Χρειάστηκαν 14 χρόνια για να απαλλαγεί από το κυνηγητό της εφορίας, πρώην υψηλόβαθμο διοικητικό στέλεχος, για χρέη που προήλθαν από φόρους και πρόστιμα στην εταιρεία την οποία διηύθυνε και πτώχευσε. Η απαλλαγή του έγινε με απόφαση διοικητικού δικαστηρίου, ενώ η Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών, στην οποία αρχικά προσέφυγε, απέρριψε την προσφυγή του.
Η ταλαιπωρία στην οποία υποβλήθηκε οφείλεται στην «αλληλέγγυα ευθύνη» των στελεχών των εταιρειών για τα χρέη ή τις φορολογικές παραβάσεις της εταιρείας την οποία διοικούν.
Πρόκειται για ένα ζήτημα εξαιρετικά πολύπλοκο, με τη διαδικασία προσδιορισμού των υπεύθυνων για τα εταιρικά χρέη να έχει αλλάξει αρκετές φορές από το 1998 και έπειτα (η τελευταία αλλαγή έγινε το 2019), με στόχο αφενός το Δημόσιο να μην χάνει δυνητικά έσοδα, αφετέρου να μην ταλαιπωρούνται άδικα οι υπεύθυνοι. Όμως, η ισορροπία μεταξύ του διττού αυτού στόχου είναι εξαιρετικά λεπτή και προκαλεί προβλήματα όταν έρθει η ώρα της εφαρμογής του νόμου.
Πώς αθωώθηκε
Το στέλεχος που προσέφυγε στο φορολογικό δικαστήριο διετέλεσε διευθύνων σύμβουλος ανώνυμης εταιρείας (έως το 2010) και απλό εκτελεστικό μέλος του Δ.Σ., έως το 2011, οπότε και αποχώρησε. Κατόπιν ορίστηκε Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της ως άνω εταιρείας άλλο πρόσωπο, το οποίο και υπέβαλε Αίτηση - Δήλωση Παύσης Πληρωμών, η οποία έγινε δεκτή και εκδόθηκε η σχετική απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών το 2011, με την οποία η ως άνω εταιρεία κηρύχθηκε σε κατάσταση πτώχευσης.
Επίσης, το 2012 ορίστηκε σύνδικος πτώχευσης, ενώ το ίδιο έτος η εφορία, διέταξε φορολογικό έλεγχο στην εν λόγω εταιρεία. Ο έλεγχος ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2012 και συνεχίστηκε τα έτη 2013 και 2014. Στο πλαίσιο αυτό, η αρμόδια φορολογική αρχή απέστειλε προσκλήσεις φορολογικού ελέγχου τόσο στην έδρα της ήδη πτωχευσάσης ελεγχόμενης εταιρείας, όσο και στον σύνδικο της πτώχευσης, ώστε να τεθούν στη διάθεση του ελέγχου τα φορολογικά βιβλία και στοιχεία της ανώνυμης εταιρείας της ένδικης φορολογικής περιόδου (2008-2010) και όλα τα δικαιολογητικά εγγραφών για την περίοδο αυτή.
Εντούτοις, τα στοιχεία που προσκομίσθηκαν από την ελεγχόμενη εταιρεία δεν ήταν αρκετά και ακολούθησε εξολογιστικώς προσδιορισμός των φερόμενων ως μη αποδοθέντων ποσών για τα έτη 2088 έως 2010, που αφορούσαν σε ΦΠΑ, φόρο μισθωτών υπηρεσιών, φόρο επί αμοιβών ελευθέριων επαγγελμάτων, εισόδημα από κινητές αξίες κ.λπ.
Όμως, η φορολογική αρχή έκρινε ότι θεμελιώνεται αλληλέγγυα αστική ευθύνη για τα χρέη και τα πρόστιμα του προσφεύγοντα, υπό την ιδιότητά του ως Διευθύνοντος Συμβούλου και εκτελεστικού μέλους της εν λόγω εταιρείας, για την τριετία 2008-2010, καθώς και για το έτος 2011.
Ο «λογαριασμός» της Εφορίας για τα χρέη της εταιρείας έφτασε στον ίδιο πολύ αργότερα, το έτος 2020 και τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους υπέβαλε αίτηση προς τη Δ.Ο.Υ. ΦΑΕ Πειραιά, με την οποία ζήτησε την απαλλαγή του από την προσωπική και αλληλέγγυα ευθύνη του αναφορικά με τις ως άνω φερόμενες οφειλές που καταλογίσθηκαν σε βάρος της ήδη πτωχευσάσης ανώνυμης εταιρείας.
Όμως η ΦΑΕ Πειραιά απέρριψε το αίτημα, σύμφωνα με την απόφαση του προϊσταμένου της ΔΟΥ που εκδόθηκε στην 1η Μαρτίου 2021. Ακολούθως, ο προσφεύγων υπέβαλε ενδικοφανή προσφυγή στις 7 Απριλίου 2021, ισχυριζόμενος ότι δεν συντρέχουν στο πρόσωπό του οι προϋποθέσεις για τον καταλογισμό σε βάρος του των χρεών της πρώην εταιρείας του. Η ΔΕΔ, όμως απέρριψε την προσφυγή του τον Οκτώβριο του 2021 και επικύρωσε το ποσό της οφειλής.
