Μετρητά από το... στρώμα εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ αναγνώρισε η Εφορία σε φορολογούμενο, ο οποίος επικαλέστηκε εισοδήματα παλαιότερων ετών για να αποφύγει τον τεκμαρτό τρόπο φορολόγησης, μέσω των έμμεσων τεχνικών ελέγχου.
Πρόκειται για την ανάλωση κεφαλαίου που χρησιμοποιείται από τους φορολογούμενους, για την κάλυψη τεκμηρίων, εφόσον φυσικά, είχαν δηλώσει τα ανάλογα εισοδήματα τα προηγούμενα έτη, τα οποία αναγνωρίζονται, ακόμη και αν είναι σε μετρητά.
Το εντυπωσιακό είναι ότι η υπόθεση αφορά σε ποσό που ξεπερνά τα 300.0000 ευρώ, για το οποίο δέχτηκε η ΑΑΔΕ ότι ο φορολογούμενος, θα μπορούσε να τα έχει εκτός τραπεζικού συστήματος, σε θυρίδες ή ακόμη και στο στρώμα του.
Πάντως, πρέπει να σημειωθεί ότι στα σχέδια του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών είναι η ανάλωση κεφαλαίου προηγουμένων ετών, να αναγνωρίζει μόνο κεφάλαια που είναι κατατεθειμένα στις τράπεζες.
Αναλυτικότερα, η υπόθεση προέκυψε από φορολογούμενο ο οποίος ελέγχθηκε για τα φορολογικά έτη 2018 και 2019 και το Ελεγκτικό Κέντρο Αττικής του προσδιόρισε τα καθαρά κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα στο ποσό των 24.904,92 ευρώ αντί του δηλωθέντος ποσού των 20.489,51 ευρώ το φορολογικό έτος 2018 και των 14.382,20 έναντι των δηλωθέντων 11.941,19 ευρώ για το φορολογικό έτος 2019.
Οι διαφορές στα δηλωθέντα εισοδήματα είναι σχετικά μικρές, αλλά με το άνοιγμα των τραπεζικών του λογαριασμών, ο έλεγχος διαπίστωσε προσαύξηση περιουσίας από αδικαιολόγητες πιστώσεις ύψους 69.962,76 ευρώ το φορολογικό έτος 2018 και ύψους 4.329,24 ευρώ το φορολογικό έτος 2019, ποσά που φορολογούνται με συντελεστή 33%.
Στο υπόμνημα που υπέβαλε ο φορολογούμενος στο ΕΛΚΕ Αττικής, μεταξύ των άλλων, περιείχε και πίνακα με την ανάλωση κεφαλαίου παρελθόντων ετών, στον οποίο ανέφερε, πως το ποσό που έχει σχηματιστεί, με βάση τις φορολογικές του δηλώσεις, ήταν 337.785,35 ευρώ το 2018, γεγονός που καλύπτει τα «κενά» που εντόπισε ο έλεγχος. Ωστόσο, το συγκεκριμένο ποσό δεν το είχε στις τράπεζες, αλλά δήλωσε ότι το είχε σε μετρητά.
Οι ελεγκτές απέρριψαν τον ισχυρισμό περί ύπαρξης τόσων πολλών μετρητών και προχώρησαν στην επιβολή των φόρων και προστίμων, με βάση τα ευρήματα του ελέγχου, αλλά και την εφαρμογή έμμεσων μεθόδων προσδιορισμού του εισοδήματος.
Πώς δικαιώθηκε ο φορολογούμενος
Ο φορολογούμενος προσέφυγε στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών, επισημαίνοντας μεταξύ των άλλων στην προσφυγή του, ότι «δεν ελήφθησαν υπόψη τα στοιχεία που υπεβλήθησαν για την ανάλωση κεφαλαίου παρελθόντων ετών».
Η ΔΕΔ, εφαρμόζοντας το γράμμα του νόμου, αποδέχτηκε τον ισχυρισμό του, και δέχτηκε ότι πράγματι, με τις δηλώσεις των προηγουμένων οικονομικών ετών, θα μπορούσε να σχηματιστεί το εν λόγω απόθεμα.
Πιο συγκεκριμένα, η ΔΕΔ στην απόφασή της, αναφέρει τα ακόλουθα:
- «Επειδή, επίσης, ο προσφεύγων ισχυρίζεται ότι δεν ελήφθησαν υπόψη τα στοιχεία που υπεβλήθησαν για την ανάλωση κεφαλαίου παρελθόντων ετών. Επειδή, όπως αναφέρεται στη σελίδα 82 της οικείας έκθεσης ελέγχου, ο προσφεύγων, κατά την εφαρμογή του προσδιορισμού του εισοδήματος με βάση έμμεσες μεθόδους προσδιορισμού, επικαλέστηκε την ύπαρξη διαθεσίμων μετρητών εις χείρας για τα ελεγχόμενα έτη, και συγκεκριμένα ποσού 337.785,35 ευρώ κατά την 01/01/2018 και ποσού 280.062,61 ευρώ κατά την 01/01/2019.
