Περισσότεροι επιβάτες, αλλά λιγότερα δρομολόγια κατέγραψαν οι αστικές συγκοινωνίες της Αθήνας το 2023. Παρά τις προσπάθειες να αναστραφεί ο κατήφορος της οικονομικής κρίσης, που βύθισε τα μέσα μαζικής μεταφοράς στην απαξίωση, οι συνθήκες ασφυξίας είναι πια όλο και συχνότερες στα βαγόνια του μετρό, τα δρομολόγια αραιώνουν, ενώ τα 140 ηλεκτρικά λεωφορεία δεν αρκούν για να «φέρουν την άνοιξη» στους δρόμους της πόλης.
Παρόλα αυτά, οι επιβάτες επιστρέφουν σταδιακά μετά την πανδημία. Για το 2023, σύμφωνα με τις οικονομικές καταστάσεις του ΟΑΣΑ, καταγράφηκαν 451,34 εκατομμύρια επιβιβάσεις, εκ των οποίων 215,1 εκατ. στις οδικές συγκοινωνίες και 236,2 εκατ. σε μετρό και τραμ. Πρόκειται για μια αύξηση της τάξεως του 9% σε σχέση με το 2022, οπότε οι συνολικές επικυρώσεις εισιτηρίων και καρτών ανήλθαν σε 414,25 εκατ., με τα οδικά μέσα να συγκεντρώνουν 211,46 εκατ. επιβιβάσεις και τα σταθερής τροχιάς 202,78 εκατ.
Αντί, όμως, τα δρομολόγια να αυξάνονται σε αντιστοιχία με την αύξηση των επιβατών, αυτά το 2023 μειώθηκαν κατά 277.603 για λεωφορεία και τρόλεϊ (-5,36%) -συμπεριλαμβανομένων όσων έχουν ανατεθεί στα ΚΤΕΛ-, και εκτελέσθηκαν 991 λιγότερα δρομολόγια με μετρό και τραμ. Κι ενώ τα οχηματοχιλιόμετρα στα μέσα της ΟΣΥ ακολούθησαν αυτή την τάση, με αποτέλεσμα να πέσουν από 86,7 εκατ. το 2022 στα 83,4 εκατ. οχηματοχιλιόμετρα πέρσι, για τα μέσα σταθερής τροχιάς δεν ίσχυσε το ίδιο.
Η επέκταση του μετρό προς Πειραιά με συνολικά έξι σταθμούς πρόσθεσε 7,55 χλμ. στο δίκτυο της Γραμμής 3, χωρίς όμως να γίνει προμήθεια νέων συρμών, με αποτέλεσμα η χρονοαπόσταση στο Αεροδρόμιο να είναι πια στα 36 από 30 λεπτά και οι επτά «καταπονημένοι» αεροδρομιακοί συρμοί να έχουν φτάσει στα όριά τους. Έτσι, το 2023 καταγράφηκαν από τη ΣΤΑΣΥ 53,54 εκατ. οχηματοχιλιόμετρα από 52,3 εκατ. την προηγούμενη χρονιά.
Γράφουν ζημιές
Εντωμεταξύ, παρότι κόβουν περισσότερα εισιτήρια, τα οικονομικά των αστικών συγκοινωνιών λύγισαν υπό το βάρος της πανδημίας και της αύξησης του ενεργειακού κόστους. Οι υποχρεώσεις από τις συμφωνίες με τα ΚΤΕΛ για τη διενέργεια δρομολογίων και το leasing οχημάτων, καθώς και τα αυξημένα κόστη λειτουργίας, αποτυπώνονται στα οικονομικά αποτελέσματα των φορέων, με αποτέλεσμα να καταγράφουν ζημιές.
Σύμφωνα με τις οικονομικές καταστάσεις του ομίλου ΟΑΣΑ για το 2023, ενώ ο κύκλος εργασιών αυξήθηκε στα 243,9 εκατ. ευρώ έναντι 217 εκατ. ευρώ την περασμένη χρονιά, ακολουθώντας την αύξηση των επικυρώσεων, τα λειτουργικά αποτελέσματα πέρασαν σε αρνητικό έδαφος. Το EBITDA ήταν αρνητικό κατά 29,2 εκατ. ευρώ όταν το 2022 ήταν θετικό στα 6,5 εκατ. ευρώ. Ο όμιλος κατέγραψε ζημιές τόσο προ φόρων όσο και μετά, ύψους 29,6 εκατ. και 30,5 εκατ. αντίστοιχα, έναντι κερδών το 2022.
Πληγή για τις αστικές συγκοινωνίες παραμένει η εισιτηριοδιαφυγή, με μεγαλύτερο ασθενή τα λεωφορεία και τα τρόλεϊ. Αν και τα διαφυγόντα έσοδα δεν μπορούν να εκτιμηθούν με ακρίβεια, το καταγεγραμμένο ποσοστό της εισιτηριοδιαφυγής (βάσει των διενεργηθέντων ελέγχων) εκτιμάται περί το 10% στο σύνολο. Εκεί όμως που στο μετρό, χάρη στις ηλεκτρονικές πύλες, είναι στο 2-3%, στις οδικές συγκοινωνίες μπορεί να φτάνει ακόμα και στο 15%.
Οι συμβάσεις παροχής συγκοινωνιακού έργου
Μέσα στο τελευταίο δεκάμηνο, ο ΟΑΣΑ έβαλε μπρος την παρακολούθηση του συγκοινωνιακού έργου μέσω δεικτών απόδοσης, υπογράφοντας με τις θυγατρικές του, ΟΣΥ και ΣΤΑΣΥ, συμβάσεις παροχής συγκοινωνιακού έργου. Εξασφαλίσθηκαν, μάλιστα, και πιστώσεις συνολικού ύψους 1.006.375.000 ευρώ.
Στο πλαίσιο αυτών των συμβάσεων, που έχουν 5ετή διάρκεια, καθορίζονται ο τρόπος με τον οποίο παρέχονται οι υπηρεσίες στους χρήστες των ΜΜΜ, οι υποχρεώσεις των δύο φορέων και οι καλυπτόμενες γεωγραφικές περιοχές, ο τρόπος υπολογισμούς της αποζημίωσης που λαμβάνουν για την παροχή δημόσιας υπηρεσίας, καθώς και οι δείκτες αξιολόγησης όλων των παραπάνω. Αντίστοιχα, καλύπτονται και οι συμπληρωματικές υπηρεσίες για τη λειτουργία σημείων έκδοσης εισιτηρίων και καρτών. Στόχος των συμβάσεων είναι η συνεχής βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών και τη δημιουργία μηχανισμών παρακολούθησης του συγκοινωνιακού έργου.