Το δικαστήριο
Μετά τις αρνήσεις των φορολογικών υπηρεσιών να αποδεχτούν το αίτημά του για διαγραφή των εταιρικών χρεών από τον λογαριασμό του, τον Δεκέμβριο του 2021 υπέβαλε προσφυγή στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Πειραιά, με αίτημα την απαλλαγή από την προσωπική και αλληλέγγυα ευθύνη του.
Με την απόφαση (Α2600/21-10-2024) που εξέδωσε το δικαστήριο προ δεκαημέρου, δικαίωσε τον προσφεύγοντα, κρίνοντας πως δεν είχε ο ίδιος αλληλέγγυα ευθύνη για τα χρέη που καταλόγισε ο έλεγχος της εφορίας.
Στην απόφαση σημειώνεται ότι, κατά τον χρόνο που διενεργήθηκε ο έλεγχος (2012 και έπειτα), αποκλειστικά υπεύθυνος για την προσκόμιση των βιβλίων και στοιχείων της εταιρίας ήταν ο σύνδικος της πτώχευσης. Στο πλαίσιο αυτό, έγινε δεκτή η προσφυγή και ακυρώθηκαν οι αποφάσεις της Δ.Ο.Υ. Φ.Α.Ε. Πειραιά και της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών της ΑΑΔΕ.
Τι ισχύει για την αλληλέγγυα ευθύνη
Η αθωωτική απόφαση εδράζεται στις αλλαγές που επήλθαν στο καθεστώς της αλληλέγγυας ευθύνης των διοικούντων των εταιρειών για τα εταιρικά χρέη, με τη νομοθετική παρέμβαση που έγινε με τον ν. 4646/2019 και τις αποφάσεις και τις εγκυκλίους που εκδόθηκαν στη συνέχεια.
Το νέο καθεστώς προβλέπει, μεταξύ άλλων, ότι για να υπάρχει ευθύνη θα πρέπει οι οφειλές να κατέστησαν ληξιπρόθεσμες κατά τη διάρκεια της θητείας ενός συμμετέχοντας στη διοίκηση. Είναι σημαντικό ότι ο νέος νόμος εφαρμόζεται και για τις παλαιότερες υποθέσεις που εκκρεμούσαν ή εκκρεμούν στα δικαστήρια.
Συνοπτικά, η νομοθεσία για την αλληλέγγυα ευθύνη των προσώπων της διοίκησης μιας επιχείρησης προβλέπει:
- Τα πρόσωπα που είναι εκτελεστικοί πρόεδροι, διευθυντές, γενικοί διευθυντές, διαχειριστές, διευθύνοντες σύμβουλοι, εντεταλμένοι στη διοίκηση και εκκαθαριστές, καθώς και τα πρόσωπα που ασκούν εν τοις πράγμασι τη διαχείριση ή διοίκηση μιας επιχείρησης ευθύνονται προσωπικά και αλληλέγγυα για την πληρωμή του φόρου εισοδήματος και των παρακρατούμενων επί του εισοδήματος φόρων που οφείλονται από την επιχείρηση, αλλά και για τους τόκους, πρόστιμα, προσαυξήσεις και οποιεσδήποτε διοικητικές χρηματικές κυρώσεις επιβάλλονται επ` αυτών των ποσών.
- Τα προαναφερόμενα πρόσωπα υπέχουν ευθύνη για τις εν λόγω οφειλές ανεξάρτητα από τον χρόνο βεβαίωσής τους, εφόσον συντρέχουν σωρευτικά οι κατωτέρω προϋποθέσεις:
• τα πρόσωπα θα πρέπει να είχαν μία από τις παραπάνω ιδιότητες κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του νομικού προσώπου ή κατά τον χρόνο λύσης / διάλυσης / συγχώνευσής του ή κατά τη διάρκεια της εκκαθάρισης αυτού.
• οι οφειλές θα πρέπει να κατέστησαν ληξιπρόθεσμες κατά τη διάρκεια της θητείας τους ως συμμετέχοντες στη διοίκηση. Αν οι οφειλές διαπιστώνονται μετά από έλεγχο, ως αλληλεγγύως υπεύθυνα πρόσωπα νοούνται μόνο τα πρόσωπα που πληρούσαν τις προϋποθέσεις α` και γ` κατά το φορολογικό έτος ή την περίοδο στην οποία ανάγονται οι οφειλές αυτές. Για τα ποσά των τόκων, των προσαυξήσεων, των προστίμων και των λοιπών χρηματικών κυρώσεων, η αλληλέγγυα ευθύνη βαραίνει τα πρόσωπα που είναι αλληλεγγύως υπεύθυνα για την κύρια οφειλή επί της οποίας υπολογίζονται και επιβάλλονται τα ποσά αυτά.
• οι εν λόγω οφειλές δεν καταβλήθηκαν ή δεν αποδόθηκαν στο Δημόσιο από υπαιτιότητα των διοικητικών στελεχών, οι οποίοι θα πρέπει να αποδείξουν ότι δεν υπήρξε υπαιτιότητα από μεριάς τους.
- Τα πρόσωπα που ευθύνονται για την καταβολή φόρου εκ μέρους του νομικού προσώπου δύνανται να ασκήσουν έναντι της Φορολογικής Διοίκησης οποιοδήποτε δικαίωμα θα είχε στη διάθεσή του το νομικό πρόσωπο/οντότητα, παράλληλα με αυτό/αυτή.
- Τα ανωτέρω ισχύουν από τη δημοσίευση του ν.4646/2019 στην εφημερίδα της Κυβερνήσεως, με τον οποίο τροποποιήθηκε ο ν.4174/2013, ήτοι από τις 12.12.2019.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
