταδιακή μετατόπιση της δραστηριότητας προς υψηλότερη αξία. Τέλος, συνεισφέρει κρίσιμα στην τάση ενίσχυσης της παραγωγικής και ευρύτερης ασφάλειας στην Ευρώπη σε ένα ευμετάβλητο παγκόσμιο περιβάλλον.
Μετα-Μεταλλευτικές χρήσεις: Προκλήσεις και ευκαιρίες
Η Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Ανάπτυξης και Πολιτικής του ΥΠΕΝ, Ε. Βαρβιτσιώτη, ανέφερε: «H ολοκλήρωση του κύκλου ζωής ενός μεταλλείου μπορεί να σηματοδοτεί την έναρξη νέων εναλλακτικών χρήσεων, η αληθινή όμως πρόκληση σχετίζεται με την διατήρηση και ανάδειξη της μεταλλευτικής κληρονομιάς, μέσω αυτών. Ο σχεδιασμός όλων των σταδίων που προηγούνται της λήξης της εξορυκτικής δραστηριότητας και οδηγούν στην ομαλή μετάβαση από την παραγωγική διαδικασία στην μετα- μεταλλευτική αξιοποίηση του χώρου παρουσιάζει δυσκολίες, καθώς πρόκειται για ένα πεδίο εν πολλοίς αρρύθμιστο στη μεταλλευτική νομοθεσία.
Ένας ολοκληρωμένος σχεδιασμός των βημάτων που απαιτούνται, προϋποθέτει την πρόβλεψη:
- πλάνου κλεισίματος του μεταλλείου (Mineclosureplan), το οποίο θα πρέπει να επικαιροποιείται κατά τη διάρκεια της εκμετάλλευσης,
- κανόνων παράδοσης και παραλαβής του χώρου, ώστε να καταγράφονται οι εκτάσεις και οι μεταλλευτικές εγκαταστάσεις εντός αυτού, και να είναι ξεκάθαρο το ιδιοκτησιακό τους καθεστώς,
- μέτρων συντήρησης και φύλαξης του ανενεργού μεταλλείου, ώστε να αποφεύγονται κίνδυνοι ασφάλειας, αλλά και καταστροφικές παρεμβάσεις στα μεταλλευτικά έργα εντός αυτού, καθώς και
- της διαδικασίας έγκρισης των επενδυτικών σχεδίων εναλλακτικής αξιοποίησης, μεόρους όμως σεβασμού στην μεταλλευτική ιστορία του συγκεκριμένου τόπου.
Η ρύθμιση των ανωτέρω βημάτων δεν αποτελεί εύκολη διαδικασία, καθώς απαιτεί την επίλυση ζητημάτων καταγραφής των χώρων και του ιδιοκτησιακού καθεστώς των ακινήτων, χρηματοδότησης των δράσεων και συνεργασίας διαφορετικών φορέων.
Δημιουργεί όμως σημαντικές ευκαιρίες για τη δημιουργία νέων πόλων οικονομικής και τουριστικής ανάπτυξης σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, αλλά και για την προστασία και ανάδειξη στοιχείων του μεταλλευτικού παρελθόντος του τόπου».
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