- Προς δικαιολόγηση των ισχυρισμών του, υπέβαλε πίνακα ανάλωσης διαθεσίμων μετρητών συνημμένο στο υποβληθέν έντυπο «ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ». Κατόπιν ελέγχου για την ύπαρξη διαθεσίμων μετρητών από φορολογηθέντα εισοδήματα προηγουμένων ετών, διαπιστώθηκε ότι ο προσφεύγων διέθετε τη δυνατότητα ύπαρξης διαθεσίμων μετρητών από μη αναλωθέν κεφάλαιο, το οποίο δεν βρέθηκε στους τραπεζικούς του λογαριασμούς κατά την 1.1.2018, ημερομηνία έναρξης της ελεγχόμενης περιόδου.
- Συνεπώς, η ανάλωση κεφαλαίου του προσφεύγοντος δύναται να καλύψει τις διαφορές, ποσού 52.050,00 € από μη ονοματικές καταθέσεις μετρητών σε ΑΤΜ ή σε λοιπά αυτόματα ταμεία οι οποίες από τον έλεγχο θεωρήθηκαν προσαύξηση περιουσίας, ο σχετικός ισχυρισμός του προσφεύγοντος γίνεται δεκτός…».
Έτσι δικαιολογήθηκε ένα σημαντικό ποσό από την προσαύξηση περιουσίας που εντόπισαν οι ελεγκτές και περιορίστηκαν οι φόροι και τα πρόστιμα από περίπου 48.000 ευρώ, για τα έτη 2018 - 2019, σε περίπου 13.000 ευρώ.
Η συγκεκριμένη απόφαση της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών, που πλέον έχει γενική εφαρμογή, δέχτηκε ότι ο φορολογούμενος, με βάση τα εισοδήματα που έχει δηλώσει στο παρελθόν, θα μπορούσε να έχει απόθεμα 337.785,35 ευρώ, κατά την 1-1-2018, ακόμη και αν αυτό το «απόθεμα» είναι υπό τη μορφή μετρητών.
Πως λειτουργεί σήμερα η ανάλωση κεφαλαίου
Συνοπτικά, σύμφωνα με τη νομοθεσία, ο φορολογούμενος μπορεί να επικαλεστεί εισοδήματα δεκαετιών, χωρίς κανένα περιορισμό, ακόμη και από το πρώτο έτος που υπέβαλε φορολογική δήλωση και να υποστηρίξει ότι τα τεκμήρια καλύπτονται από το απόθεμα των δηλωθέντων εισοδημάτων του παρελθόντος.
Για τον σκοπό αυτό, θα πρέπει να συντάξει σε ένα αρχείο μια «κατάσταση ανάλωσης κεφαλαίου», με τη μορφή πίνακα excel, στην οποία καταγράφει τα εισοδήματα και τα έσοδα που δήλωσε στη φορολογική δήλωση του κάθε έτους, τις τεκμαρτές δαπάνες κάθε έτους (οι οποίες αφαιρούνται) και η διαφορά είναι το κεφάλαιο που θα μπορεί να επικαλεστεί για να καλύψει τεκμαρτές δαπάνες διαβίωσης ή πόθεν έσχες.
Η νομοθεσία δεν διευκρινίζει εάν το φορολογικό περίσσευμα, πρέπει να είναι εντός του τραπεζικού συστήματος, προκειμένου να αναγνωρίζεται, και έτσι η ΔΕΔ έκρινε πως αναγνωρίζονται και τα «μετρητά» εφόσον έχουν δηλωθεί και φορολογηθεί.
Τι θα αλλάξει
Το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών σχεδιάζει αλλαγές στον χειρισμό της ανάλωσης κεφαλαίου, και θα περιοριστεί το διαθέσιμο ποσό που μπαίνει στον «κουμπαρά» κάλυψης των τεκμηρίων.
Όπως είχε γράψει το BD, η βασική αλλαγή που δρομολογείται, αφορά στα μετρητά. Εφόσον νομοθετηθεί ο σχεδιασμός του υπουργείου Οικονομικών, οι φορολογούμενοι που θα επικαλεστούν ανάλωση εισοδήματος, θα πρέπει να αποδεικνύουν ότι είναι υπαρκτά τα κεφάλαια, ευρισκόμενα στο τραπεζικό σύστημα και δεν θα γίνονται δεκτοί οι ισχυρισμοί πως υπάρχουν σε μετρητά εκτός τραπεζών.